A Security Community or a Game of Interests? Opportunities and Threats in Central Europe During a Time of Crisis

Wojciech Gizicki

doi:10.18290/rns2024.0044

Data publikacji : 2024-12-09

Tom 52 Nr 4 (2024)

Wspólnota bezpieczeństwa czy gra interesów? Szanse i zagrożenia Europy Środkowej w czasie kryzysów

Wojciech Gizicki

https://orcid.org/0000-0002-1323-5912

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2024.0044

Abstrakt

Wojna na Ukrainie oraz wielowymiarowe kryzysy w Europie wydatnie wpływają na pozycję, chęci i możliwości współpracy państw Europy Środkowej. Przez ostatnie trzydzieści lat państwa te, mimo naturalnych różnic, wykazywały się dość trwałą współpracą związaną z zapewnianiem bezpieczeństwa sobie i w regionie. Wydaje się, że działała swoista wspólnota interesów w kontekście teorii Karla Deutscha. Współcześnie widać wyraźnie, że z uwagi na wewnętrzne decyzje wyborcze, zróżnicowane interesy i pozycję zewnętrzną państw Europy Środkowej występują wewnętrzne różnice i podziały. W części przypadków państwa regionu mają swoistą pokusę gry (własnych) interesów. W artykule podjęta zostanie próba zarysowania najnowszych przedmiotowych zagadnień, ze szczególnym uwzględnieniem szans i zagrożeń.

Słowa kluczowe:

geopolityka, Europa Środkowa, bezpieczeństwo regionalne, fazy sytuacji kryzysowej

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adam J. (1999) Social Costs of Transformation to a Market Economy in Post-Socialist Countries: the Case of Poland, the Czech Republic and Hungary, New York: Palgrave Macmillan.

Adamczyk M. i Siekierka M. (eds.) (2021), Europa Środkowa i Wschodnia. Dekady wolności – czas przemian, Poznań: Wydawnictwo Naukowe FNCE: Projekt Akademia.

Bajda P. (2020), Inicjatywa Trójmorza 2016–2020 in statu nascendi, Warszawa: Collegium Interethnicum.

Balcerowicz B., Falkowski M., Kasprzyk A. and Więcław, D. (2002), Transformation in Central European Security Environment, Warszawa: Ulmak.

Banasik M. (2021), Bucharest Nine in the Process of Strategic Deterrence on NATO’S Eastern Flank, The Copernicus Journal of Political Studies, no. 1.

Bujwid-Kurek E. and Mikucka-Wójtowicz, D. (2015), Transformacja ustroju politycznego wybranych państw Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, Kraków: Libron.

Cabada L. (2018), The Visegrad Cooperation in the Context of Other Central European Cooperation Formats, Politics in Central Europe, no. 2, pp. 165–179. https://doi.org/10.2478/pce-2018-0014

Čajka P., Iţdinský D. and Terem, P. (2008), The Dynamics of the Transformation Processes in Central Europe (The Czech Republic, Hungary, Poland), Banská Bystrica: Univerzita Mateja Bela.

Cottey A. (1995), East-Central Europe After the Cold War: Poland, the Czech Republic, Slovakia and Hungary in Search of Security, London: Macmillan.

Czyż A. (2018), Współpraca regionalna państw Grupy Wyszehradzkiej. Doświadczenia i perspektywy, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Dahrendorf R. (2005), Reflections on the Revolution in Europe, New Brunswick, NY: Transaction Publishers.

Deutsch K. (et.al.) (1957), Political Community and the North Atlantic Area, York: Princeton University Press.

Gerasymchuk S. (2019), Bucharest Nine: Looking for Cooperation on NATO’s Eastern Flank?, Kyiv: Friedrich-Ebert-Stiftung Kyiv Offic.

Gębska M. (2022), Ekonomiczny wymiar bezpieczeństwa państw Inicjatywy Trójmorza. Teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Sztuki Wojennej.

Gizicki W., Dobkowski J., Grzywaczewski G., Ostrowska A. and Szewczak I. (2022), Network of the Three Seas Regions a Tool for Cooperation Between Local Goverments in Central Europe, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Gizicki W. and Łoś P. (2021), Geopolityka Trójmorza, Przestrzeń Społeczna, no. 1, pp. 123–138.

Gizicki W. (2013), A Security Community. Poland and Her Visengrad Allies: the Czech Republic, Hungary and Slovakia, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Gorka S. (1999), What’s in the Packsack?: Contribution to European Security from Poland, the Czech Republic and Hungary, Budapest: Institute for Strategic and Defence Studies.

Gould-Davies N. (2022), Belarus, Russia, Ukraine: Three Lessons for a Post-war Order, Survival, no. 5, pp. 39–46.

