What Can We Learn About the Inclusion of People With Disabilities From the Statements of Characters Featured in Online Social Campaigns?

Mateusz Smieszek

doi:10.18290/rns2025.0035

Data publikacji : 2025-09-26

Tom 53 Nr 3 (2025)

Czego możemy dowiedzieć się o inkluzji osób z niepełnosprawnościami z wypowiedzi bohaterów i bohaterek internetowych kampanii społecznych?

Mateusz Smieszek

https://orcid.org/0000-0001-6058-4018

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2025.0035

Abstrakt

Artykuł przedstawia wyniki badań jakościowych, których celem była analiza polskich kampanii społecznych podejmujących zagadnienia dotyczące niepełnosprawności w kontekście inkluzji społecznej osób z niepełnosprawnościami. Technika kodowania i kategoryzacji została wykorzystana w projekcie do analizy aspektów inkluzji obecnych w wypowiedziach pojawiających się w 66 spotach 40 polskich kampanii społecznych. Słowo „wypowiedzi” oznacza zdania, sformułowania, dyskusje, narracje i wypowiedzi lektorskie wypowiadane przez osoby biorących udział w spotach. Główne pytanie badawcze brzmiało: jakie aspekty, kategorie inkluzji można wyróżnić w ramach 40 polskich kampanii społecznych na YouTube dotyczących tematyki niepełnosprawności? Przeprowadzona analiza pozwoliła na wyodrębnienie pięciu głównych kategorii związanych z inkluzją społeczną osób z niepełnosprawnościami, które są obecne w analizowanych kampaniach społecznych – świadomość, inkluzja prezentowana bezpośrednio, prawa i rzecznictwo, partycypacja oraz zmiany.

Słowa kluczowe:

niepełnosprawność, społeczeństwo, kampanie społeczne, percepcja społeczna, przemiany społeczne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Zasady cytowania

Smieszek, M. (2025). Czego możemy dowiedzieć się o inkluzji osób z niepełnosprawnościami z wypowiedzi bohaterów i bohaterek internetowych kampanii społecznych?. Roczniki Nauk Społecznych, 53(3), 37–54. https://doi.org/10.18290/rns2025.0035

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balcazar F. and Suarez-Balcazar Y. (2017), Promoting Empowerment Among Individuals With Disabilities, [in:] M. A. Bond, I. Serrano-Garcıa, C. Keys, and M. Shinn (eds.), Handbook of Community Psychology: Vol. 2, Methods of Community Psychology in Research and Applications, Washington DC: American Psychological Association Press, pp. 571-586.

Barnes C. (2014), Disability, Disability Studies and the Academy, [in:] J. Swain, S. French, C. Barnes, and C. Thomas (eds.), Disabling Barriers – Enabling Environments, London: SAGE, pp. 17-23.

Barnes C. (2020), State of Empowerment. Low-Income Families and the New Welfare State, Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.

Buntinx W. and Schalock R. L. (2010), Models of Disability, Quality of Life, and Individualized Supports: Implications for Professional Practice in Intellectual Disability, Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities 7, no. 4, pp. 283-294. https://doi.org/10.1111/j.1741-1130.2010.00278.x

Chiner E., Gomez-Puerta M., and Cardona-Moltó C. M. (2017), Internet and People With Intellectual Disability: An Approach to Caregivers’ Concerns, Prevention Strategies and Training Needs, Journal of New Approaches in Educational Research 6, pp. 153-158. https://doi.org/10.7821/naer.2017.7.243

Gałuszka D. and Żuchowska-Skiba D. (2018), Niepełnosprawność w grach wideo – omówienie na przykładach wybranych wirtualnych postaci, Przegląd Socjologii Jakościowej 14, no. 3, pp. 92-112. https://doi.org/10.18778/1733-8069.14.3.06

Goggin G. (2016), Disability and Mobilities: Evening Up Social Futures, Mobilities 11, no. 4, pp. 533-541. https://doi.org/10.1080/17450101.2016.1211821

Greniuk A., Sałkowska M., and Zakrzewska-Manterys E. (2022), Protests of Parents of Persons With Disabilities in Poland: The Results of a Qualitative Study Among the Participants and Supporters, Przegląd Socjologii Jakościowej 18, no. 3, pp. 86-105. https://doi.org/10.18778/1733-8069.18.3.05

Hulewska A. (2017), Rola mediów społecznościowych w edukowaniu o niepełnosprawności – raport z badań, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, no. 26, pp. 131-144. https://doi.org/10.4467/25439561.NP.17.022.8098

Kamecka-Antczak C. (2020), „Trochę inaczej–popatrz na nas”. Kampania społeczna a przełamywanie barier, Media – Kultura – Komunikacja Społeczna 1, no. 14, pp. 21-29. https://doi.org/10.31648/mkks.6281

Kramkowska K. (2015), Kampania społeczna jako forma aktywności mediów na rzecz kształtowania odpowiedzialności społecznej wobec osób z chorobą Alzheimera i ich rodzin, Psychiatria 12, no. 4, pp. 271-277.

