ChatGPT w edukacji – szanse i zagrożenia

Karolina Pięta

doi:10.18290/rns2024.0024

Data publikacji : 2024-06-28

Tom 52 Nr 2 (2024)

ChatGPT w edukacji – szanse i zagrożenia

Karolina Pięta

https://orcid.org/0000-0002-9036-8276

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2024.0024

Abstrakt

Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji przez ostatnie kilka lat zrewolucjonizował rzeczywistość społeczną. Obecnie za jedną z najnowszych i najważniejszych innowacji w dziedzinie sztucznej inteligencji uznaje się ChatGPT. Technologia GPT, czyli transformatory generatywne ze względu na swoje duże możliwości wykorzystywane są w różnych dziedzinach życia społecznego, w tym także w edukacji. Zasadniczym celem artykułu jest omówienie nowego zjawiska, jakie stanowi ChatGPT w kontekście jego potencjalnego wpływu na rzeczywistość edukacyjną. W pierwszej kolejności szczególna uwaga została poświęcona przybliżeniu czytelnikowi technologii GPT. Następnie skupiono się na przedstawieniu zastosowania ChatGPT w edukacji, by w ostatniej części artykułu omówić szanse i zagrożenia, jakie niesie za sobą nadmierne korzystanie z ChatGPT w dziedzinie edukacji.

Słowa kluczowe:

sztuczna inteligencja, ChatGPT, GPT, technologia GPT, edukacja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adeshola I., Adepoju A. P., (2023), The opportunities and challenges of ChatGPT in education, Interactive Learning Environments, s. 1-14, https://doi.org/10.1080/10494820.2023.2253858.

Berendt B., Littlejohn A., Blakemore J. (2020), AI in education: learner choice and fundamental rights, Learning, Media and Technology, nr 45 (3), s. 312-324.

Branicki W. (2023), Kultura (w) rzeczywistości hybrydalnej, Perspektywy Kultury, nr 42, s. 101-115.

Chinonso O.E., Mfon-Ette A., Aduke T.C. (2023), ChatGPT for Teaching, Learning and Research: Prospects and Challenges, Global Academic Journal of Humanities and Social Sciences, t. 5, nr 2, s. 33-40.

Czerski W. M. (2023), CHATGPT – Potrzebne narzędzie czy przekleństwo naszych czasów?, Dydaktyka Informatyki, nr 18, s. 55-63.

Firat M. (2023), How Chat GPT Can Transform Autodidactic Experiences and Open Education?, Open Education Adulty, s. 1-5.

Gałat W. (2019), Sztuczna inteligencja w świecie nauki, Poszerzamy Horyzonty, nr 11, s. 73-39.

Gałuszka A., Bereska D., Gałuszka A. (2017), Dydaktyka adaptacyjna i dydaktyka spersonalizowana – modele i narzędzia, Międzynarodowe Studia Społeczno-Humanistyczne, nr 26 (3), s. 291-300.

Gębal P.E. (2016), Nauczyciele języków obcych w świetle wyzwań współczesności. Kompetencje i umiejętności – rozwój zawodowy – modele kształcenia, [w:] J. Skiba, Wojciechowska (red.), Współczesna edukacja. Wielopłaszczyznowość zadań, Kraków: Wydawnictwo Libron, s. 89-101.

Goralski M.A., Górniak-Kocikowska K. (2019), Edukacja w dobie sztucznej inteligencji. Wola słuchania jako nowe wyzwanie pedagogiczne, Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, nr 1 (32), s. 152-198.

Hirsh-Pasek K., Blinkoff E. (2023), ChatGPT: Educational friend or foe?, Brookings., https://www.brookings.edu/articles/chatgpt-educational-friend-or-foe/ [dostęp: 31.01.2024].

Holmes W., Bialik M., Fadel C. (2019), Artificial intelligence in education. Promise and Implications for Teaching and Learning, Boston: The Center for Curriculum Redesign.

