Impietas Gravissima – the Warsaw Confederation in the Papal Diplomacy’s Discourse in the Second Half of the Sixteenth Century

Dorota Gregorowicz

doi:10.18290/rh237102s.3

Published : 2024-02-20

Vol. 71 No. 2sp (2023)

Impietas Gravissima – the Warsaw Confederation in the Papal Diplomacy’s Discourse in the Second Half of the Sixteenth Century

Dorota Gregorowicz

https://orcid.org/0000-0002-7443-7737

DOI: https://doi.org/10.18290/rh237102s.3

Abstract

The Warsaw Confederation represented one of the most significant issues raised in the correspondence of papal diplomats residing in Poland-Lithuania in the second half of the sixteenth century and of their Roman superiors. This article presents the role of the Holy See’s representatives in the interregna events accompanying the approval of the famous act and its subsequent inclusion in the oaths of consecutive elective monarchs. Moreover, the narrative of the papal envoys’ dispatches is analysed in the context of its coverage of the Confederation’s matter. The choice of words to describe the act in question, their contextual occurrence, and the emotional content of the discourse are considered. The study reveals papal diplomats’ difficulties in fighting the document – the lack of full support from the Polish-Lithuanian episcopate and the Catholic party or the nobility’s reluctance to be interfered with from abroad. The image of the Warsaw Confederation in the diplomatic discourse of the Holy See is shown as detrimental to the Catholic religion, the local ecclesiastical structures, and the Polish-Lithuanian state and monarch.

Keywords:

Warsaw Confederation, religious tolerance, papacy, Polish-Lithuanian Commonwealth, Counter-Reformation, apostolic nunciature, diplomacy, political discourse

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Besala, Jerzy. Stefan Batory. Poznań: Zysk, 2010.

Bues, Almut. “Polityka papieska wobec pierwszego bezkrólewia w Polsce.” Odrodzenie i Reformacja w Polsce 41 (1997): 131–139.

Dubas-Urwanowicz, Ewa. “Działalność polityczna Hannibala z Kapui w bezkrólewiu po śmierci Stefana Batorego.” In Nuncjatura Apostolska w Rzeczypospolitej, edited by Teresa Chynczewska-Hennel and Katarzyna Wiszowata-Walczak, 145–160. Białystok: IHiNP UWB, 2012.

Dzięgielewski, Jan. Sejmy elekcyjne, elektorzy, elekcje 1573–1674. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, 2003.

Gostyński, Tadeusz. Franciszek Krasiński – polityk złotego wieku. Warsaw, 1938.

Graziani, Antonio Maria. La vie du Cardinal Commendon. Lyon: Du Puis, 1702.

Gregorowicz, Dorota. “Dylematy papieskiej dyplomacji. Stanowisko polityczne Stolicy Apostolskiej a działalność nuncjusza Annibale Di Capua wobec elekcji 1587 roku.” In Wokół wolnych elekcji. O znaczeniu idei wyboru ‒ między prawami a obowiązkami w państwie polsko-litewskim XVI‒XVIII wieku, edited by Mariusz Markiewicz, Dariusz Rolnik and Filip Wolański, 143‒164. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.

Gregorowicz, Dorota. “The Polish-Lithuanian Interregna and Papal Diplomacy.” In Confessional Diplomacy in Early Modern Europe, edited by Roberta Anderson and Charlotte Backerra, 11‒38. London-New York: Routledge, 2021.

Gregorowicz, Dorota. “The Role of Papal Diplomats in the Interregnum’s Parliamentary Practice of the Polish-Lithuanian Commonwealth (16th‒17th centuries).” Dimensioni e problemi della ricerca storica 29 (1) (2016): 119‒148.

Gregorowicz, Dorota. Tiara w grze o koronę. Stolica Apostolska wobec wolnych elekcji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w drugiej połowie XVI wieku. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2019.

Gruszecki, Stefan. Walka o władzę w Rzeczypospolitej Polskiej po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów (1572–1573). Warsaw: Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1969.

Grześkowiak-Krwawicz, Anna. Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.

Grzybowski, Stanisław. Henryk Walezy. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.

Lepszy, Kazimierz. “Walka sejmowa o konfederację warszawską w roku 1587.” Odrodzenie i Reformacja w Polsce 4 (1959): 113–135.

Malinowski, Mikołaj. “Wiadomość o życiu kardynała Commendoni’ego.” In Pamiętniki o dawnej Polsce z czasów Zygmunta Augusta obejmujące listy Jana Franciszka Commendona do Karola Boromeusza. Vol. V–LVII. Vilnius: R. Rafałowicz, 1851.

Nanke, Czesław. Z dziejów polityki Kuryi rzymskiej wobec Polski (1587–1589). Lviv: Towarzystwo Naukowe, 1921.

Niemyjski, Marcin. “Koronni senatorowie duchowni wobec kwestii pokoju religijnego w artykułach konfederacji generalnej warszawskiej w pierwszym bezkrólewiu po śmierci Zygmunta Augusta.” Białostockie Teki Historyczne 6 (2008): 53–75.

Olejnik, Karol. Stefan Batory. Warsaw: Rytm, 2013.

Pieńkowska, Anna. Zjazdy i sejmy z okresu bezkrólewia po śmierci Stefana Batorego. Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, 2010.

Płaza, Stanisław. Próby reform ustrojowych w czasie pierwszego bezkrólewia (1572–1574). Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1969.

Serwański, Maciej. Henryk III Walezy w Polsce. Stosunki polsko-francuskie w latach 1566–1576. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1976.

Serwański, Maciej. “La Confédération de Varsovie (1573).” In Conflitti e compromessi nell’Europa “di centro” fra XVI e XX secolo. Atti del 2 Colloquio Internazionale (Viterbo, 26–27 Maggio 2000), a cura di Gaetano Platania, 13–29. Viterbo: Sette città, 2001.

Sobieski, Wacław. “Si non iurabis – non regnabis.” Reformacja w Polsce 2 (1922): 54–70.

Tazbir, Janusz. Polska bez stosów. Warsaw: Iskry, 2009.

Uchańsciana, czyli zbiór dokumentów wyjaśniających życie i działalność Jakóba Uchańskiego, arcybiskupa gnieźnieńskiego, legata urodzonego, Królestwa Polskiego prymasa i pierwszego księcia. Vol. 5: Jakób Uchański, arcybiskup gnieźnieński, (1502–1581): monografia historyczna, edited by Teodor Wierzbowski. Warsaw: J. Berger, 1892.