Maarse A. (2020), How to Foster Inclusion of Persons With Disabilities in Rural Economies. https://www.youtube.com/watch?v=WfRNXZKSyAI [accessed 15.07.2024].

Meakin B. and Matthews J. (2021), Improving Understanding of Service Involvement and Identity, [in:] H. McLaughlin, P. Beresford, C. Cameron, H. Casey, and J. Duffy (eds.), The Routledge Handbook of Service User Involvement in Human Services Research and Education, Abington: Routledge, pp. 17-29.

Meyer D. S., Whittier N., and Robnett B. (eds.) (2002), Social Movements: Identity, Culture, and the State, Oxford: Oxford University Press.

Mikut M. (2022), „Autyzm? Od tego mam zalety”. Wyjątkowość neuroróżnorodności, Niepełnosprawność i Rehabilitacja 88, no. 4, pp. 87-96. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1879

Miles M. B. and Huberman A. M. (1994), Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd ed.), Thousand Oaks, CA: SAGE.

Morris J. (1997), Care or Empowerment? A Disability Rights Perspective, Social Policy & Administration 31, no. 1, pp. 54-60. https://doi.org/10.1111/1467-9515.00037

Morris J. (2011), Rethinking disability policy. Joseph Rowntree Foundation. https://www.jrf.org.uk/sites/default/files/jrf/migrated/files/disability-policy-equality-summary.pdf [accessed: 15.07.2024].

Oliver M. (1990), The Politics of Disablement – New Social Movements, [in:] M. Oliver (ed.), The Politics of Disablement, London: Red Globe Press London, pp. 112-131.

Oliver M. (1996), The Social Model in Context, [in:] Understanding Disability: From Theory to Practice, London: Palgrave, pp. 30-42.

Piątek K. (2015), Kampanie społeczne jako narzędzia zmiany postaw wobec osób z niepełnosprawnością, Media i Społeczeństwo 5, pp. 136-149.

Piróg K., Jedynak W., Wilk S., et al. (2021), Niepełnowidzialni. Reprezentacje niepełnosprawności w filmach, serialach i programach TV dla dzieci i młodzieży, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Silva Rerum.

Powierska A. (2018), Selfie-kreowanie wizerunku a emancypacyjna rola fotografii w reprezentacji osób niepełnosprawnych, Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka 102, no. 3, pp. 107-115. http://doi.org/10.26112/kw.2018.102.09

Russell M. (2001), Disablement, oppression, and the political economy, Journal of Disability Policy Studies 12, no. 2, pp. 87-95. https://doi.org/10.1177/104420730101200205

Sahaj T. (2017), Repozycjonowanie osób niepełnosprawnych w przekazach medialnych na przykładach wybranych kampanii społecznych, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, no. 60, pp. 183-199. http://doi.org/10.18778/0208-600X.60.12

Sahaj T. (2022), Sposoby prezentacji dorosłych osób z zespołem Downa na przykładzie wybranych obrazów medialnych, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, no.47, pp. 38-61.

Shakespeare T. (2013), Disability Rights and Wrongs Revisited, Abingdon: Routledge.

Struck-Peregończyk M. and Leonowicz-Bukała I. (2023), Changing the Narrative: Self-Representations of Disabled People in Social Media, Przegląd Socjologii Jakościowej 19, no. 3, pp. 62-79. https://doi.org/10.18778/1733-8069.19.3.04

Szafraniec K. and Szymborski P. (2015), Niepełnosprawni – przełamywanie stereotypów i barier integracji, Studia BAS, no. 42, pp. 123-148.

Thomas C. (1999), Female Forms: Experiencing and Understanding Disability, London: Open University Press.

Tomczyszyn D. (2015), Stereotypy jako forma zagrożenia bezpieczeństwa funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w wybranych sektorach życia, [in:] B. Szczupał, A. Giryński, and G. Szumski (eds.), W poszukiwaniu idealnych dróg wspierających wszechstronny rozwój osób z niepełnosprawnością, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, pp. 136-147.

Woynarowska A. (2019), Aktywiści z niepełnosprawnością w walce o niezależne życie, równe szanse i prawa człowieka. O sile protestów, opresji władzy i społecznym oporze, Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, no. 35, pp. 127-143. https://doi.org/10.4467/25439561.NP.19.035.12278

Zola I. K. (2005). Toward the Necessary Universalizing of a Disability Policy, The Milbank Quarterly 83, no. 4. https://doi.org/10.1111/j.1468-0009.2005.00436.x