IAB Polska (2024), Przewodnik po sztucznej inteligencji 2024, https://www.iab.org.pl/wp-content/ uploads/2024/04/Przewodnik-po-sztucznej-inteligencji-2024_IAB-Polska.pdf [dostęp 16.05.2024 r.].

Iakovleva O. (2024), Lingwodydaktyczny potencjał ChatGPTw nauczaniu języków obcych, Czasopismo Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, nr 62 (1), s. 333-350.

Iszkowski W., Tadeusiewicz R. (2023), Na marginesie dyskusji o sztucznej inteligencji, Nauka, nr 4, s. 49-70.

Janus-Sitarz A. (2023), Cena sztucznej inteligencji. Edukacja polonistyczna w dobie OpenAI – zagrożenie czy szansa?, Refleksje. Dydaktyka (w) przyszłości, nr 4, s. 17-23.

Jaskuła S. (2023), Sztuczna inteligencja w edukacji we współczesnej rzeczywistości hybrydalnej, Perspektywy kultury, nr 42, s. 13-26.

Kowalczyk L. (2023), Możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w działalności dydaktycznej i naukowej, Prace Naukowe WSZiP, nr 53 (1), s. 9-41.

Koziej S. (2023), Możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji do wspierania edukacji inkluzywnej, Student Niepełnosprawny. Szkice i rozprawy, nr 23 (16), s. 11-20.

Kuruliszwili S. (2021), Sztuczna inteligencja – nowe wyzwania edukacyjne, Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, nr 605 (10), s. 28-40.

Lakshmi V., Majid I. (2022), Chatbots in Education System, University News: A Weekly Journal of Higher Education, nr 60 (8), s. 15-18.

Lennox J.C. (2023), 2084. Sztuczna inteligencja i przyszłość ludzkości, Warszawa: Fundacja Prodoteo.

Lin M.P.-C., Chang, D. (2020), Enhancing post-secondary writers’ writing skills with a chatbot, Journal of Educational Technology & Society, nr 23(1), s. 78-92, https://drive.google.com/ file/d/13C8BgZa9YR9_oyoN0BTr2UgIFauIxJ-0/view [dostęp: 16.05.2024 r.].

Machura M. (2023), Chat GPT w szkole – szanse i zagrożenia, Warszawa: Ministerstwo Edukacji i Nauki–Instytut Badań Edukacyjnych, https://www.gov.pl/attachment/fe5f5bf7-4ce9-4536-a60f-0ae2fea60363 [dostęp: 16.05.2024].

Maj B. (2019), Internet jako edukacyjna przestrzeń życia młodzieży akademickiej, Studia z Teorii Wychowani, nr 4 (29), s. 135-154.

Mikuła A. (2016), Nierówności społeczne w Polsce, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 47, s. 442-453.

Morańska D. (2017), Szanse i dylematy cyfrowego świata [w:] M. Biedroń, J. Kędzior, B. Krawiec, A. Mitręga (red.), Imaginarium interakcji społecznych, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT–Wrocławskie Towarzystwo Oświatowe, s. 193-204.

Mozol Ŝ., Grznà P., Gaŝo M., Mozolovà L. (2023), Future direction of generative pre-trained transformer (GPT) models and their potencial use in education and manufacturing, Štrbské pleso: InvEnt.

Okoń W. (1998), Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie ,,Żak”, s. 84.

Open AI (2023), GPT-4 Technical Report, https://arxiv.org/abs/2303.08774.

Parlament Europejski (2024), Akt ws. sztucznej inteligencji: pierwsze przepisy regulujące sztuczną inteligencję, https://www.europarl.europa.eu/news/pl/press-room/20240308IPR19015/akt-w-sprawie-sztucznej-inteligencji-poslowie-przyjmuja-przelomowe-przepisy [dostęp: 12.05.2024 r.].

PARP (2023), Rynek pracy, edukacja, kompetencje. Wykorzystanie sztucznej inteligencji w edukacji. Raport z badań, https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Wykorzystani

Polak E. (2023), Wpływ rozwoju naukowo-technicznego na zmiany kulturowo-cywilizacyjne na przestrzeni dziejów – w ocenie społecznej, Transformacje, t. 3, nr 118, s. 160-178.

