Pogłębiający się kryzys jako akcelerator wycofania ze sfery publicznej czy aktywator zaangażowania obywatelskiego?

Monika Kwiecińska-Zdrenka

doi:10.18290/rns2023.0030

Data publikacji : 2023-09-01

Tom 51 Nr 3 (2023)

Pogłębiający się kryzys jako akcelerator wycofania ze sfery publicznej czy aktywator zaangażowania obywatelskiego?

Monika Kwiecińska-Zdrenka

https://orcid.org/0000-0002-1637-3157

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2023.0030

Abstrakt

W artykule poszukuje się odpowiedzi na pytania, czy zmierzenie się z kryzysem (kryzysami) i towarzyszącym temu indywidualnego doświadczenia niepokoju może prowadzić do dalszego wycofania się osób młodych ze sfery publicznej (pogłębienie indyferentyzmu i bezradności obywatelskiej), czy też przeciwnie – może posłużyć jako swoisty wyzwalacz uśpionego potencjału obywatelskiego młodych (o ile mają odpowiednie ku temu obywatelskie kompetencje) lub emergencji nowych relacji obywatel–państwo, obywatele–społeczne problemy? Drugie pytanie dotyczy tego, czy Polacy wychowujący się i socjalizowani w odmiennych politycznych kontekstach (młodzi dorośli – ok. 35-letni – i ich rodzice w wieku ok. 60 lat) mogą uruchomić odmienne strategie w obliczu tych nowych wyzwań. Odpowiedzi na nie poszukujemy na podstawie materiału empirycznego pochodzącego z toruńskiego badania podłużnego obejmującego dwa pokolenia (osób urodzonych w 1958 i w 1983 roku – starsze pokolenie objęte było kilkukrotnymi badaniami od 1973 roku).

Słowa kluczowe:

procesy obywatelskiej aktywności, różnice międzypokoleniowe, strategie zaradcze

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Brabazon T. (2005), From Revolution to Revelation: Generation X, Popular Memory and Cultural Studies, Burlington, VT: Ashgate.

Banfield E. (1958), The Moral Basis of a Backward Society, Glencoe: The Free Press.

Chmielewski A. (2006), Interpasywność i dwa pojęcia jedności w przestrzeni publicznej, [w:] J. Hudzik i W. Woźniak (red.), Sfera publiczna. Kondycja, przejawy, przemiany, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 131-136.

Kwiecińska-Zdrenka M. (2022), Pokolenie (nie)obecne. Uwarunkowania i procesy obywatelskiej aktywności i bierności młodych dorosłych, Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Laclau E. (2009), Rozum populistyczny, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.

Mach B. (2003), Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka. Społeczne losy osiemnastolatków z roku 1989, Warszawa: Wydawnictwo ISP PAN.

Mariański J. (2012), Postawy psychospołeczne i egoistyczne młodzieży polskiej, Folia Sociologica, nr 40, s. 143-166.

Marody M. (1991), Jednostka w systemie realnego socjalizmu, [w:] M. Marody (red.), Co nam zostało z tych lat… Społeczeństwo polskie u progu zmiany społecznej, Londyn: Wydawnictwo „Aneks”, s. 220-252.

Melucci A. (1999), Mobilization and political participation, [w:] A. Mellucci (red.), Challenging Codes: Collective Action in the Information Age, Cambridge: Cambridge University Press, s. 287-312.

Mouffe Ch. (2005), On the Political (Thought in Action), Londyn: Routledge.

Ossowska M. (1947), Egoizm i altruizm a typy stosunków społecznych, Przegląd Socjologiczny, t. 9, nr 1, s. 63-72.

Pazderski F. (2019), Rozczarowani indywidualiści w poszukiwaniu nowej jakości w polityce. Demokracja i aktywność obywatelska oczami młodych Polaków, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, https://www.isp.org.pl/pl/publikacje/rozczarowani-indywidualisci-w-poszukiwaniu-nowej-jakosci-w-polityce-demokracja-i-aktywnosc-obywatelska-oczami-mlodych-polakow

Podgórecki A. (1977), Całościowa analiza społeczeństwa polskiego, [w:] B. Suchodolski (red.), Kultura polska a socjalistyczny system wartości: referaty wygłoszone na sesji naukowej [w Jabłonnie, wiosną 1975 r.], Warszawa: „Książka i Wiedza”, s. 441-454.

Skarżyńska K. (2019), My. Portret psychologiczno-społeczny Polaków z polityką w tle, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Szafraniec K. (2022), Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tarkowska E. i Tarkowski J. (2016), „Amoralny familizm”, czyli o dezintegracji społecznej w Polsce lat osiemdziesiątych, Kultura i Społeczeństwo, t. 60, nr 4, s. 7-28.

Ziółkowski M. (1999), O imitacyjnej modernizacji społeczeństwa polskiego, [w:] P. Sztompka (red.), Impoderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 75-90.

Ziółkowski M. (2000), Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.