Na edukacyjnej ścieżce: od muzyki popularnej do niepopularnej

Barbara Literska

doi:10.18290/rh237012.8

Published : 2023-12-29

Vol. 71 No. 12 (2023)

On the Educational Path: From Popular to Unpopular Music

Barbara Literska

https://orcid.org/0000-0001-6328-9401

DOI: https://doi.org/10.18290/rh237012.8

Abstract

The repertoire of Polish popular music abounds in a number of borrowings and references to music already created – from the great masters to music of (folk) origins. The title of this article shows the aim of these considerations, which is to indicate the educational potential inherent in popular music, and which can lead the ‘amateur listener’ (i.e. a person not musically educated) to a repertoire that is not so popular today and only to be heard in philharmonic halls. This is done with the help of a utilitarian musical analysis, i.e. a simple description of the music, revealing its origins. One necessary link in this process of finding the little-known original is the professional guide, who can perform the act of musical awareness before the presentation of music and just after listening to it. The key element of this process is the fascination with popular compositions as expressed by amateur recipients in the simplest of words (e.g. on social media, in comments on the YouTube platform). This article is based on two compositions from the repertoires of Anna Maria Jopek (the song “Uwoż mamo” [Weigh it, mom] from the album Polanna) and Natalia Kukulska (the song “Pod powieką” [Under the eyelid] from the album Czułe struny [Tender strings]).

Keywords:

Polish popular music, Chopin’s transcriptions, music of sources, intertextuality

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Biesaga, Monika. „Uwoz mamo roz z cyklu Pieśni kurpiowskich op. 58 Karola Szymanowskiego – wobec ludowego pierwowzoru”. Open Music Rewiev, 23.03.2021, openmusicreview.art/ publikacje/uwoz-mamo-roz-z-cyklu-piesni-kurpiowskich-op-58-karola-szymanowskiego-wobec- ludowego-pierwowzoru/. Dostęp 17.06.2023.

Chodkowski, Andrzej, redaktor. Encyklopedia Muzyki. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.

Cook, Nikolas. Przewodnik po analizie muzycznej. Tłum. Stanisław Będkowski, Musica Iagellonica, 2014.

Czaplejewicz, Eugeniusz, i Edward Kasperski, redaktorzy. Bachtin: Dialog – język – literatura. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983.

Elster, Robert J., redaktor. International Who’s Who in Classical Music. Routledge, 2005.

Frith, Simon. Sceniczne rytuały. O wartości muzyki popularnej. Tłum. Marek Król, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011.

Głowiński, Michał. Poetyka i okolice, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.

Gołąb, Maciej. „Dziewiętnastowieczne transkrypcje muzycznych arcydzieł. Próba typologii na przykładzie utworów Fryderyka Chopina”. Muzyka, t. 45, nr 1 2000, ss. 23-45.

Grajter Małgorzata, „Obecność arcydzieł muzyki klasycznej w popkulturze”. Współczesna kultura muzyczna a popkultura. Spotkania, dialogi, konfrontacje, red. Ewa Kowalska-Zając, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, 2021, ss. 161-178.

Hamm, Charles, Robert Walser Jacqueline Warwick i Garrett Charles Hiroshi. „Popular Music”. Grove Music Online, www.oxfordmusiconline.com/grovemusic /view/10.1093/gmo/ 9781 561592630.001.0001/omo-9781561592630-e-1002259148. Dostęp: 10.05.2020, s. 14.

Hitchcock, Wiley H. „Tin Pan Alley”. The new Grove dictionary of music and musicians, red. Stanley Sadie, Volume 25, Taiwan to Twelve Apostles. Macmillan Publishers i Grove’s Dictionaries, 2001, ss. 502-503.

Jeziński, Marek, i Łukasz Wojtkowiak, redaktorzy. Sztuka i polityka. Muzyka popularna. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.

Jeziński, Marek. Muzyka popularna i jej odbiorcy w poszukiwaniu autorytetu. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2017.

Jopek, Anna Maria. Oficjalna strona. annamariajopek.pl/pl/#content. Dostęp 16.02.2023.

Jopek, Anna Maria. Polanna, pełny opis płyty. annamariajopek.pl/pl/index.php/muzyka/polanna/. Dostęp 18.02.2023.

Kasjaniuk, Grzegorz. Zło w popkulturze. Rynek muzyczny. Fronda, 2020.

Kennedy, Michael, redaktor. The concise Oxford dictionary of music. Oxford University Press, 1980.

