Muzyka z jasnogórskiej wieży

Remigiusz Pośpiech

doi:10.18290/rh257312.12s

Published : 2025-12-30

Vol. 73 No. 12 Zeszyt specjalny (2025)

Music from the Jasna Góra Tower

Remigiusz Pośpiech

https://orcid.org/0000-0001-5859-0734

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257312.12s

Abstract

A several-decade-long research on various manifestations of the musical culture of the Pauline monastery at Jasna Góra illustrates its rich and diverse traditions, as well as constant concern of the monastery authorities to cultivate it properly and maintain at the highest level. A symbolic landmark of the Jasna Góra sanctuary is the visible-from-afar tower, one of the tallest church towers in Poland, from which the music has also resounded for centuries. The subject of this article is the broadly understood acoustic environment of that place, having hitherto not been covered by detailed research. A specific feature of it are ‘ganki’ (‘porches’) – songs (usually Marian ones) that have been played by the monastery musicians from the porches of the tower ‘to the four corners of the world’ since at least 17th century. The problem is presented in a historical context based on preserved sources and previous studies on the activity of the Jasna Góra chapel.

Keywords:

Jasna Góra, Paulines, Jasna Góra chapel, ‘ganki’, tower, carillon, fanfare ensemble

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bojakowski, August. „Br. Julian Cieśliński, brat wielu ludzi”. Jasna Góra 8, nr 2 (1990): 52-56.

Frankowski, Patryk. Kolekcja instrumentów muzycznych Klasztoru OO. Paulinów na Jasnej Górze w kontekście muzycznej działalności kapeli jasnogórskiej. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2024 (rozprawa doktorska).

Frankowski, Patryk. „Wykorzystanie najwyższego rejestru trąbki naturalnej w kompozycjach M.J. Żebrowskiego w kontekście epoki i rozwoju techniki clarino”. W: Marcin Józef Żebrowski (XVIII w.). Kompozytor i muzyk kapeli jasnogórskiej, red. Remigiusz Pośpiech, 193-201. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2013.

Golonka, Jan. „Dzwony, dzwonki, dzwonnice”. Jasna Góra 4, nr 8 (1986): 26-30.

Golonka, Jan i Jerzy Żmudziński. Wieża Jasnej Góry oraz jasnogórskie dzwony i dzwonnice w stulecie odbudowy wieży 1906-2006. Wydanie jubileuszowe. Częstochowa: Jasnogórska Fundacja Pro Patria, Bastion Św. Rocha, 2006.

Jochymczyk, Maciej. „Clarino w dziełach Marcina Józefa Żebrowskiego. Świadectwa wirtuozostwa instrumentalnego w kapeli jasnogórskiej.” W: Marcin Józef Żebrowski (XVIII w.). Kompozytor i muzyk kapeli jasnogórskiej, red. Remigiusz Pośpiech, 177-191. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2013.

Kilnar, Marek Nikodem. Kultura muzyczna Jasnej Góry w XX wieku. Opole: Uniwersytet Opolski, 2012 (rozprawa doktorska).

Kuffel, Józef. Jasnogórska wieża. Bydgoszcz: Wydawnictwo „Paulinianum” – Wydawnictwo „Koronis”, 2024.

Mateja, Erwin i Remigiusz Pośpiech. (Red.). Liturgy and Music in the History of the Pauline Order. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2018.

„Nekrolog śp. br. Juliana Cieślińskiego”, Biuletyn Zakonu Paulinów 20, nr 1 (1990): 61-65.

Płatek, Józef Stanisław. „Kapela jasnogórska i inne zespoły muzyczne na Jasnej Górze w latach 2000-2005”. W: Dissertationes Paulinorum, t. 16, red. Jan Mazur, 5-27. Kraków: Wyższe Seminarium Duchowne Zakonu Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, 2007.

