Rola polskich misji katolickich w akcji pomocy dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego po II wojnie światowej – rekonesans

Sławomir Łukasiewicz

doi:10.18290/sp2445.6

Data publikacji : 2024-11-13

Tom 45 (2024)

Rola polskich misji katolickich w akcji pomocy dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego po II wojnie światowej – rekonesans

Sławomir Łukasiewicz

https://orcid.org/0000-0002-2724-545X

DOI: https://doi.org/10.18290/sp2445.6

Abstrakt

Ogromną rolę w pomocy dla Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach po II wojnie światowej odegrały polskie misje katolickie. Wiele z nich istniało już wcześniej, ale wiele powstało właśnie po wojnie, aby łatwiej można było zorganizować opiekę dla rzeszy polskich uchodźców, którzy po 1945 r. zdecydowali się nie wracać do kraju. Skupieni wokół polskich parafii i właśnie polskich misji katolickich na różne sposoby uczestniczyli w pomocy dla Kościoła w Polsce, w tym dla KUL-u. Wiele ze świadectw i dokumentów tej pomocy, ilustrujących jej skalę o różnorakie formy, nigdy nie było przedmiotem badań. Tymczasem to właśnie w archiwach polskich misji katolickich można odnaleźć materiały, które ze względu na poufny charakter akcji pomocy nie powinny były trafić w ręce przedstawicieli władz PRL. Znakomitym przykładem jest Archiwum Polskiej Misji Katolickiej w Wielkiej Brytanii, gdzie można odnaleźć korespondencję pomiędzy rektorem Misji i osobami zaangażowanymi w działalność Towarzystwa Przyjaciół KUL, ale również listy obrazujące zaangażowanie w tę akcję protektorów emigracji, prymasa Stefana Wyszyńskiego, a także listy rektorów KUL, wysyłane na Zachodzie, których nie ma w ich lubelskiej kancelarii. Synteza dziejów polskich misji katolickich w XX wieku, z uwypukleniem roli, jaką odegrały nie tylko w organizacji emigracyjnego duszpasterstwa, ale jak przysłużyły się katolikom w kraju, w tym Katolickiemu Uniwersytetowi Lubelskiemu, to postulat badawczy, który czeka na swojego wykonawcę.

Słowa kluczowe:

zimna wojna, polskie misje katolickie, emigracja polska, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Polska Misja Katolicka w Wielkiej Brytanii

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bednarski D., Biskup Józef Gawlina jako opiekun Polaków na emigracji, Katowice 2019.

Bloch Cz., Katolicki Uniwersytet Lubelski a Polonia w świecie, [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski. Wybrane zagadnienia z dziejów uczelni, red. G. Karolewicz, M. Zahajkiewicz, Z. Zieliński, Lublin 1992, s. 285-318.

Duszpasterstwo polskie we Francji w świetle korespondencji arcybiskupa Józefa Gawliny i księdza Kazimierza Kwaśnego w latach 1949-1963. Edycja dokumentów, red. M. Kłakus, Katowice 2017.

Kłakus M., Nuncjusz apostolski Angelo Roncalli wobec problemów polskiej emigracji we Francji po zakończeniu II wojny światowej, „Studia Polonijne” 34(2013), s. 39-52.

Kwiatkowski D., Duszpasterstwo emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii w latach 1989-2019. Studium teologicznopastoralne, rozprawa doktorska, Lublin, KUL 2023, (https://repozytoriu m.kul.pl/server/api/core/bitstreams/3ccaa141-a5bf-4083-9b2d-12cdbb06f0ad/content).

Łukasiewicz S., Invisible Umbrella of American Bishops: Aid for the Catholic University of Lublin in the Early Cold War Context, „The Catholic Historical Review” 108 (2022), nr 3, s. 534-559.

Łukasiewicz S., Środowiska polskiej emigracji na Zachodzie wobec Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach zimnej wojny, „Roczniki Humanistyczne” 66 (2018), z. 2 specjalny, s. 265-305.

Ostaszewski A., Towarzystwo Przyjaciół KUL w Wielkiej Brytanii, „Przegląd Uniwersytecki” 2013, nr 4(144), s. 12.

Polska Misja Katolicka w Anglii i Walii, „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Anglii i Walii” 1948, s. 10.

Raina P., Stefan Kardynał Wyszyński, Prymas Polski, t. 1, Londyn 1979.

Reisch A.A., Nieznany front zimnej wojny. Tajny program dystrybucji książek za żelazną kurtyną, tłum. P. Poniatowska ,oprac. Choma-Jasińska, Warszawa 2015.

Walkusz J., Relacje Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z zagranicą w okresie PRL, „Roczniki Humanistyczne” 66(2018), z. 2, s. 241-264.

Wrona J., Katolicki Uniwersytet Lubelski w okresie urzędowania ks. Antoniego Słomkowskiego (1944-1951), [w:] Katolicki Uniwersytet Lubelski 1918-2018, t. 2: 1945-1989, red. A. Mirek, Lublin–Warszawa 2019, s. 13-110.

Z kroniki, „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Londynie” 6(1944), nr 10-11, s. 12.

Z polskiego życia katolickiego zagranicą, „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Londynie” 10(1948), nr 12, s. 7.

Z polskiego życia zagranicą, „Wiadomości Polskiej Misji Katolickiej w Londynie” 10(1948), nr 8-9, s. 10.

Zapart R., Status prawny Biskupa Polowego Wojska Polskiego Józefa Gawliny i jego relacje z władzami RP na Uchodźstwie – źródła i materiały, [w:] W kręgu badań nad Polonią i duszpasterstwem polonijnym. Istota i metodologia, red. S. Zych, B. Walicki, Lublin–Sokołów Małopolski 2015, s. 430-433.

Zych S., Walicki B., Ksiądz Kazimierz Kwaśny, Rektor Polskiej Misji Katolickiej we Francji (1900-1987). Przyczynek do biografii, „Przegląd Polsko-Polonijny” 2013, nr 5-6, s. 447-456.