Sprawiedliwość międzygeneracyjna w polityce rodzinnej: przyczynek do dyskusji

Mariola Racław

doi:10.18290/rns2024.0017

Data publikacji : 2024-05-16

Tom 52 Nr 2 (2024)

Sprawiedliwość międzygeneracyjna w polityce rodzinnej: przyczynek do dyskusji

Mariola Racław

https://orcid.org/0000-0002-7614-0507

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2024.0017

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza skutków „uwikłania” polityki rodzinnej w debaty dotyczące dzietności i przekierowania uwagi na kwestie ludnościowe, przede wszystkim prokreacyjne, a także wskazanie zmiany akcentów w dyskusjach na temat sprawiedliwości międzygeneracyjnej w kontekście polityki rodzinnej. Postawiono pytanie badawcze: jakie konsekwencje dla polityki rodzinnej ma nacisk na prospektywny wymiar sprawiedliwości międzygeneracyjnej redukowanej do pronatalizmu? Artykuł oparty jest na analizie wybranych tekstów naukowych oraz wtórnej analizie dostępnych rezultatów badań empirycznych. Podkreślono w nim konieczność budowania strategii polityki rodzinnej kierowanej do młodych ludzi „na przedpolu rodzicielstwa”, spójnej z innymi politykami publicznymi; uwzględnienie w strategiach polskiej polityki rodzinnej alarmujących danych, dokumentujących brak wiary młodych ludzi w zabezpieczenie ich interesów w decyzjach politycznych rządu oraz tworzenie polityk publicznych sprawiedliwych dla przyszłych pokoleń.

Słowa kluczowe:

polityka rodzinna, pronatalizm, sprawiedliwość międzypokoleniowa, Polska

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bariery zamierzeń prokreacyjnych (2023). Komunikat z badań nr 87/2023, Warszawa: CBOS.

Bringhouse H. (2007), Sprawiedliwość, tłum. S. Królak, Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regi. Towards Social Investment for Growth and Cohesion – Including Implementing the European Social Fund 2014-2020. COM/2013/083 final.

Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Demographic change in Europe: a Toolbox for Action, Brussels. COM/2023/577 final.

Florkowski R. (2020), Pro- i antynatalizm. Spór o sens życia i sposoby ratowania planety, Fabrica Societatis, nr 4, s. 139-158. https://www.doi.org/10.34616/142710

Gietel-Basten S., Rotkirch A. i Sobotka T. (2022), Changing the Perspective on low Birth Rates: Why Simplistic Solutions Won’t Work, BMJ 2022;379:e072670. https://www.doi.org/10.1136/bmj-2022-072670

Golinowska S. (2000), Polityka społeczna okresu transformacji. Koncepcje, środki, instytucje i instrumenty, [w:] S. Golinowska, M. Bednarski, Z. Morecka, W. Nieciński, B. Rysz-Kowalczyk, J. Supińska, T. Żukowski, Dekada polskiej polityki społecznej. Od przełomu do końca wieku, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

Hantrais L. i Letablier M-T. (1996), Families and Family Policies in Europe, London–New York: LONGMAN.

Intergenerational Fairness. A Survey of Citizens in 10 European Countries (2017), Brussels: ICAEW Europe.

Inwestowanie w dzieci: przerwanie cyklu marginalizacji (2013), [Zalecenie Komisji z dnia 20 lutego 2013 r.], Dz.U.UE 2013/112/UE.

Jach F. (2017), Antynatalizm jako recepta na problemy współczesności?, Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris, nr 39, s. 200-224.

Joseph G.K. i Naz, F. (2022), Intergenerational Fairness: Lesson from Pandemic Contexts, SN Social Sciences 2, artykuł nr 212. https://doi.org/10.1007/s43545-022-00488-4

Kamerman S.B. (1994), Rodzina: problemy teorii i polityki, [w:] O polityce rodzinnej: definicje, zasady, praktyka, „Materiały z Zagranicy”, Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, s. 7-27.

Kaźmierczak-Kałużna I. (2023), Fertility as an Object of Influence of Public Policies of the State, Problemy Polityki Społecznej 62, nr 3, s. 1-19.

