Rola leksyki kulturowej w dydaktyce języków obcych na przykładzie języka polskiego jako obcego

Barbara Łukaszewicz

doi:10.18290/rh247210.6

Published : 2024-12-23

Vol. 72 No. 10 (2024)

The Role of Cultural Lexis in Foreign Language Teaching: The Example of Polish as a Foreign Language

Barbara Łukaszewicz

https://orcid.org/0000-0002-2320-8934

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247210.6

Abstract

The article focuses on the cultural contexts that are crucial in the verbalization process. Effective communication depends not only on the knowledge of the linguistic system but also on understanding the unwritten rules and phenomena arising from foreign cultures, primarily expressed through vocabulary. It is emphasized that lexical and semantic competence in language didactics is mainly perceived from a linguistic and methodological perspective. Consequently, the cultural background of the meanings of many lexical units taught within Polish as a foreign language classes is often overlooked. Selected words and expressions related to school and university life (16 examples each) are presented, whose full understanding is linked to familiarity with the rules and customs prevailing in schools and universities. This thematic circle plays an important role for foreign students and students, whose numbers in Poland are increasing due to, among other things, the influx of Ukrainian immigrants after the outbreak of war.

Keywords:

Polish glottodidactics, foreign language teaching, Polish language teaching, cultural linguistics, Polish as a foreign language in school

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Byram, M. (1997). Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence. Multilingual Matters.

Chomątowska, B., Gruszka, D., Lis, D., i Pieczek, U. (2017). Jakoś to będzie. Szczęście po polsku. Wydawnictwo Znak.

Cieszyńska-Rożek, J. (2023). Kształtowanie dwujęzyczności niemowląt. W: M. Piasecka i M. Wojtyńska-Nowotka (red.), Poradnik Językowy. Horyzont polszczyzny. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Dubiszowi w pięćdziesięciolecie Jego pracy naukowej i dydaktycznej (s. 619–628). Dom Wydawniczy ELIPSA.

Coste, D., Nort, B., Sheils, J., i Trim, J. (2003). Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (W. Martyniuk, tłum.). Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli.

Council of Europe (2020). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment – Companion volume. Council of Europe Publishing.

Dróżdż-Łuszczyk, K. (2022). Nowa leksyka języka polskiego – jej źródła i tendencje rozwoju (wybrane zagadnienia). Poradnik Językowy, 790(1), 71–88. http://dx.doi.org/10.33896/PorJ.2022.1.4

Dudziak, A. (2018). Komunikacja interkulturowa w biznesie międzynarodowym. Przegląd Politologiczny, (1), 93–106. https://doi.org/10.14746/pp.2012.17.1.7

Garncarek, P. (2023). Mówię, a nawet przeklinam po polsku – o znaczeniu wulgaryzmów, przekleństw i zwrotów obraźliwych w nauczaniu języka polskiego jako obcego. W: M. Piasecka, i M. Wojtyńska-Nowotka (red.), Poradnik Językowy. Horyzont polszczyzny. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Dubiszowi w pięćdziesięciolecie Jego pracy naukowej i dydaktycznej (s. 638–646). Dom Wydawniczy ELIPSA.

Glondys, D., i Bednarczyk, M. (2020). Komunikacja międzykulturowa albo lepiej nie wychodź z domu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

GUS (2022), Szkolnictwo wyższe w roku akademickim 2022/2023 (wyniki wstępne) [Raport], Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/8/9/1/szkolnictwo_wyzsze_w_roku_akademickim_2022-2023_-_wyniki_wstepne.pdf

Jarvis, S., i Pavlenko, S. (2007). Crosslinguistic Influence in Language and Cognition. Routledge.

Jędryka, B. (2022). O potrzebie badania kompetencji leksykalnej dzieci w wieku wczesnoszkolnym w dydaktyce języka polskiego za granicą (na przykładzie Stanów Zjednoczonych i Ukrainy). Poradnik Językowy, 1 (numer specjalny), 167–195, https://dx.doi.org/10.33896/PorJ.2022.1.9

Karpińska-Musiał, B. (2015). Międzykulturowość w glottodydaktyce: o związku świadomości metajęzykoznawczej z kompetencją międzykulturową w akademickim kształceniu nauczycieli języków obcych. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Kic-Drgas, J. (2017). Komunikacja interkulturowa na zajęciach z języka specjalistycznego. Języki Obce w Szkole, (4), 9–13.