Kavaliauskas T. (2012), Transformations in Central Europe between 1989 and 2012: Geopolitical, Cultural, and Socioeconomic Shifts, Lanham: Lexington Books.

Kazharski A. and Makarychev A. (2021), Belarus, Russia, and the Escape from Geopolitics, Political Geography, vol. 89. https://doi.org/10.1016/j.polgeo.2021.102377

Keohane R. O., Nye J. S. and Hoffmann, S. (1993), After the Cold War: International Institutions and State Strategies in Europe, 1989–1991, Cambridge MA: Harvard University Press.

Kowal P. and Orzelska-Stączek A. (2019), Inicjatywa Trójmorza. Geneza i cele funkcjonowania. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.

Kuk L. (2021), Trójmorze-czyja inicjatywa?, Nowa Polityka Wschodnia, no. 3, pp. 50–75.

Kużelewska E. and Bartnicki A. R. (2017), Grupa Wyszehradzka – nowe wyzwania bezpieczeństwa i perspektywy współpracy, Rocznik Integracji Europejskiej, no. 11, pp. 103–118. https://doi.org/10.14746/rie.2017.11.8

Luif P. (2001), Security in Central and Eastern Europe: Problems, Perceptions, Policies, Wien: Braumüller.

Madej M. (ed.) (2010), Cooperation on Security in Central Europe - Sharing V4 Experience with the Neighboring Regions, Warsaw: The Polish Institute of International Affairs.

Meunier S.A. (2014), A Faustian Bargain or Just a Good Bargain? Chinese Foreign Direct Investment and Politics in Europe, Asia Europe Journal, vol. 12, pp. 143–158. https://doi.org/10.1007/s10308-014-0382-x

Michta A. (1992), East Central Europe after the Warsaw Pact: Security Dilemmas in the 1990s, New York: Greenwood Press.

Nitszke A. (2022), Postrzeganie Grupy Wyszehradzkiej i Inicjatywy Trójmorza w niemieckiej przestrzeni politycznej, Przegląd Zachodni, no. 3, pp. 97–110.

Orlowski L.T. and Salvatore D. (eds) (1997), Trade and Payments in Central and Eastern Europe’s Transforming Economies, Westport: Greenwood Press.

Orzelska-Stączek A. (2020), New Wave of Regional Cooperation in Central Europe as a Response to New Threats, Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, no. 1, pp. 79–97. https://doi.org/10.36874/RIESW.2020.1.5

Orzelska-Stączek A. and Bajda P. (2021), Security Aspects of Cooperation in Central Europe: Visegrád Group, Bucharest Nine, and the Three Seas Initiative, Online Journal Modelling the New Europe, no. 37, pp. 4–23. https://doi.org/10.24193/OJMNE.2021.37.01

Pawłowski K. (2020), Bukareszteńska Dziewiątka: współpraca państw wschodniej flanki NATO, Instytut Europy Środkowej Policy Papers, no. 4.

Podraza A. (2000), Central Europe in the Process of European Integration. A Comparative Study of Strategies of the Czech Republic, Hungary, Poland and Slovakia Towards Deepening and Widening of the European Union, Praha: Research Support Scheme.

Procházka J., Vinkler P., Jójárt K., Szenes Z., Gruszczak A. and Kandrík M. (2023), One Threat – Multiple Responses: Countering Hybrid Threats in V4 Countries, Obrana a Strategie, no. 1, pp. 49–73.

Strážay T. (2021), 30 lat Grupy Wyszehradzkiej, Polski Przegląd Dyplomatyczny, no. 2, pp. 63–67.

Terlikowski M, Jóźwiak V., Ogrodnik Ł., Pieńkowski J. and Dudzińska K. (2019), The Bucharest 9: Delivering on the Promise to Become the Voice of the Eastern Flank, PISM Policy Paper, no. 4, https://www.pism.pl/publikacje/The_Bucharest_9_Delivering_on_the_Promise_to_Become_the_Voice_of_the_Eastern_Flank [accessed: 27.10.2024].

Thornton A. and Philipov D. (2007), Developmental Idealism and Family and Demographic Change in Central and Eastern Europe, Vienna: Vienna Institute of Demography.

Wasilewski S. (2022), Rola Bukaresztańskiej Dziewiątki (B9) w systemie bezpieczeństwa i obronności RP w następstwie rosyjskiej agresji zbrojnej na Ukrainę, Świat Idei i Polityki, no. 2, pp. 124–135. https://doi.org/10.34767/SIIP.2022.02.08

Wendt J.A. (2019), Geopolityczne uwarunkowania przenikalności granic i dyfuzji idei w Europie Środkowej, Przegląd Geopolityczny, vol. 28, pp. 31–48.

Zenderowski R. (ed.) (2004), Europa Środkowa: wspólnota czy zbiorowość?, Wrocław: Ossolineum.