Pogranicze wschodnie Polski w perspektywie zmian kulturowych wywołanych procesami migracyjnymi w drugiej i trzeciej dekadzie XXI wieku

Anna Chabasińska

doi:10.18290/rns2025.0039

Published : 2025-09-26

Vol. 53 No. 3 (2025)

Poland’s Eastern Borderlands in the Perspective of Cultural Changes Triggered by Migration Processes in the Second and Third Decades of the 21st Century

Anna Chabasińska

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2025.0039

Abstract

The article presents the Eastern borderlands in the context of contemporary international migration. In the first part, using the center-periphery dependency model and Pierre Bourdieu’s theory of capital types, I analyze the specificity of this region stemming from intense interactions between competing cultures and identities. This analysis helps to understand how migration processes fit into the cultural landscape of the borderlands and what challenges and threats its inhabitants face. The second part of the text is dedicated to the cultural security of the borderland. Here, I highlight the potential dissonance between the state’s perception of cultural security and how it is perceived by the borderlands’ residents. I argue that this discrepancy results from differing interpretations of cultural phenomena occurring in the borderlands and from the distinct values underlying national and local identities as well.

Keywords:

migrations, easter borderland, cultural security, center–periphery concept

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Babiński G. (2003), Przekraczanie granic etnicznych, [in:] M. Zielińska (ed.), Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Teorie, studia, interpretacje, Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe, pp. 123-132.

Barth F. (2006), Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, [in:] M. Kempny and E. Nowicka (eds.), Badania kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bylina S. (2023), Zjawisko migracji Polaków w obliczu drugiej wojny światowej. Zarys problematyki, Społeczeństwo i Polityka, no. 3, pp. 215-229.

Chabasińska A. (2024a), Szanse integracji społeczno-kulturowej ukraińskich uchodźców w Polsce. Na przykładzie badań w województwie lubelskim, [in:] M. Bogucewicz, A. Sakson, and C. Trosiak (eds.), Polskie i europejskie rozważania nad mniejszościami i migracjami. Dziesięć lat badań i analiz, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, pp. 123-136.

Chabasińska A. (2024b), Szanse i bariery integracji kulturowej białoruskich imigrantów w Polsce na przykładzie badań w Białymstoku, Studia Wschodnioeuropejskie, no. 20, pp. 293-314.

Donnan H. and Wilson T. M. (2007), Granice tożsamości, narodu, państwa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Eriksen T. H. (2013), Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Gierszewski J., Pieczywok A., and Piwowarski J. (2020), Wyzwania i zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa kulturowego, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Hannerz U. (2006), Powiązania transnarodowe. Kultura, ludzie, miejsca, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kitler W. (2020), Bezpieczeństwo narodowe. Teoria i praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Wiedzy Obronnej.

Kurcz Z. (2020), Socjologia pogranicza, [in:] E. Opiłowska, M. Dębicki, K. Dolińska et al. (eds.), Studia nad granicami i pograniczami, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 389-399.

Lesińska M. and Duszczyk M. (2023), Polityka migracyjna, [in:] M. Lesińska and M. Okólski (eds.), 30 wykładów o migracjach, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 341-355.

Lipset S. M. and Rokkan S. (1967), Cleavage Structures, Party Systems, and Voter Alignments: An Introduction, [in:] S. M. Lipset and S. Rokkan (eds.), Party Systems and Voter Alignments, New York: Free Press.

Łukowski W. (2002), Społeczne tworzenie ojczyzn, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Machaj I. (2000), Pogranicze, [in:] H. Domański, W. Morawski, J. Mucha, M. Ofierska, J. Szacki, and M. Ziółkowski (eds.), Encyklopedia socjologii, vol. 3, Warszawa: Oficyna Naukowa, pp. 125-127.

Machaj I. (2005), Społeczno-kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców wschodniego i zachodniego pogranicza Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Martinez O. J. (1994), Border People: Life and Society in the U.S. – Mexico Borderlands, Tucson: The University of Arizona Press.

Mucha J. (1999), Dominacja kulturowa i reakcja na nią, [in:] J. Mucha (ed.), Kultura dominująca jako kultura obca. Mniejszości kulturowe a grupa dominująca w Polsce, Warszawa: Oficyna Naukowa.

Nash C., Reid B., and Graham B. (2016), Partitioned Lives: The Irish Borderlandes, New York: Routledge.

Niedźwiecka-Iwańczak N. (2020), Pogranicze, [in:] E. Opiłowska, M. Dębicki, K. Dolińska et al. (eds.), Studia nad granicami i pograniczami, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 283-294.

Pavlakovich-Kocki V., Morehouse B. J., and Wastl-Walter D. (2004), Challenged Borderland. Transcending Political and Cultural Boundaries, Farnham: ASHGATE Publishing.

Raczyk A. (2020), Delimitacja obszarów pograniczy, [in:] E. Opiłowska, M. Dębicki, K. Dolińska et al. (eds.), Studia nad granicami i pograniczami, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 56-63.

Wallerstein I. (1974), The Modern World – System: Capitalist Agriculture and the Origins of the European World-Economy in the Sixteenth Century, New York: Academic Press.

Zacharuk T. and Sobczak S. (2024), Edukacja włączająca w kontekście migracji, [in:] E. Jarmoch, A. Klim-Klimaszewska, and S. Bylina (eds.), Bezpieczeństwo człowieka a migracje, Siedlce: Instytut Kultury Regionalnej i Badań Literackich, pp. 27-36.

Zarycki T. (2007), Interdyscyplinarny model stosunków centro-peryferyjnych. Propozycje teoretyczne, Studia Regionalne i Lokalne, no. 1, pp. 6-26.

Ziętek A. W. (2014), Pułapki bezpieczeństwa kulturowego, [in:] G. Michałowska, J. Nakonieczna, and H. Schreiber (eds.), Kultura w stosunkach międzynarodowych, vol. 2, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 63-77.