Public Opinion in the Era of Post-Rationalism: The Role of Social Media

Robert Szwed

doi:10.18290/rns2025.0009

Data publikacji : 2025-03-31

Tom 53 Nr 1 (2025)

Opinia publiczna w erze postracjonalizmu: przypadek mediów społecznościowych

Robert Szwed

https://orcid.org/0000-0002-2700-0292

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2025.0009

Abstrakt

Artykuł diagnozuje genezę i mechanizmy powstawania postaw postracjonalnych w społeczeństwie i wskazuje na media społecznościowe jako jednego z najważniejszych nośników ich rozprzestrzeniania. Zdezorientowana opinia publiczna nie może opierać się na mediach społecznościowych, w których komunikaty są coraz częściej tworzone i promowane dla maksymalizacji uwagi ich odbiorców poprzez wywoływanie emocji i dostosowanie przekazu do wcześniej zidentyfikowanych preferencji użytkowników. Ważną rolę w rozstrzyganiu prawdziwości ustaleń mogliby pełnić eksperci i naukowcy, którzy jednak – wraz z innymi instytucjami publicznymi – tracą zaufanie społeczne. W tej sytuacji komunikaty propagatorów pseudonauki i szerzycieli postprawdy mają w przestrzeni publicznej taką samą wartość jak rozważania naukowców i ekspertów. W konsekwencji media społecznościowe przyczyniają się do kształtowania opinii opartych nie na faktach i dowodach naukowych, lecz na emocjach, intuicji i subiektywnych przekonaniach. Prowadzi to do fragmentaryzacji społeczeństwa, polaryzacji, konfliktów społecznych i ostatecznie do osłabienia demokracji. Aby przeciwdziałać tym negatywnym skutkom, konieczne jest budowanie zaufania epistemicznego na poziomie indywidualnym, społecznym i instytucjonalnym.

Słowa kluczowe:

postracjonalizm, wiedza społeczna, media społecznościowe, zaufanie epistemiczne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Althaus S. L. (2003), Collective Preferences in Democratic Politics. Opinion Surveys and the Will of the People, Cambridge: Cambridge University Press.

Berelson B. (1952), Democratic Theory and Public Opinion, Public Opinion Quarterly 16, no. 3, pp. 313-330, https://doi.org/10.1086/266397.

Berelson B. R., Lazarsfeld P .F., and McPhee W. N. (1954), Voting: A Study of Opinion Formation in a Presidential Campaign, Chicago: University of Chicago Press.

Caplan B. (2007), The Myth of the Rational Voter: Why Democracies Choose Bad Policies, Princeton–Oxford: Princeton University Press.

Converse P. E. (1964), The Nature of Belief Systems in Mass Public, [in:] D. E. Apter (ed.), Ideology and Discontent, Glencoe: Free Press, pp. 206-261.

Delli Carpini M. X., and S. Keeter (1996), What Americans Know About Politics and Why it Matters, New Haven: Yale University Press.

Eyers T. (2013a), An interview with T. Eyers, author of Post-Rationalism: Psychoanalysis, Epistemology and Marxism in Postwar France, https://bloomsburyphilosophy.typepad.com/continuum_philosophy/2013/04/an-interview-with-tom-eyers-author-of-post-rationalism-psychoanalysis-epistemology-and-marxism-in-po.html [accessed: 10.11.2024].

Eyers T. (2013b), Post-Rationalism. Psychoanalysis, Epistemology, and Marxism in Post-War France, London: Bloomsbury Publishing.

Herne K., Christensen H. S., and Grönlund K. (2019), The Influence of Political Knowledge on Opinion Polarization in Citizen Deliberation, Political Research Exchange 1, no. 1, pp. 1-23, https://doi.org/10.1080/2474736X.2019.1702887.

Jasanoff S. (2005), Designs on Nature: Science and Democracy in Europe and the United States, Princeton–Oxford: Princeton University Press.

Kahan D. M., Peters E., Wittlin M. et al. (2012), The Polarizing Impact of Science Literacy and Numeracy on Perceived Climate Change Risks, Nature Climate Change 2, pp. 732-735, https://doi.org/10.1038/nclimate1547.

Kitcher P. (2011), Public Knowledge and Its Discontents, Theory and Research in Education 9, no. 2, pp. 103-124, https://doi.org/10.1177/1477878511409618.

Kruger J., and Dunning D. (1999), Unskilled and Unaware of it: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments, Journal of Personality and Social Psychology 77, no. 6, pp. 1121-1134, https://doi.org/10.1037//0022-3514.77.6.1121.

Lippmann W. (1925), The Phantom Public, New York: Harcourt, Brace and Company.

Lippmann W. (1997), Public opinion, New York: Free Press Paperbacks.

Madison J. (1787), The Federalist Papers, no. 10.

Madison J. (n.d.), The Federalist Papers, no. 63.

Mercier H., and Sperber D. (2017), The Enigma of Reason, Cambridge, MA: Harvard University Press.

Neuman W. R. (1986), The Paradox of Mass Politics. Knowledge and Opinion in the American Electorate, Cambridge, MA–London: Harvard University Press.

Nickerson R. S. (1998), Confirmation Bias: A Ubiquitous Phenomenon in Many Guises, Review of General Psychology 2, no. 2, pp. 175-220, https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.2.175.

Nyhan B., and Reifler J. (2010), When Corrections Fail: The Persistence of Political Misperceptions, Political Behavior 32, no. 2, pp. 303-330, https://doi.org/10.1007/s11109-010-9112-2.

Ólafsson J. (2017), Skilled Rhetoricians, Experts, Intellectuals and Inventors: Kitcher and Dewey on Public Knowledge and Ignorance, Transactions of the Charles S. Peirce Society: Quarterly Journal in American Philosophy 53, no. 2, pp. 167-188, https://doi.org/10.2979/trancharpeirsoc.53.2.01.

Schattschneider E. E. (2004), Party Government. American Government in Action, New Brunswick, NJ–London: Transaction Publishers.

Schumpeter J. A. (1950), Capitalism, Socialism, and Democracy, 3rd ed., New York: Harper & Brothers.

Tversky A., and Kahneman D. (1974), Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases, Science 185, no. 4157, pp. 1124-1131, https://doi.org/10.1126/science.185.4157.1124.

Wynne B. (2006), Public Engagement as a Means of Restoring Public Trust in Science – Hitting the Notes, but Missing the Music? Community Genetics 9, no. 3, pp. 211-220, https://doi.org/10.1159/000092659.

Zaller J. R. (1992), The Nature and Origins of Mass Opinion, Cambridge: Cambridge University Press.