Lister R. (2003), Investing in the Citizen-Workers of the Future: Transformations in Citizenship and the State under New Labour, Social Policy and Administration 37, nr 5, s. 427-443. https://doi.org/10.1111/1467-9515.00350

Lister R. (2008), Investing in Children and Childhood: A New Welfare Policy Paradigm and its Implications, [w:] A. Leira, C. Saraceno (red.), Childhood: Changing Contexts, Comparative Social Research 25, s. 383-408, https://doi.org/10.1016/S0195-6310(07)00013-0

Łakomy M. (2016), Demografia polityczna i możliwości dla polityki pronatalistycznej w Polsce, Studia Demograficzne, nr 1(169), s. 65-91. https://doi.org/10.33119/SD.2016.1.3

Michoń P. (2014), Dzieciństwo z Bullerbyn czy z TIGER MOTHERS? Bycie dzieckiem a stawanie się szczęśliwym dorosłym – zastrzeżenia wobec stosowania perspektywy inwestycji społecznych w polityce społecznej, Przegląd Socjologiczny 63, nr 4, s. 93-106.

Myrdal A. (1941), Nation and Family: The Swedish Experiment in Democratic Family and Population Policy, New York: Harper & Brothers.

Myszka-Strychalska L. (2022), Pokolenie koronawirusa jako spuścizna po pandemii COVID-19(?) – próba charakterystyki, Podstawy Edukacji. Na jakie ważne dziś pytania szukamy odpowiedzi? 15, s. 161-186.

Nyka M. (2016), Sprawiedliwość międzypokoleniowa w międzynarodowym prawie środowiska, Gdańskie Studia Prawnicze 35, s. 355-372.

OECD (2020), Governance for Youth, Trust and Intergenerational Justice: Fit for All Generations?, OECD Public Governance Reviews, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/ c3e5cb8a-en

Ogryzko-Wiewiórkowska M. (2019), Role rodzinne a niepełnosprawność, [w:] B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 28-40.

Papuziński A. (2014), Zrównoważony rozwój w kontekście teorii sprawiedliwości międzygeneracyjnej. Próba konkretyzacji problemu, Studies in Global Ethics and Global Education, nr 2, s. 12-27.

Płachciak A. (2012), Sprawiedliwość międzygeneracyjna w kontekście idei rozwoju zrównoważonego, Annales. Etyka w życiu gospodarczym 15, nr 1, s. 99-106. https://doi.org/10.18778/1899-2226.15.09

Racław M. (2018), Polityka rodzinna: od taktyki ku strategii ładotwórczej, [w:] J. Kwaśniewski (red.), Nauki o polityce publicznej. Monografia dyscypliny, Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, s. 192-228.

Racław M. (2019), Różne oblicza normalizacji: rodzice z niepełnosprawnością w świecie administracji publicznej (na przykładzie wyników badań empirycznych), [w:] B. Szluz (red.), Doświadczanie niepełnosprawności w rodzinie, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 146-157.

Rosset E. (1978), Eksplozja demograficzna, Warszawa: Książka i Wiedza.

Rotkirch A. (2003), Low Birth Rates: Ten Steps Towards More Baby-Friendly Policies for 2024 and Beyond, https://population-europe.eu/research/policy-insights/low-birth-rates-ten-steps-towards- more-baby-friendly-policies-2024-and [dostęp: 20.01.2024].

Sobotka T. (2022), Polityka prorodzinna i sprzyjająca dzietności w Europie [prezentacja], Konferencja pt. „Fertility and family policies (Strategia Demograficzna 2040) Warszawa, 19 paździenika 2022, https://www.gov.pl/attachment/edfa97c1-c852-49d3-8a2a-02de571a70d3 [dostęp: 20.01.2024].

Stankowska J., Karwacki A. i Leszniewski T. (2023), Polityka społeczna dla klasy średniej – potrzeby i wyzwania w świetle pamiętników, Polityka Społeczna 50, nr 4, s. 20-29.

Szukalski P. (2007), Publiczne wsparcie dla rodzin z małymi dziećmi we współczesnej Francji, Prace Instytutu Ekonometrii i Statystyki Uniwersytetu Łódzkiego, nr 153, Seria A.

Szukalski P. (2012), Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Wołowicz A. (2021), Paradygmat zignorowany. Macierzyństwo kobiet z niepełnosprawnością intelektualną, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Zaremba Bielawski M. (2011), Higieniści. Z dziejów eugeniki, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.