Poczucie umiejscowienia kontroli i wsparcie społeczne a decyzje życiowe pełnoletnich wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej

Monika Wiktorowicz-Sosnowska

doi:10.18290/rns2023.0031

Data publikacji : 2023-09-29

Tom 51 Nr 3 (2023)

Poczucie umiejscowienia kontroli i wsparcie społeczne a decyzje życiowe pełnoletnich wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej

Monika Wiktorowicz-Sosnowska

https://orcid.org/0000-0001-6843-4946

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2023.0031

Abstrakt

W artykule zaprezentowano badania koncentrujące się wokół poczucia umiejscowienia kontroli i wsparcia społecznego, które mają wpływ na życiowe decyzje wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej. Decyzje te są powiązane z brakiem autonomii lub niezależnością wychowanków w ich codziennych wyborach. Problemem dla współczesnego systemu pomocy społecznej staje się dziś usamodzielnienie, które wymaga wielowymiarowego wsparcia młodych wkraczających w samodzielne życie. To pokazuje, jak złożonym do badania zjawiskiem jest usamodzielnienie. Stopień trudności wynika z konieczności uwzględnienia wielu czynników, które w efekcie analiz mogą mieć kluczowe znaczenie dla uzyskanych konkluzji.

Słowa kluczowe:

wychowanek rodzinnej pieczy zastępczej, poczucie umiejscowienia kontroli, wsparcie społeczne, samodzielność

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejewski M. (2006), Foster Families – Legal Issues, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.

Badura-Madej W. i Dobrzyńska-Mesterhazy A. (2000), Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bandura A. (2007), Teoria społecznego uczenia się, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Biegasiewicz M. (2010), Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich, Studia Psychologiczne, 10, s. 125-152.

Branden N. (1999), Odpowiedzialność: jak polegać na sobie i znaleźć sens życia, Łódź: Teta.

Brickman P., Coates D. i Janoff-Bulman R. (1978), Lotterry Winners and Accident Victims: is Happiness Relative?, Journal of Personality and Social Psychology, 36, s. 917-927.

Cieślak R. i Eliasz A. (2004), Wsparcie społeczne a osobowość, [w:] H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: PWN, s. 68-90.

Cieślak R. (2004), Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia. Wybrane koncepcje teoretyczne, [w:] H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: PWN, s. 11-28.

Cohen S. i Wills T.A. (1985), Stress, Social Support and the Buffering Hypothesis, Psychological Bulletin, 98, s. 310-357.

Cummings J. i Swickert R. (2010), Relationship between Locus of Control and Posttraumatic Growth, Individual Differences Research 8(3), s. 198-204.

Domaradzki P. i Krzyszkowski J. (2016), Wsparcie dziecka w rodzinie i pieczy zastępczej. Ujęcie praktyczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Drwal R. (1978), Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań, [w:] L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii, seria III, t. 3, Warszawa: PWN, s. 307-345.

Drwal R. (1981), Osobowość wychowanków zakładów poprawczych. Badania nad funkcjami podkultury zakładowej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

Drwal R. (1995), Adaptacja kwestionariuszy osobowości, Warszawa: PWN.

Dryll E. (2001), Interakcja wychowawcza, Warszawa: PAN.

Gajewska G. (2004), Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka, Zielona Góra: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Heszen I. i Sęk H. (2012), Psychologia zdrowia, Warszawa: PWN.

Hobfoll S. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Jaworowska-Obłoj Z. i Skuza B. (1986), Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcja w badaniach naukowych, Przegląd Psychologiczny, nr 3, s. 733-746.

Juczyński Z. (2000), Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica, nr 4, s. 11-24.

Klevens J. i Hall J. (2014), The Importance of Parental Warmth, Support, and Control in Preventing Adolescent Misbehavior, Journal of Child and Adolescent Behavior, nr 2, s. 121; doi.org/10.4172/jcalb.1000121.

Krasiejko I. (2019), Rodzina z dziećmi. Rodzina dysfunkcyjna. Pedagogika. Praca socjalna, Teoria. Warszawa: Difin.

Lazarus R. i Folkman S. (1984), Stress, Appraisal and Coping, NJ: Springer.

Łuszczyńska A., Kowalska M., Mazurkiewicz M. i Schwarzer R. (2006), Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS). Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich własnościami psychometrycznymi, Studia Psychologiczne, nr 44, s. 17-27.

Maslow A.H. (1990), Motywacja i osobowość, Warszawa: Pax.

Matczak A. i Knopp K.A. (2013), Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu Człowieka, Warszawa: Liberi Libri.

Meyerson D., Grant K., Smith-Carter J. i Kilmer R. (2011), Posttraumatic Growth Among Children and Adolescents, Clinical Psychology Review, 31(6), s. 949-964.

Moos R.H. i Schaefer J.A. (1993), Coping Resources and Process: Current Concepts and Measures, [w:] L. Goldberger i S. Breznits (red.), Handbook of Stress. Theoretical and Clinical Aspects, NY: The Free Press, s. 234-257.

Nowakowski M. (2004), Pojęcie wsparcia społecznego i problemy jego pomiaru ze szczególnym uwzględnieniem populacji seniorów, [w:] J. Kowaleski i P. Szukalski (red.), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 292-300.

Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Poznań: Zysk i S-ka.

Ogińska-Bulik N. (2001), Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem u Dzieci, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica, nr 5, s. 83-93.

Ogińska-Bulik N. (2013), Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły, Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Parker J. i Benson M. (2004), Parent – Adolescent Relations and Adolescent Functioning: Self-Esteem, Substance Abuse and Delinquency, Adolescence, 38(155), s. 519-530.

Pierce G.R., Sarason I.G. i Sarason B.R. (1996), Coping and Social Support, [w:] M. Zeidner i N. Endler (red.), Handbook of Coping: Theory, Research, Applications, NY: Wiley, s. 435.

Pervin L.A. (2005), Psychologia osobowości, Gdańsk: GWP.

Rotter J.B. (1966), Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcement, Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), s. 1-28.

Rotter J.B. (1990), Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień, Nowiny Psychologiczne, 5-6, s. 59-70.

Schaffer D.R. i Kipp K. (2015), Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości, Gdańsk: Harmonia Universalis.

Schwarzer R. i Schulz U. (2004), Long-Term Effects of Spousal Suport on Coping with Cancer After Surgery, Journal of Social and Clinical Psychology, 23 (5), s. 716-732.

Schütze F. (1997), Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, Studia Socjologiczne, nr 1, 11-32.

Seligman M.E.P. (2011), Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being, NY: Free Press.

Sęk H. (red.) (2008), Psychologia kliniczna, t. 1 i 2, Warszawa: PWN.

Sęk H. (2007), Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Sęk H. i Cieślak R. (red.) (2011), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Terelak J.F. (2008), Człowiek i stres, Bygdoszcz–Warszawa: Branta.

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r., Dz.U. z 2011 r., nr 149, poz. 887.

Wojciszke B. (2010), Funkcje samooceny, [w:] A. Kolańczyk i B. Wojciszke (red.), Motywacje umysłu, Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa, s. 111-125.