WOKE – Irracjonalna idea walki o lepszy świat

Jan Mazur

doi:10.18290/rns2024.0028

Data publikacji : 2024-09-27

Tom 52 Nr 3 (2024)

WOKE – Irracjonalna idea walki o lepszy świat

Jan Mazur

https://orcid.org/0000-0002-0548-0205

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2024.0028

Abstrakt

Zjawisko określane mianem woke stanowi konkretyzację lewicowej, neomarksistowskiej idei walki o lepszy świat. Najogólniej rzecz biorąc, oznacza „przebudzoną” świadomość rasizmu i braku sprawiedliwości społecznej. Sam termin, w obecnym zradykalizowanym znaczeniu, zafunkcjonował na początku XXI wieku. Charakterystyczne przejawy woke to walka o sprawiedliwość społeczną, kultura anulowania, kultura „płatków śniegu” i kultura krzywdy. Każde z tych czterech ujęć generalnie oznacza aktywizm społeczny skupiony na walce z systemowymi represjami różnych grup społecznych. Można stwierdzić, że woke i związana z nim irracjonalna ideologia wokeizmu stanowią trend, który wywiera znaczący wpływ na mentalność ludzi, przenikając do życia społecznego, polityki, biznesu, szkolnictwa, kultury a nawet religii. Z chrześcijańskiego punktu widzenia niezbędne jest demaskowanie autorytarnego charakteru woke i fanatyzmu jego zwolenników. Ideologia wokeizmu stanowi problem cywilizacyjny, który koniecznie należy przezwyciężyć, aby nie stała się nowym, postmodernistycznym autorytaryzmem na wzór dawnego marksistowskiego „socjalizmu realnego”.

Słowa kluczowe:

woke, wokeizm, wojownicy sprawiedliwości społecznej, kultura anulowania, kultura „płatków śniegu”, kultura krzywdy, ponowoczesność

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Barthes R. (1999), Imperium znaków, tłum. A. Dziadek, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Campbell B. i Manning J. (2018), The Rise of Victimhood Culture: Microaggressions, Safe Spaces, and the New Culture Wars, Springer International Publishing Ag, Springer-Verlag Gmbh.

Davies H.C. i MacRae S.E. (2023), Anatomia brytyjskiej wojny z przebudzeniem, Race & Class 65(2), 2023, 3-54, https://doi.org/10.1177/03063968231164905 [dostęp: 22.02.2024].

Dec T. (2023), Wokeizm, [w:] Obserwatorium Językowe UW, https://nowewyrazy.pl/haslo/wokeizm.html [dostęp: 5.10.2023].

Derrida J. (1997), Głos i fenomen. Wprowadzenie do problematyki znaku w fenomenologii Husserla, przeł. B. Banasiak, Warszawa: Wydawnictwo KR.

Filipkowski J. (2012), Postmodernizm, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 16, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, kol. 73-75.

Foucault M. (2005), Słowa i rzeczy: Archeologia nauk humanistycznych, tłum. T. Komendant i A. Tatarkiewicz, t. 1-2, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.

Franciszek (2013), Adhortacja apostolska Evangelii gaudium, Kraków: Wydawnictwo M.

Gårn Hansen L. (2023), The power of woke and other forms of disproportionate punishment, s. 1-23, University of Copenhagen, https://www.econstor.eu/handle/10419/269211 [dostęp: 23.02.2023].

Jan Paweł II (1991), Encyklika Centesimus annus, Włocławek: Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników.

Kanai A. i Gill R. (2020), Obudził? Afekt, neoliberalizm, zmarginalizowane tożsamości i kultura konsumpcyjna, Nowe Formacje nr 102, s. 10-27.

Kiereś H. (2007), Postmodernizm, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 8, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, s. 387-391.

Leon XIII (1891), Encyklika Rerum novarum, [w:] L. Dyczewski (red.), Dokumenty nauki społecznej Kościoła, Rzym–Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1987, s. 43-65.

Mariański J. (2010), Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne, Warszawa; Oficyna Naukowa.

Mariański J. (2008), Społeczeństwo i moralność. Studia z katolickiej nauki społecznej i socjologii moralności, Tarnów: Wydawnictwo BIBLOS.

McColl J., Ritch E.L. i Hamilton J. (2021), Brand Purpose and ‘Woke’ Branding Campaigns, Emerald Publishing Limited, s. 145-154.

Pluckrose H., i Lindsay J. (2022), Cyniczne teorie. O tym, jak aktywizm akademicki sprawił, że wszystko kręci się wokół rasy, płci i tożsamości – i dlaczego to szkodzi każdemu z nas, tłum. M. Wilczek, Warszawa: Wydawnictwo WEI.

Ratzinger J. (2005), Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, tłum. S. Czerwik, Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.

Rhodes C. (2021), Woke capitalism. How corporate morality is sabotaging democracy, Bristol.

Romano A. (2020), Historia »przebudzenia«, Vox z 9 października 2020 r., https://www.vox.com/culture/21437879/stay-woke-wokeness-history-origin-evolution-controversy [dostęp: 22.02.2023].

Ruiz M. (2021), What does woke mean?, https://www.foxnews.com/us/what-does-woke-mean [dostęp: 22.02.2024].

Szulczewska K. [Kaya] (2022), Woke, wokeness, wokeizm czyli o ideologii wojowników sprawiedliwości społecznej słów kilka, https://kayaszu.pl/2022/06/06/ [dostęp: 5.10.2023].

Szumlewicz K. (2022), Woke – kultura przesady i cynicznych ofiar, Warszawa: Wydawnictwo WEI.

Tomanek M. (2023), Woke culture. Kluczowe pojęcie współczesności czy trend, który minie?, https://holistic.news/co-to-jest-woke-culture/ [dostęp: 5.10.2023].

Zavattaro S.M. i Bearfield D. (2022), Weaponization of Wokeness: The Theater of Management and Implications for Public Administration, Public Administration Review nr 82 (3), s. 585-593.