Bezpieczeństwo a polityka historyczna: analiza działań Federacji Rosyjskiej w XXI wieku

Michał Polak; Krzysztof Kaczmarek

doi:10.18290/rns2025.0004

Data publikacji : 2025-04-24

Nr Online First

Bezpieczeństwo a polityka historyczna: analiza działań Federacji Rosyjskiej w XXI wieku

Michał Polak

https://orcid.org/0000-0003-2213-3982

Krzysztof Kaczmarek

https://orcid.org/0000-0001-8519-1667

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2025.0004

Abstrakt

Manipulacja historią jest jednym z elementów działań hybrydowych Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza w kontekście agresywnej polityki międzynarodowej prowadzonej przez to państwo. Wykorzystując metody analizy dyskursu, badań przypadków oraz analizy porównawczej, autorzy wskazali, w jaki sposób manipulacja faktami historycznymi może destabilizować międzynarodowe bezpieczeństwo, polaryzować społeczeństwa i wzmacniać wpływy polityczne Rosji. Omówiono także sekurytyzację polityki historycznej oraz rosnącą rolę mediów społecznościowych w propagowaniu zniekształconych narracji. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że skuteczne przeciwdziałanie dezinformacji historycznej wymaga zarówno edukacji historycznej, jak i rozwiniętych mechanizmów ochrony informacyjnej.

Słowa kluczowe:

działania hybrydowe, Federacja Rosyjska, manipulacja historią, media społecznościowe, sytuacje kryzy

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Augustyn M. (2015), Kombatanci apelują: wycofać podręcznik do historii wydawnictwa „Nowa Era”! „Są w nim manipulacje i źródła potwornego kłamstwa” Błędy, przemilczenia i manipulacje w podręczniku do historii, Polonia Christiana, 7.10, https://pch24.pl/kombatanci-apeluja-wycofac-podrecznik-do-historii-wydawnictwa-nowa-era-sa-w-nim-manipulacje-i-zrodla-potwornego-klamstwa/ [dostęp: 28.09.2024].

Butcher E. (2022), War of Narratives: Russia and Ukraine, RUSI, 16.05, https://www.rusi.org/explore-our-research/publications/commentary/war-narratives-russia-and-ukraine?utm_source=chatgpt.com [dostęp: 28.09.2024].

Disinformation Roulette: The Kremlin’s Year of Lies to Justify an Unjustifiable War (2023), Raport, U.S. Department of State, 23.02, https://2021-2025.state.gov/disarming-disinformation/disinformation-roulette-the-kremlins-year-of-lies-to-justify-an-unjustifiable-war/ [dostęp: 29.09.2024]

Domańska M. i Rogoża J. (2021), Naprzód, w przeszłość! Rosyjska polityka historyczna w służbie „wiecznego” autorytaryzmu, Raport Ośrodka Studiów Wschodnich, https://www.osw.waw.

pl/sites/default/files/Raport-OSW_Naprzod-w-przeszlosc_net_2.pdf [dostęp: 23.09.2024].

Domaradzki S. (2008), Polityka historyczna w stosunkach polsko-rosyjskich po roku 1989, Państwo i Społeczeństwo, nr 2, s. 29-42.

Dudek A. (2011), Historia i polityka w Polsce po 1989 roku, [w:] P. Skibiński, T. Wisicki i M. Wysocki (red.), Historycy i politycy: polityka pamięci w III RP, Warszawa: Wydawnictwo DiG, Muzeum Historii Polski, s. 33-57. https://open.icm.edu.pl/server/api/core/bitstreams/639c9b27-c2eb-480b-b37c-718bfd69db87/content [dostęp: 23.09.2024].

Górny G. (2021), W Rosji powstało „Ministerstwo Prawdy”, czyli polityka historyczna jako domena resortów siłowych, wPolityce.pl, 9.08, https://wpolityce.pl/swiat/561851-polityka-historyczna-jako-domena-resortow-silowych [dostęp 23.09.2024].

