Przetrząsanie rodzinnej historii. Tożsamość narracyjna w Domu z witrażem Żanny Słoniowskiej i Dzieciach Kazimierza Michała Garapicha

Anna Skubaczewska-Pniewska

doi:10.18290/rh24727.4s

Published : 2025-01-17

Vol. 72 No. 7 Zeszyt specjalny (2024)

Sifting Through Family History. Narrative Identity in Dom z witrażem [A House with Stained Glass] by Żanna Słoniowska and Dzieci Kazimierza [The Children of Kazimierz] by Michał Garapich

Anna Skubaczewska-Pniewska

https://orcid.org/0000-0002-6527-3494

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24727.4s

Abstract

The last decade has fostered reflection on Polish-Ukrainian relations in literature. Among the numerous literary texts addressing this topic, the author of this article selects two works for analysis by writers who debuted after 2014 and who represent Polish-Ukrainian families: Dom z witrażem (A House with Stained Glass, 2015) by Żanna Słoniowska and Dzieci Kazimierza (The Children of Kazimierz, 2019) by Michał P. Garapich. Słoniowska’s family saga, depicting four generations of women living in a Lviv tenement house with a deteriorating stained glass window symbolising the protagonists’ convoluted lives, is compared with Garapich’s memoir-like narrative, situated on the border between artistic prose and scientific discourse, which recounts the search for the descendants of numerous illegitimate children of the author’s great-grandfather's on a family estate in Podolia. This comparison provides an opportunity to reflect on Polish-Ukrainian relations from various angles and perspectives. The unifying concept for the issues analysed and the research perspectives referenced is narrative identity. The article demonstrates that the first-person narration in both texts not only offers an original approach to and problematization of pivotal moments in Polish-Ukrainian history, but also uncovers an unofficial genealogy of families from the Polish-Ukrainian borderlands. This further helps to explore the authors’ own “hybrid” identities, shaped between traditions and languages.

Keywords:

narrative identity, Żanna Słoniowska, Michał Garapich, autobiographical narrative, family saga, intimate ethnography

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bhabha, Homi K. The Location of Culture. London–New York: Routledge, 1994.

Blanco, Sergio. „Ja nie jestem mną”. Tłum. Kamila Łapicka. Didaskalia, nr 175-176 (2023). Dostęp: 10.10.2023. https://didaskalia.pl/pl/artykul/ja-nie-jestem-mna

Czermińska, Małgorzata. „Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki”. Teksty Drugie, nr 5 (2011): 183–200.

Filipiak, Magdalena. Tożsamość narracyjna w dobie postprawdy. Pytanie o aktualność myśli Charlesa Taylora. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2021.

Filutowska, Katarzyna. Tożsamość narracyjna jako empiryczna podmiotowość. MacIntyre, Taylor, Ricoeur. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.

Fiut, Aleksander. „Historia na domową miarę”. W: Aleksander Fiut. Wyglądy i wglądy. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2022.

Garapich, Michał P. Dzieci Kazimierza. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.

Garapich, Michał P. „Pisanie i rozmawianie z umarłymi, czyli ćwiczenia z etnografii intymnej – autorskie uwagi na marginesie Dzieci Kazimierza”. Czas Kultury, nr 3 (2023): 160–169.

Jakubowska-Krawczyk, Katarzyna. „Lwów wieku XX-XXI. Dorastanie i konflikt pokoleń w dobie przemian społecznych i rewolucji (na podstawie Domu z witrażem Żanny Słoniowskiej)”. TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych, nr 6 (13) (2019): 159–174.

Jakubowska-Krawczyk, Katarzyna. „Między azylem a więzieniem. Metafora domu w powieściach Dom z witrażem Żanny Słoniowskiej i Dom dla Doma Viktorii Ameliny”. Przegląd Wschodnioeuropejski, nr 13 (1) (2022): 223–236.

Jakubowski, Piotr. Pułapki tożsamości. Między narracją a literaturą. Kraków: Universitas, 2016.

