Nowe warunki recepcji rosyjskiej literatury emigracyjnej a dekolonizacja dyskursu rusycystycznego w Polsce: na przykładzie badań nad twórczością Iwana Szmielowa

Monika Sidor

doi:10.18290/rh247207.18

Published : 2024-11-20

Vol. 72 No. 7 (2024)

The New Conditions of Reception of Russian Literature in Exile and the Decolonization of the Russian Studies Discourse in Poland: The Example of Research on Ivan Shmelyov’s Works

Monika Sidor

https://orcid.org/0000-0002-8290-8682

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247207.18

Abstract

The article reflects on how socio-political conditions determine the reception of Russian literature and whether the discourse of Russian studies in Poland should be changed. Starting from the ways of interpreting the first-wave Russian emigration literature established in Polish literary studies, the author reflects on Polish interpretative patterns concerning relatively old Russian literature and the need to change these patterns. The relevant research material is the emigration prose of Ivan Shmelyov, which contains a wealth of elements of historical ideologization of Russia and homesickness. The author presents Shmelyov’s works while considering the nationalistic content currently emphasized in Russian literature, and reflects on the circumstances in which the works in question were written, and the context in which they are read today by different recipients. Considerations that take into account the latest proposals of postcolonial criticism lead to the conclusion that the study of painful topics in Russian literature should be continued, and the methods used in this research should be focused on attentive and responsible reading.

Keywords:

Shmelyov, Russian émigré literature, nationalism, decolonization

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Andruszko, Czesław i Danuta Horczak. Aspekty duchowe chronotopu w powieściach emigracyjnych Iwana Szmielowa. Poznań: Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2019.

„Co z tą Rosją? Raport reporterów”. Fabrica Litterarum Polono-Italica, nr 1 (2023). 16.10.2023. https://www.journals.us.edu.pl/index.php/flit/article/view/14922/11729.

„God Ivana Shmeleva v Dome russkogo zarubezh’ya. K 150-letiyu so dnya rozhdeniya pisatelya”. Dom russkogo zarubezh’ya imeni Aleksandra Solzhenitsyna. 16.10.2023 [„Год Ивана Шмелева в Доме русского зарубежья. К 150-летию со дня рождения писателя’’. Дом русского зарубежья имени Александра Солженицына. 16.10.2023]. https://www.domrz.ru/science_center/shmelyev-year/.

Drawicz, Andrzej. „Zagraniczna Rosja (jej książki, ludzie, czasopisma, idee)”. W: Andrzej Drawicz. Spór o Rosję i inne szkice z lat 1976-1986, 52-65. Londyn: Polonia, 1988.

Dziamski, Grzegorz. „Kulturowy zwrot w badaniach literackich”. Kultura Współczesna, nr 4 (2007): 209-214.

Fiećko, Jerzy. „Co zrobić z Rosją? Mickiewicz, Krasiński i inni”. W: Obraz Rosji w literaturze polskiej, red. Jerzy Fiećko i Krzysztof Trybuś, 137-157. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2012.

Il’in, Ivan A. „‘Svyataya Rus’. ‘Bogomol’ye’ Shmeleva”. V: Dukhovnyy put’ Ivana Shmeleva: 1873-1950: Stat’i; Ocherki; Vospominaniya, sostavleniye Aleksey Lyubomudrov, 48-58. Moskva: Sibirskaya Blagozvonnitsa, 2009 [Ильин, Иван А. „‘Святая Русь’. ‘Богомолье’ Шмелева”. В: Духовный путь Ивана Шмелева: 1873-1950: Статьи; Очерки; Воспоминания, cоставление Алексей Любомудров, 48-58. Москва: Сибирская Благозвонница, 2009].

Lebiediew, Siergiej. „Pasażer na «statku filozofów»”. Tłum. Sylwia Szarejko. Świat Sybiru. Dostęp 27.12.2023. https://swiatsybiru.pl/pl/pasazer-na-statku-filozofow/.

Mitzner, Piotr, red. Literatura rosyjska w kręgu „Kultury”, t. 1. Paryż–Kraków: Instytut Książki, 2016.