Płatek, Józef Stanisław. „Przy dźwiękach jasnogórskich fanfar”. Jasna Góra 4, nr 4 (1986): 16-17.

Płatek, Józef Stanisław. „Życie muzyczne na Jasnej Górze w XX wieku”. Studia Claromontana 20 (2002): 193-324.

Podejko, Paweł. „Jasna Góra. VIII/ 7. Kapela i chór”. W: Encyklopedia Katolicka, t. 7, red. Jerzy Duchniewski, 1096-1097. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1997.

Podejko, Paweł. „Kapela wokalno-instrumentalna na Jasnej Górze”. Studia Claromontana 19 (2001): 5-429.

Podejko, Paweł. Kapela wokalno-instrumentalna paulinów na Jasnej Górze. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1977.

Podejko, Paweł. Katalog tematyczny rękopisów i druków muzycznych kapeli wokalno-instrumentalnej na Jasnej Górze. Kraków: Wydawnictwo OO. Paulinów, 1992. W: Studia Claromontana 12 (1992).

Podejko, Paweł. „Nieznani muzycy polscy (kompozytorzy, dyrygenci, instrumentaliści, wokaliści) 1572-1820”. Z Dziejów Muzyki Polskiej 11 (1966): 15-133.

Pośpiech, Remigiusz. „Kapela klasztorna na Jasnej Górze jako źródło do poznania rozwoju instrumentarium w Polsce XVIII i XIX w.”. W: 30 lat Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, red. Marzena Maćkowska, 81-89. Szydłowiec: Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, 2005.

Pośpiech, Remigiusz. „Musica Claromontana w XVIII wieku”. W: W służbie SACRUM. Z kultury muzycznej Jasnej Góry i Poznania w XVIII wieku [Katalog wystawy], red. Patryk Frankowski i Alina Mądry, 13-21. Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu, 2012.

Pośpiech, Remigiusz. „Odkrywanie jasnogórskich muzykaliów u progu XXI wieku”. W: Europejska kultura muzyczna w polskich bibliotekach i archiwach, red. Aleksandra Patalas i Stanisław Hrabia, 139-151. Kraków: Musica Iagellonica, 2008.

Pośpiech, Remigiusz. „Wkład paulinów w rozwój kultury muzycznej Środkowej Europy”. Studia Claromontana 27 (2009): 671-686.

Pośpiech, Remigiusz. „Z dziejów kultury muzycznej Jasnej Góry”. W: Muzyka w Częstochowie, red. Anna Stachura-Bogusławska, 11-20. Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, 2012.

Pośpiech, Remigiusz. „Znaczenie jasnogórskich muzykaliów dla badań polskiej i europejskiej kultury muzycznej”. W: Musica ecclesiastica, red. Aleksandra Kłaput-Wiśniewska i Andrzej Filaber, 255-267. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, 2009.

Pośpiech, Remigiusz. (Red.). Liturgia w klasztorach paulińskich w Polsce. Źródła i początki. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2012.

Prus, Grzegorz. Polska prowincja paulinów w czasie panowania dynastii Wazów w Polsce (1587-1668). Studium nad składem personalnym paulinów polskich. Częstochowa: Wydawnictwo „Paulinianum”, 2011.

Rożej, Stefan Jan. (Opr.). Panno Święta co Jasnej bronisz Góry. Antologia polskiej twórczości poetyckiej o Matce Bożej Jasnogórskiej. Poznań: Wydawnictwo Pallotinum, 1982.

Szafraniec, Kazimierz. Z dziejów Jasnej Góry. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej, 1980.

Szafraniec, Sykstus. Konwent Paulinów Jasnogórskich (1382-1864). Rzym: Instytut Studiów Kościelnych, 1966.

Zbudniewek, Janusz. „Cieśliński Jan (1915-1989), paulin, imię zakonne Julian”. W: Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, t. 1, red. Jerzy Myszor, 37-38. Warszawa: Wydawnictwo Verbinum, 2002.