Himmelfarb G. (2004), The New History and the Old: Critical Essays and Reappraisals. Revised Edition, London: Harvard University Press.

Hoffer P.C. (2008), The Historians’ Paradox. The Study of History in Our Time, New York: New York University Press.

Iagorashvili I. (2017), The Falsification of History: In 1801 Georgia Joined Russia of Its Own Free Will, MythDetector, 7.11, https://mythdetector.com/en/the-falsification-of-history-in-1801-georgia-joined-russia-of-its-own-free-will [dostęp: 30.09.2024].

Jungwirth R., Smith H., Willkomm E., Savolainen J., Alonso Villota M., Lebrun M., Aho A. i Giannopoulos G. (2023), Hybrid threats: A Comprehensive Resilience Ecosystem, Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://data.europa.eu/doi/10.2760/37899 [dostęp: 17.02.2025].

Kaczmarek K. (2024), Wpływ zmian klimatycznych na bezpieczeństwo, Journal of Modern Science, nr 3, s. 410-430. https://doi.org/10.13166/jms/192195.

Karpiuk M. (2022), Crisis Management vs. Cyber Threats, Sicurezza, Terrorismo e Societa, nr 2, s. 113-123. https://www.sicurezzaterrorismosocieta.it/wp-content/uploads/2022/12/SicTerSoc

-Karpiuk-Crisis-management-vs.-cyber-threats.pdf [dostęp: 27.07.2024].

Kącka K. (2015), Polityka historyczna: kreatorzy, narzędzia, mechanizmy działania – przykład Polski, [w:] K. Kącka, J. Piechowiak-Lamparska i A. Ratke-Majewska (red.), Narracje pamięci: między polityką a historią, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 59-80.

Małysz K. (2018), Obraz ZSRR w polskich podręcznikach szkolnych do historii z okresu PRL, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, nr 1, s. 107-122.

Mazur P. (2019), Manipulacja historią, [w:] O. Wasiuta i R. Klepka (red.), Vademecum Bezpieczeństwa Informacyjnego, t. 1, Kraków: Wydawnictwo Libron, s. 589-594.

Moczulski L. (2000), Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.

NATO (2023), NATO Hosts Conference on Countering Russia’s Manipulation of History and False Historical Narratives, 7.12, https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_221171.htm [dostęp: 22.09.2024].

Nowak A. (2022), Uległość czy niepodległość, wyd. 2 poszerzone, Kraków: Biały Kruk.

Shaishmelashvili G. (2021), Russia’s Permanent War Against Georgia, FPRI, 2.03, https://www.fpri.org/

article/2021/03/russia-permanent-war-georgia/?utm_source=chatgpt.com [dostęp: 30.09.2024].

Total Military Insight (2024), The Manipulation of Historical Facts: Unveiling Distortion Tactics, 26.06, https://totalmilitaryinsight.com/manipulation-of-historical-facts [dostęp: 22.09.2024].

United States Department of State (2022), Vladimir Putin’s Historical Disinformation, https://2021-2025.

state.gov/disarming-disinformation/vladimir-putins-historical-disinformation/ [dostęp: 28.09.2024].

Zenderowski R. (2011), Pamięć i tożsamość narodowa, Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne 28, s. 149-166.

Michał Polak

michal.polak@tu.koszalin.pl
https://orcid.org/0000-0003-2213-3982

Afiliacja:

Politechnika Koszalińska Polska

Biogram

Historyk i ekonomista, doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor Politechniki Koszalińskiej. Autor publikacji m.in. dotyczących politycznych i gospodarczych aspektów historii Polski i Europy XX w., stosunków międzynarodowych, uchodźstwa i emigracji polskiej, jak również bezpieczeństwa europejskiego XX i XXI w.

Krzysztof Kaczmarek

puola1972@gmail.com
https://orcid.org/0000-0001-8519-1667

Afiliacja:

Politechnika Koszalińska Polska