Marvel zza żelaznej kurtyny – polska historia w ujęciu Netflixa

Sylwia Szostak; Marcin Zaborski

doi:10.18290/rns2024.0025

Published : 2024-06-28

Vol. 52 No. 2 (2024)

Marvel from Behind the Iron Curtain: Polish History on Netflix

Sylwia Szostak

https://orcid.org/0000-0001-9119-1874

Marcin Zaborski

https://orcid.org/0000-0001-9746-9670

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2024.0025

Abstract

Films are an important element of memory formation. They can affect memory – both the collective and the individual discourse. They serve as an arena for disputes over existing and sometimes contradictory narratives of the past. In the global memory boom, the past additionally adds diversity to available programming output and serves as visual eye candy that is seemingly devoid of its political capital. Focusing on the production context of “Mr. Car and the Knights Templar”, the article describes how Polish history can be exploited commercially in the global economy of streaming services. When utilized by Netflix, Polish history becomes a veneer subjected to cultural negotiation that must address the local viewer, but at the same time, must be accessible on a symbolic level to a wide array of global audiences.

Keywords:

streaming services, politics of history, socialism, nostalgia

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Szostak, S., & Zaborski, M. (2024). Marvel from Behind the Iron Curtain: Polish History on Netflix. Roczniki Nauk Społecznych, 52(2), 167–184. https://doi.org/10.18290/rns2024.0025

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Boym S. (2019), Nostalgia jako źródło cierpień, Ruch Literacki, nr 1, s. 99-112.

Chwedoruk R. (2018), Polityka historyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Głowacki W. (22.11.2020), Gierek, wróć, czyli dziwna polska nostalgia za PRL-em, Dziennik Łódzki, https://plus.dzienniklodzki.pl/gierek-wroc-czyli-dziwna-polska-nostalgia-za-prlem/ar/c3-15299717 [dostęp: 15.04.2024].

Greiner R. (2021), Cinematic Histospheres. On the Theory and Practice of Historical Films, Cham: Palgrave Macmillan.

Huyssen A. (1995), Twilight Memories: Making Time in a Culture of Amnesia, New York: Routledge.

Kapiszewski K. (16.09.2012), Nostalgia za PRL, Przegląd, https://www.tygodnikprzeglad.pl/ fascynacja-prl/ [dostęp: 15.04.2024].

Klejsa K. (2014), Film, [w:] M. Saryusz-Wolska, R. Traba (red.), Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 132-134.

Korzeniewski B. (2014), Status kreacji filmowych w obrazie przeszłości współczesnych społeczeństw na przykładzie Katynia Andrzeja Wajdy, [w:] R. Kostro, K. Wóycicki, M. Wysocki (red.), Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości, Warszawa: Muzeum Historii Polski, s. 188-206.

Macdonald S. (2021), Krainy pamięci. O dziedzictwie i tożsamości we współczesnej Europie, tłum. R. Kusek, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury.

Pietrasik Z. (20.07.2018), Dlaczego Polacy tęsknią za PRL?, Polityka, https://www.polityka.pl/ tygodnikpolityka/klasykipolityki/1755698,1,dlaczego-polacy-tesknia-za-prl.read. [dostęp: 15.04.2024].

Sajkiewicz V. (2008), Czar (nie)pamięci. Nostalgia za PRL-em w najnowszej sztuce polskiej, Postscriptum Polonistyczne, nr 2, s. 27-42.

Saryusz-Wolska M. (2006), Filmowe obrazy pamięci zbiorowej – perspektywa teoretyczna, Kultura Współczesna, nr 4, s. 100-109.

Schwindt O. (25.07.2016), Stranger Things Tests Limits of Netflix’s Nostalgia Strategy, Variety, https://variety.com/2016/tv/news/stranger-things-netflix-fullerhouse-nostalgia-strategy-1201822075/ [dostęp: 15.04.2024].

Sirianni J. (2019), Nostalgic Things: Stranger Things and the Pervasiveness of Nostalgic Television, [w:] Kathryn Pallister (red.), Netflix Nostalgia: Screening the Past on Demand, Lanham: Lexington Books, s. 185-202.

Szostak S., Mihelj S. (2017), Coming to terms with Communist propaganda: Post-communism, memory and generation, European Journal of Cultural Studies 20, nr 3, s. 324-340.

Urbańska M. (2022), Filmowe zarządzanie pamięcią. Kino polskie 2005-2020 o historii najnowszej, Kraków: Universitas.

Welzer H. (2001), Das soziale Gedächtnis, [w:] H. Welzer (red.), Das soziale Gedächtnis. Geschichte, Erinnerung, Tradierung, Hamburg: Institut für Sozialforschung, s. 9-24.

Werner M. (2014), Kino, polityka i historia, [w:] R. Kostro, K. Wóycicki, M. Wysocki (red.), Historia Polski od-nowa. Nowe narracje historii i muzealne reprezentacje przeszłości, Warszawa: Muzeum Historii Polski, s. 264-283.

Whitehead A. (2009), Memory, Abingdon: Routledge.

Włodek P. (2021), Memory studies i kino nostalgiczne, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Arte et Educatione, nr 16, s. 53-65.

Zaborski M. (2011), Mapy pamięci. Kategoria przeszłości w polskiej kulturze politycznej, Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, nr 28, s. 210-231.

Sylwia Szostak

sszostak@swps.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-9119-1874

Affiliation:

SWPS University Poland

Marcin Zaborski

mzaborski@swps.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-9746-9670

Affiliation:

SWPS University Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Marcin Zaborski, PhD – Assistant Professor at the Department of Cultural and Media Studies and at the Institute of Social Science of the SWPS University in Warsaw, a political scientist and a journalist (TVN24). He conducts research into social and political communication, the politics of the past, the culture of memory, museums and monuments. He is the Principal Investigator on the project “Children – Holocaust – Museum. Children heroes of the Holocaust and perception of their stories by young museum visitors. Vilnius, Riga, Tallin (a project financed by the National Science Centre). He has written several books, such as “Biuro Myśli Znalezionych” (2013), “Lato’39. Jeszcze żyjemy” (2019) oraz (co-author: Magda Umer) “Piekielna nieobecność. Opowieść o przyjaźni z Zuzią Łapicką” (2019).