Moral Attitudes in Poland: “Towards”, “Away” and “Against People” – Socio-Cultural Determinants and Religious Implications. Based on European Values Study 2017

Dominik Szczygielski

doi:10.18290/rns2023.0032

Data publikacji : 2023-09-29

Tom 51 Nr 3 (2023)

Postawy moralne w Polsce: „do”, „od” i „przeciw” ludziom – społeczno-kulturowe determinanty i religijne implikacje na podstawie danych z europejskiego sondażu wartości 2017

Dominik Szczygielski

https://orcid.org/0000-0003-4111-9924

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2023.0032

Abstrakt

Na podstawie dostępnych badań można stwierdzić, że zaufanie instytucjonalne może stanowić istotny predyktor prospołeczności. Głównym celem niniejszego opracowania jest zbadanie współzależności pomiędzy typami zaufania a typami orientacji moralnych „do”, „od” i „przeciw” ludziom. Kolejnym celem jest także określenie współzależności pomiędzy zaufaniem instytucjonalnym a orientacjami moralnymi z uwzględnieniem takich zmiennych, jak religijność, wykształcenie i wielkość miejscowości zamieszkania. W artykule zaprezentowano analizę, która pozwala uznać zaufanie interpersonalne oraz zaufanie instytucjonalne za alternatywne (potencjalnie konkurencyjne) predyktory orientacji moralnych w porównaniu do innych bardziej ugruntowanych czynników, tj. religijność. Wyniki badań pozwalają stawiać pytanie o przyszłość religii w stabilnych i demokratycznych społeczeństwach, której rola i funkcje mogą być kwestionowane.

Słowa kluczowe:

prospołeczność, zaufanie społeczne, zaufanie instytucjonalne, orientacje moralne, religia cywilna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andriani L., and Sabatini F. (2015), Trust and Prosocial Behaviour in a Process of State Capacity Building: the Case of the Palestinian Territories, Journal of Institutional Economics, 11, p. 823-846; https://doi.org/10.1017/S1744137414000575.

Barclay P. (2004), Trustworthiness and Competitive Altruism Can also Solve the “Tragedy of the Commons,” Evolution and Human Behavior, 25, p. 209-220; https://doi.org/10.1016/j. evolhumbehav.2004.04.002.

Barclay P., and Willer R. (2007), Partner Choice Creates Competitive Altruism in Humans, Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 274, p. 749-753; https://doi.org/10.1098/ rspb.2006.0209.

Bekkers R. (2012), Trust and Volunteering: Selection or Causation? Evidence From a 4 Year Panel Study, Political Behavior, 34, p. 225-247; https://doi.org/10.1007/s11109-011-9165-x.

Bellah R.N. (1967), Civil Religion in America, Daedalus, 96, p. 1-21.

Durkheim E. (1997), The Division of Labor in Society, New York: The Free Press.

Durkheim E. (1982), The Rules of Sociological Method, New York: The Free Press.

EVS, 2017. European Values Study Longitudinal Data File 2017 (EVS 1981-2017). GESIS Data Archive, Cologne. ZA7500_v4-0-0.sav Data file.

Gesthuizen M., van der Meer T., and Scheepers P. (2008), Education and Dimensions of Social Capital: Do Educational Effects Differ due to Educational Expansion and Social Security Expenditure?, European Sociological Review, 24, p. 617-632; https://doi.org/10.1093/esr/jcn021.

Gheorghiu M.A., Vignoles V.L., and Smith P.B. (2009), Beyond the United States and Japan: Testing Yamagishi’s Emancipation Theory of Trust across 31 Nations, Social Psychology Quarterly, 72, p. 365-383; https://doi.org/10.1177/019027250907200408.

Glanville J.L., Andersson M.A., and Paxton P. (2013), Do Social Connections Create Trust? An Examination Using New Longitudinal Data, Social Forces, 92, p. 545-562; https://doi.org/ 10.1093/sf/sot079.

Glanville J.L., Paxton P., and Wang Y. (2016), Social Capital and Generosity, Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 45, p. 526-547.

Hedge A., Yousif Y.H. (1992), Effects of Urban Size, Urgency, and Cost on Helpfulness: A Cross-Cultural Comparison between the United Kingdom and the Sudan, Journal of Cross-Cultural Psychology, 23, p. 107-115; https://doi.org/10.1177/0022022192231008.

Irwin K. (2009), Prosocial Behavior Across Cultures: The effects of Institutional Versus Generalized Trust, [in:] S.R. Thye, E.J. Lawler (Eds.), Advances in Group Processes, Bingley: Emerald Group Publishing Limited, p. 165-198; https://doi.org/10.1108/S0882-6145(2009)0000026010.

Kiciński K. (2015), Orientacje moralne. Leksykon socjologii moralności: podstawy – teorie – badania – perspektywy, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.

Kiciński K. (1998), Orientacje moralne. Próba typologii, Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk UW.

Kumlin S., and Rothstein B. (2005), Making and Breaking Social Capital: The Impact of Welfare-State Institutions, Comparative Political Studies, 38, p. 339-365; https://doi.org/ 10.1177/0010414004273203.

Kwon O.Y. (2019), Social Trust and Economic Development. The Case of South Korea, Edward Elgar Publishing; https://doi.org/10.4337/9781784719609.00008.

Mariański J. (1990), Moralność w procesie przemian. Szkice socjologiczne, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Matsumoto Y., Yamagishi T., Li Y., and Kiyonari T. (2016), Prosocial Behavior Increases with Age across Five Economic Games, PLOS ONE, 11, p. 1-16; https://doi.org/10.1371/journal. pone.0158671.

Misztal M. (1980), Problematyka wartości w socjologii, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Pope Francis (2020), Encyclical letter “Fratelli tutti” of the Holy Father Francis on fraternity and social friendship, Vatican.

Putnam R. (2000), Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community, New York: Simon & Schuster Paperbacks.

Shariff A.F., and Norenzayan A. (2007), God Is Watching You: Priming God Concepts Increases Prosocial Behavior in an Anonymous Economic Game, Psychological Science, 18, p. 803-809; https://doi.org/10.1111/j.1467-9280.2007.01983.x.

Simpson B., and Willer R. (2015), Beyond Altruism: Sociological Foundations of Cooperation and Prosocial Behavior, Annual Review of Sociology, 41, p. 43-63; https://doi.org/10.1146/annurev-soc-073014-112242.

Tsvetkova M., and Macy M.W. (2014), The Social Contagion of Generosity, PLoS ONE 9, e87275; https://doi.org/10.1371/journal.pone.0087275.

Van Lange P.A.M., De Bruin E.M.N., Otten W., and Joireman J.A. (1997), Development of Prosocial, Individualistic, and Competitive Orientations: Theory and Preliminary Evidence, Journal of Personality and Social Psychology, 73, p. 733-746; https://doi.org/10.1037/0022-3514.73.4.733.

Wilson J. (2000), Volunteering, Annual Review of Sociology, 26, p. 215-240; https://doi.org/ 10.1146/annurev.soc.26.1.215.

Wojtyła K. (2021), Person and Act and Related Essays, Washington: The Catholic University of America Press.

Yamagishi T., and Yamagishi M. (1994), Trust and Commitment in the United States and Japan, Motivation and Emotion, 18, p. 129-166; https://doi.org/10.1007/BF02249397.