Kształcenie sprawności czytania uczniów szkół polonijnych (na przykładzie programów czytelniczych realizowanych w szkołach i innych formach kształcenia za granicą prowadzących nauczanie języka polskiego)

Elżbieta Mazur

doi:10.18290/rh247210.2

Published : 2024-12-23

Vol. 72 No. 10 (2024)

Developing Reading Proficiency of Students of Polish Schools Abroad: How Reading Programs Are Implemented in Schools and Other Forms of Education Abroad That Teach Polish)

Elżbieta Mazur

https://orcid.org/0000-0001-6986-9386

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247210.2

Abstract

This review and methodological article concerns the formation of reading habits and attitudes, taking into account the specific nature of the education of children and young people in Polish educational institutions operating in Europe, providing Polish language instruction to Poles and Poles living abroad and children of migrant workers. The author looks at educational documents, selected textbooks and reading programs implemented in Polish schools, e.g. in Finland, Denmark, Great Britain. Sample activities and working methods that develop students’ creativity and critical thinking skills are presented, which support teaching classes that cater to the diverse educational needs of Polish school students with a bilingual experience.

Keywords:

teaching Polish in Polish schools, reading programs, reading proficiency, bilingualism, multiculturalism

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Andrzejewska, J. (1989). Kultura czytelnicza jednostki jako program edukacji czytelniczej i przedmiot badań. Studia o książce (t. 18). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Chodkiewicz, H. (1986). O sprawności czytania w nauczaniu języka obcego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Coste, D., Nort, B., Sheil, J., i Trim, J. (2003) Europejski System Opisu Kształcenia Językowego. Uczenie się. Nauczanie. Ocenianie (W. Martyniuk, tłum.). Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Kształcenia Nauczycieli.

Dębski, R. i Rabiej, A. (2021). Emergent Literacy in Bilingual Children. Teaching for Transfer and Biliteracy. Socjolingwistyka, 35, 77–87. https://doi.org/10.17651/socjoling.35.5

Dębski, R., Rabiej, A., i Szelc-Mays, M. (2016). Program wczesnej nauki czytania wraz z przewodnikiem dla rodziców i nauczycieli dwujęzycznych. Wydawnictwo Avalon.

Gallagher, K. (2007). Jak zachęcać do czytania? Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum (M. Pagińska, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe.

Gapińska, A. (2023). Zderzenie kulturowe w przedszkolu polonijnym na przykładzie polskiej szkoły sobotniej im. Fryderyka Chopina w Croydon. W: J. Chwastyk-Kowalczyk, i P. Ciszek (red.), Multimodalne aspekty komunikacji, nauczania języków i kultury polskiej (s. 125–142). PUNO-Press.

Gębal, P. E. (2019). Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gwadera, M. (2019). Źródła do badań kultury czytelniczej – trwanie, zmiana, konwergencja. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, 55(1), 55–77.

Janowska, I. (2020). Od nauczania języków obcych do glottodydaktyki polonistycznej – przegląd koncepcji. W: I. Janowska, i M. Biernacka (red.), Kierunki badań w glottodydaktyce polonistycznej (s. 13–31). Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.

Janus-Sitarz, A. (2023). Cena sztucznej inteligencji: Edukacja polonistyczna w dobie OpenAI – zagrożenie czy szansa? Refleksje, (4), 17–23. https://refleksje.zcdn.edu.pl/wp-content/uploads/2023/09/on-line_Refleksje_4_2023.pdf.

Kowalikowa, J. (2006). Narodziny nauczyciela polonisty. Szkice edukacyjne. Universitas.

Krasuska-Betiuk, M. (2018). Szkolna nauka czytania i pisania z wykorzystaniem wybranych elementarzy – refleksje metodyczne. Forum Pedagogiczne, 8(2), 73–92. https://doi.org/10.21697/fp.2018.2.06

Latoch-Zielińska, M. (2020). Jak „obudzić szkołę”? O nowych trendach w edukacji nie tylko polonistycznej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 56(1), 399–419. https://doi.org/10.18778/1505-9057.56.20

Lipińska, E. (2003). Z polskim na ty. Podręcznik do nauki języka polskiego dla stopnia progowego. Universitas.