Kubler, Georg. Kształt czasu. Uwagi o historii rzeczy. Tłum. Jacek Hołówka, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.

Kukulska, Natalia. Oficjalna strona. www.natalia kukulska.pl. Dostęp 19.02.2023.

Kydryński Marcin. „Komentarz do płyty”. Polanna. annamariajopek.pl/ pl/index.php/muzyka/ polanna/. Dostęp 18.02.2023.

Literska, Barbara. „Czy Chopin zabronił? O przekraczaniu granic Chopinowskiego oryginału w jego transkrypcjach”, Polski Rocznik Muzykologiczny, t. 15, 2016, ss. 135-152.

Literska, Barbara. „Muzyka w pokoju i dla pokoju. O wybranych aspektach muzycznej recepcji Chopina w dziewiętnastowiecznej Europie”. Pokój jako przedmiot międzykulturowej edukacji artystycznej, red. Jarosław Chaciński, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej, 2007, ss. 326-334.

Literska, Barbara. Nineteenth-Century Transcriptions of Works by Fryderyk Chopin. Tłum. John Comber. Series: Eastern European Studies in Musicology vol. 16, ed. Maciej Gołąb. Peter Lang Publishing, 2020.

Literska, Barbara. Dziewiętnastowieczne transkrypcje utworów Fryderyka Chopina: aspekty historyczne, teoretyczne i estetyczne. Musica Iagellonica, 2004.

Michalski, Dariusz. Piosenka przypomni ci... czyli historia polskiej muzyki rozrywkowej (lata 1945-1958). Iskry, 2010.

Michalski, Dariusz. Powróćmy jak za dawnych lat... czyli historia polskiej muzyki rozrywkowej (lata 1900-1939), Iskry, 2007.

Middleton, Richard, i Peter Manuel. „Popular Music”. The new Grove dictionary of music and musicians, red. Stanley Sadie, vol. 20: Pohlman to Recital. Macmillan Publishers i Grove’s Dictionaries, 2001, ss. 128-166.

Miecznikowski, Piotr. „Wspólnym wątkiem utworów jest czułość – mówi Natalia Kukulska o płycie ‘Czułe struny’. Wywiad”. Empik. Słucham. www.empik.com/empikultura/wspolnym-watkiem- utworow-jest-czulosc-mowi-natalia-kukulska-o-plycie-czule-struny-wywiad,114461,a. Dostęp 18.02.2023.

Morawski, Stefan. Na zakręcie: od sztuki do po-sztuki. Wydawnictwo Literackie, 1985.

Pabjan, Barbara. „Recepcja postaci i twórczości Chopina we współczesnym społeczeństwie polskim”. Chopin w kulturze polskiej, red. Maciej Gołąb, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2009, ss. 69-113.

Panek, Wacław. Jazz, beat i rozrywka. Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, 1973.

Panek, Wacław. Mity muzycznej rozrywki: z notatnika obserwatora, Instytut Wydawniczy CRZZ, 1976.

Skierkowski, Władysław. „Puszcza Kurpiowska w pieśni: część druga”. Rocznik Towarzystwa Naukowego w Płocku 1930-1931, ss. 1–160. pbc.gda.pl/dlibra/doccontent?id=15185. Dostęp 5.03.2023.

Strzelecki, Marcin. „Teoria muzyki wobec kultury popularnej – możliwości, ograniczenia, perspektywy”. Współczesna kultura muzyczna a popkultura. Spotkania, dialogi, konfrontacje, red. Ewa Kowalska-Zając, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, 2021, ss. 19-43.

Tomaszewski, Mieczysław. O muzyce polskiej w perspektywie intertekstualnej. Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, 2005.

Waschko, Roman. Przewodnik Iskier: muzyka jazzowa i rozrywkowa. Iskry, 1970.

Wiecke, Peter. „Popmusik”. Die Musik in Geschichte und Gegenwart: Allgemaine Enzyklopädie der Musik, red. Ludwig Finscher, Andreas Jaschinski i Friedrich Blume, Sachteil 7: Mut – Que. Bärenreiter, Metzler, 1977, ss. 1692-1693.

Wolański Ryszard. Pop, rock, jazz, folk: leksykon polskiej muzyki rozrywkowej. 1: A-M, 2: N-Ż, 3: Dyskografia, aneksy. Agencja Artystyczna MTJ, 2003.

Wolański, Adam. Słownik terminów muzyki rozrywkowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.