Ordynskaya, Irina. „150 let I.S. Shmelëvu – poltora stoletiya u istokov sovremennoy pravoslavnoy khudozhestvennoy literatury”. Pechorin.net., 16.10.2023 [Ордынская, Ирина. „150 лет И.С. Шмелёву – полтора столетия у истоков современной православной художественной литературы”. Pechorin.net., 16.10.2023]. https://pechorin.net/articles/view/150-liet-i-s-shmieliovu-poltora-stolietiia-u-istokov-sovriemiennoi-pravoslavnoi-khudozhiestviennoi-litieratury.

Sałajczykowa, Janina. Prozaicy pierwszej fali emigracji rosyjskiej. 1920-1940. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2003.

„Serhij Żadan: kultura rosyjska jest częścią szowinistycznej maszyny imperialnej Rosji”. Wywiad prowadził Maciej Rajkowski. Instytut Książki, 18.10.2022. https://instytutksiazki.pl/aktualnosci,2,serhij-zadan-kultura-rosyjska-jest-czescia-szowinistycznej-maszyny-imperialnej-rosji,8283.html.

Shmelev, Ivan. „Zolotaya kniga”. V: Sobraniye sochineniy v 5 tomakh, sost. Ye.A. Os’minina, t. 2, 202-203. Moskva: Russkaya kniga, 2001 [Шмелев, Иван. „Золотая книга’’. В: Собрание сочинений в 5 томах, сост. Е.А. Осьминина, т. 2, 202-203. Москва: Русская книга, 2001].

Shmelev, Ivan. „Krestnyy khod”. V: Sobraniye sochineniy v 5 tomakh, sost. Ye.A. Os’minina, t. 2, 200-202. Moskva: Russkaya kniga, 2001 [Шмелев, Иван. „Крестный ход”. В: Собрание сочинений в 5 томах, сост. Е.А. Осьминина, т. 2, 200-202. Москва: Русская книга, 2001].

Shmelev, Ivan. „Leto Gospodne”. V: Sobraniye sochineniy v 5 tomakh, sost. Ye.A. Os’minina, t. 4, 15-388. Moskva: Russkaya kniga, 1998 [Шмелев, Иван. „Лето Господне”. В: Собрание сочинений в 5 томах, сост. Е.А. Осьминина, т. 4, 15-388. Москва: Русская книга, 1998].

Sidor, Monika. Rosja i jej duchowość. Proza „pierwszej fali” emigracji rosyjskiej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.

Skórczewski, Dariusz. Fantazmaty skolonizowanych Polaków. Studia o tożsamości kulturowej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2023.

Stepun, Fedor. Vstrechi. Dostoyevskiy – L. Tolstoy, Bunin – Zaytsev – V. Ivanov, Belyy – Leonov. Myunkhen: Tovarishchestvo zarubezhnykh pisateley, 1962 [Степун, Федор. Встречи. Достоевский – Л. Толстой, Бунин – Зайцев – В. Иванов, Белый – Леонов. Мюнхен: Товарищество зарубежных писателей, 1962].

Suchanek, Lucjan. „Emigracja. Emigrantologia. Komisja Emigrantologii Słowian”. Slavia Orientalis, nr 2 (2014): 174-189.

Suchanek, Lucjan. „Rosyjska literatura emigracyjna. Próba spojrzenia całościowego”. Slavia Orientalis, nr 2 (1993): 257-270.

Thompson, Ewa. „Nacjonalizm, kolonializm, tożsamość”. Teksty Drugie, nr 5 (1999): 25-39.

Woźniak, Anna. „Uwagi wstępne”. W: Literatura emigracyjna Rosjan, Ukraińców i Białorusinów, red. Anna Woźniak i Lubomyr Puszak, 7-23. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2001.

Woźniak, Anna. „Wstęp”. W: Duchowość i sacrum w literaturze emigracyjnej Słowian Wschodnich, red. Anna Woźniak i Mirosława Kawecka, 7-17. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2002.

Zabuzhko, Oksana. “No Guilty People in this World: Reading Russian Literature after Bucha”. Times Literary Supplement, 22.04.2022. https://www.the- tls.co.uk/articles/russian-literature-bucha-massacre-essay-oksana-zabuzhko/.