Martyniuk, W. (2021). ESOKJ 2020: nowy, zmodernizowany europejski system opisu kształcenia językowego. Postscriptum Polonistyczne, 28(2), 1–18. http://dx.doi.org/10.31261/PS_P.2021.28.12

Mazur, E. (2011). Nauczyciele szkół polonijnych wobec najnowszych zadań edukacji humanistycznej (na przykładzie Polskiej Szkoły Forum w Madrycie). W: D. Hejda, i E. Mazur (red.), Edukacja polonistyczna, t. 1: Materiały z zakresu dydaktyki literatury i języka polskiego dla studentów oraz nauczycieli (s. 169–185). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Miodunka, W. T. (2016). Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy. Księgarnia Akademicka.

Niesporek-Szamburska, B. (2022). Odziedziczyć język, czyli o współczesnych problemach i wyzwaniach nauczania języka polskiego jako języka pochodzenia. Roczniki Humanistyczne. Glottodydaktyka, 70(10), 45–60. https://doi.org/10.18290/rh227010.3

Ożóg, K. (2010). Czy emigracja z ojczyzny znaczy emigrację z języka? Słowo. Studia językoznawcze, 1, 245–252.

Pawlusiewicz, M. (b.r.). Asy z drugiej klasy. Czytanka, ilustracje E. Sterniuk. Wisdom Publishers, https://czytamimowiepopolsku.com/pl/jezyk-polski-malgorzata-pawlusiewicz/asy-z-drugiej-klasy-czytanka-klasa-2.html [dostęp: 3.09.2024].

Pawlusiewicz, M. (b.r.). Asy z drugiej klasy. Ćwiczenia gramatyczne. Wisdom Publishers. https://czytamimowiepopolsku.com/pl/jezyk-polski-malgorzata-pawlusiewicz/asy-z-drugiej-klasy-cwiczenia-klasa-2.html [dostęp: 26.09.2023].

Pawłowska, R. (2002). Metodyka ćwiczeń w czytaniu. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Radlińska-Tyma, R. (2016). Integracyjna Szkoła Sobotnia w Bristolu – powstanie, istota, cele i zadania polskiej placówki szkolnej działającej poza granicami kraju. W: I. Bielińska (red.), Polskie szkoły sobotnie. Obraz szkolnictwa polonijnego na przykładzie placówek w Norwegii i Wielkiej Brytanii (s. 123–148). Wydawnictwo Naukowe Akademii Ateneum w Gdańsku.

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 września 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (Dz.U. 2021, poz. 1661).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą z dnia 9 sierpnia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 1652 oraz zm. Dz.U. 2020, poz. 1388).

Róg, T. (2020). Nauczanie języków obcych. Teoria, badania, praktyka. Wydawnictwo Werset.

Seretny, A, i Lipińska, E. (2005). ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego. Universitas.

Sopata, A. (2013). Dwujezyczność, trójjęzyczność, wielojęzyczność: podobieństwa i różnice. W: S. Puppel, i T. Tomaszkiewicz (red.), Scripta manent – res novae (s. 399–408). Wydawnictwo Naukowe UAM.

Sylwestrowicz, J. (1979). Lekcja języka obcego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Święcka, A., Prędota, J., Rabczuk, A., i Skura, M. (2019). Od dzwonka do dzwonka. Podręcznik do nauki języka polskiego dla nastolatków w Wielkiej Brytanii. Fundacja „Towarzystwo Projektów Edukacyjnych”. http://tpe.org.pl/podrecznik/podrecznik-od-dzwonka-do-dzwonka/ [dostęp 26.09.2023].

Wilczyńska, W., i Michońska-Stadnik, A. (2010). Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie. Wydawnictwo Avalon.

Wojciechowski, K. (red.) (1986). Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.