Komorowska, H. (1980). Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja: audiolingwalizm, kognitywizm, interferencja. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Kownacka, P. (2022). Językowy obraz Podlasia w wybranych podręcznikach do nauki języka polskiego dla polonijnych dzieci i młodzieży. W: E. Awramiuk, i K. Szamryk (red.), Z problematyki kształcenia językowego (t. 9, s. 79–98). Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Ligara, B. (2008). Leksykultura w ujęciu Roberta Galissona a nauczanie kompetencji kulturowej. W: W. Miodunka, i A. Seretny (red.), W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku (s. 51–62). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Lipińska, E., i Seretny, A. (2012). Uczący się języka polskiego jako obcego / drugiego w środowisku endolingwalnym – ich umiejętności i potrzeby. Kwartalnik Polonicum, (1), 2–10.

Łukaszewicz, B. (2022a). Codzienność jako kategoria lingwakulturowa w glottodydaktyce polonistycznej. W: S. Cygan, M. Marczewska, i K. Ostrowska (red.), Glottodydaktyka polonistyczna wczoraj, dziś, jutro. Między doświadczeniem a nowymi wyzwaniami (s. 141–152). Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach.

Łukaszewicz, B. (2022b). Emocje – kultura – język. Wyrażanie emocji negatywnych w polonistycznej praktyce glottodydaktycznej. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Łukaszewicz, B. (2023a). Perspektywa lingwakulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego – na przykładzie publikacji Zdaj się na polski! i Gramatyka z kulturą. W: P. Potasińska (red.), Wiele dalekich rejsów. Kultura polska dla cudzoziemców (s. 210–221). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Łukaszewicz, B. (2023b). Cultural Topics in Foreign Language Teaching: On the Example of Advanced Polish Learners. W: Proceedings of the 6th International Conference on New Approaches in Education (s. 12–19). Diamond Scientific Publishing. https://doi.org/10.33422/6th.icnaeducation.2023.04.002

Małaszkiewicz, M. (2021). Mnemotechniki i metody aktywizujące wspomagające zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie i wizualizowanie z włączeniem emocji, zmysłów i ruchu oraz twórczego działania. Białostocka szkoła ćwiczeń. Kompetencje kluczowe w praktyce szkolnej, https://old.noe.uwb.edu.pl/content/uploaded/20211115_235908_u6192e63c08288_bsc_mnemotechniki_i_metody_aktywizujce_maaszkiewicz_www.pdf

Mikulska, A. (2023). Nauczanie języka polskiego jako obcego / drugiego. Kilka słów o odmianie edukacyjnej polszczyzny w szkole. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, 32(1), 1–18. https://doi.org/10.31261/TPDJP.2023.32.01

Nagórko, A. (2004). Metody konfrontatywne a etnolingwistyka (lingwistyka kulturowa). W: É. Fórián (red.), Wielokulturowość, tożsamość, mniejszości na Węgrzech i w Polsce. Język – literatura – kultura (s. 25–33). Kossuth Egyetemi K.

Ożóg, K. (2022). Wpływ chrztu Polski na język ojczysty. Dydaktyka Polonistyczna, 17(8), 28–32. https://doi.org/10.15584/dyd.pol.17.2022.4

Rak, M. (2015). Kulturemy podhalańskie. Księgarnia Akademicka.

Seretny, A. (2011). Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Seretny, A. (2015). Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego. Księgarnia Akademicka.

Skura, M. (2010). Przykłady kulturemów w językach polskim i niemieckim. W: P. Garncarek, P. Kajak, i A. Zieniewicz (red.), Kanon kultury w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Materiały z Konferencji Naukowej (s. 175–180). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Skura, M. (2022). Błędy popełniane przez Niemców uczących się języka polskiego. Analiza językowa na potrzeby glottodydaktyczne. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Smoleń-Wawrzusiszyn, M. (2020). Emblematy kultury polskiej z perspektywy cudzoziemców. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 27, 323–338. https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.18

Wierzbicka, A. (2015). Słowa klucze. Różne języki – różne kultury. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Wilczyńska, W. (2005). Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej? W: M. Mackiewicz (red.), Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i komunikacja interkulturowa (s. 15–26). Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej.

Zarzycka, G. (2004). Linguakultura – czym jest, jak ją badać i ,,otwierać”. W: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym (s. 435–444). Wrocławskie Towarzystwo Naukowe.

Zarzycka, G. (2017). Język polski w odmianie akademickiej. Propozycja programu kursu adresowanego do studentów zagranicznych przygotowujących się do studiów wyższych w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 24, 135–148. https://doi.org/10.18778/0860-6587.24.10

Zarzycka, G. (2019). Kulturemy polskie – punkty widzenia, techniki ich wydobywania i negocjowania. Stosowanie perspektywy etnolingwistycznej w glottodydaktyce polonistycznej. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 26, 425–441. https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.29

Zarzycka, G. (2021). Glottokulturoznawstwo (także polonistyczne) jako jeszcze jedna subdziedzina naukowa glottodydaktyki. W: E. Lipińska, i A. Seretny (red.), Dydaktyka języka polskiego jako nierodzimego: konteksty – dylematy – trendy (s. 313–340). Universitas.