Porwoł M. (2023), Czy sztuczna inteligencja zmienia sposób myślenia o plagiacie w kontekście rzetelności akademickiej?, Eunomia, nr 1 (104), s. 57-69.

Przegalińska A. (2022), Współpracująca sztuczna inteligencja. Przykład wirtualnych asystentów i konwersacyjnej AI, [w:] J. Fazlagić (red.), Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotować się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją?, Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych, s. 12-24.

Różanowski K. (2007), Sztuczna inteligencja – rozwój, szanse i zagrożenia, Zeszyty Naukowe Warszawskiej Wyższej Szkoły Informatyki, nr 2, s. 109-135.

Sempryk J. (2023), Implikacje etyczne na temat sztucznej inteligencji, Społeczeństwo. Studia, prace badawcze i dokumenty z zakresu nauki społecznej Kościoła, t. 33, nr 2 (162), s. 69-81.

Shawesh F., Guminiak Sz. (2023), ChatGPT – jak sztuczna inteligencja zmieni nasze życie?, Magazyn Creative Vibes, nr 1(12), s. 2-6.

Siemieniecka D. (2021), Technologie w edukacji 4.0, Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 34, s. 227-250.

Sołodki M., (2024), Sztuczna inteligencja w szkole – szanse czy zagrożenia?, Nowa Era, https://www.nowaera.pl/sztuczna-inteligencja-w-szkole-szansa-czy-zagrozenie, [dostęp 10.05.2024].

Stępień J. (2023), Chat GPT w edukacji to szanse czy zagrożenia?, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/ jedrzej-stepien-chatgpt-przyszlosc-edukacji/ [dostęp: 15.05.2024 r.].

TalkAI (2023), Jak właściwie działa ChatGPT?, https://talkai.info/pl/blog/how_does_chat

Tarasiuk G. (2023), Chat GPT w edukacji. Jak sztuczna inteligencja wspomaga procesy uczenia się i nauczania?, [w:] H. Wyrębek, M. Sutryk, A. Ślifirczyk, M. Truba, M. Berendt-Marchel (red.), Nauka i sztuka młodych wobec zagrożeń współczesnego świata, Siedlce: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Siedlcach, s. 69-72.

Waisberg E., Ong J., Masalkhi1 M., Kamran S. A., Zaman N., Sarker P., Lee A. G., Tavakkoli A. (2023), GPT-4: a new era of artificial intelligence in medicine, Irish Journal of Medical Science, t. 192, s. 3197-3200.

Wiśniewski A. (1989), Współczesne koncepcje sztucznej inteligencji w systemach kierowania, Siedlce: CIR ‘89.

Wolniewicz J. (2024), 120 przykładów promptów dla AI, [w:] jacekwolniewicz.pl, https://jacekwolniewicz. pl/wp-content/uploads/2024/01/120-przykladow-promptow-dla-AI.pdf [dostęp: 15.05.2024 r.].

Xia, Q., Chiu T.K.F., Lee M., Temitayo I., Dai Y., Chai C.S. (2022), A self-determination theory design approach for inclusive and diverse artificial intelligence (AI) K-12 education, Computers & Education, t. 189, s. 1-41. https://selfdeterminationtheory.org/wp-content/uploads/2023/01/ Manuscript_XiaChiuEtAl_SDTDesignApproach.pdf [dostęp: 16.05.2024].

Zając M., Wójcik K. (2003), Wykorzystanie technik sztucznej inteligencji do indywidualizacji procesu nauczania, Informatyka Teoretyczna i Stosowana, nr 3 (4), s. 73-80.

Zieliński Z. (2023), Robotyka: technika, funkcje, rola społeczna. Cz. 3 Roboty a problemy społeczne, Pomiary Automatyka Robotyka, nr 2, s. 5-20.