Krupowies, Walentyna. „Hybrydalne formy tożsamości w kresowych powieściach Zbigniewa Żakiewicza”. Roczniki Humanistyczne 72, z. 7 (2024): 71–85.

Pajdzińska, Anna. „Językowy obraz świata: problemy narracyjnej tożsamości”. W: Narracja i tożsamość (I). Narracje w kulturze, red. Włodzimierz Bolecki i Ryszard Nycz. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2004.

Pekaniec, Anna. „(Po)rachunki rodzinne”. Nowa Dekada Krakowska, nr 1–2 (2019): 56–60, Dostęp: 10.10.2023. http://nowadekada.pl/wp-content/uploads/2020/06/Nowa-Dekada-Krakowska-2 019-nr-1-2.pdf

Pobłocki, Kacper. „Nienawiść: bo wszyscy Polacy to jedna rodzina”. Dwutygodnik. Strona kultury, nr 11 (2022). Dostęp: 10.10.2023. https://www.dwutygodnik.com/artykul/10400-nienawisc-bo-wszyscy-polacy-to-jedna-rodzina.html

Ricoeur, Paul. „Życie w poszukiwaniu opowieści”. Tłum. Elżbieta Wolicka. Logos i Ethos, nr 2 (1993): 225–236.

Rosner, Katarzyna. Narracja, tożsamość i czas. Kraków: Universitas, 2003.

Słoniowska, Żanna. Dom z witrażem. Kraków: Znak, 2015.

Słoniowska, Żanna. „Polszczyzna jest saksofonem”. Tygodnik Powszechny, nr 14 (2017). Dostęp: 10.10.2023. https://www.tygodnikpowszechny.pl/polszczyzna-jest-saksofonem-147316

Słoniowska, Żanna. Przedwojenny Lwów. Najpiękniejsze fotografie. Warszawa: Wydawnictwo RM, 2013.

Słoniowska, Żanna. „Zabandażowane miasto”. W: Żanna Słoniowska. Dom z witrażem. Kraków: Znak, 2022.

Szpunar, Magdalena. „Konstruowanie tożsamości hybrydycznej”. Roczniki Humanistyczne72, z. 7 (2024): 53–69.

Tiupa, Walerij. Lekcii po neklassiceskoj narratologii/Wykłady z nieklasycznej narratologii,red. Anna Skubaczewska-Pniewska. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2018.

Tokarska, Urszula. „Tożsamość narracyjna w dobie płynnej nowoczesności – nowe wyzwania dla psychologii narracyjnej”. W: Pejzaże tożsamości: teoria i empiria w perspektywie interdyscyplinarnej, red. Eliza Litak, Renata Furman i Hubert Bożek, 37– 49. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.

Tosiek, Antonina M. „Nieswoi i swoi”. Czas Kultury, nr 9 (2019). Dostęp: 10.10.2023. https://czaskultury.pl/czytanki/nieswoi-i-swoi/

Vincenz, Joanna de. „Żanna Słoniowska: Otwiera się nowy rozdział”. Deutsche Welle – DW. (08.05.2022) https://www.dw.com/pl/%C5%BCanna-s%C5%82oniowska-otwiera-si%C4% 99-nowy- rozdzia%C5%82/a-61723159

Waterston, Alisse i Barbara Rylko-Bauer. „Etnografia intymna – łączenie opowieści, pamięci i historii”. Tłum. Michał P. Garapich. Czas Kultury, nr 3 (2023): 134–159.

Winnicka, Ewa. „Wszyscy jesteśmy szlacheckimi bękartami. Mój pradziadek dziedzic miał 14 nieślubnych dzieci z chłopkami (z Michałem Garapichem rozmawiała Ewa Winnicka)”. Gazeta Wyborcza 25.11.2019. Dostęp: 10.10.2023. https://wyborcza.pl/duzyformat/7,127290,25435 173,wszyscy-jestesmyszlacheckimi-bekartami-moj-pradziadek.html

Zatora, Anna. Saga rodzinna w literaturze polskiej XXI wieku Konwencja czy kontestacja? Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2022.