Koncepcja wzmocnienia systemu przeciwdziałania skażeniom chemicznym mająca na celu ochronę ludności

Małgorzata Kochanowicz; Patrycja Bryczek-Wróbel

doi:10.18290/rns2025.0031

Published : 2025-09-26

Vol. 53 No. 3 (2025)

Concept for Strengthening the Chemical Contamination Prevention System to Protect the Population

Małgorzata Kochanowicz

https://orcid.org/0000-0003-3775-8854

Patrycja Bryczek-Wróbel

https://orcid.org/0000-0001-7154-7335

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2025.0031

Abstract

This article presents the issue of chemical contamination and its negative effects on the civilian population. The main aim is to present the concept of strengthening the system for countering chemical contamination, and the main research problem is captured by the question: What measures should be taken to reinforce the system for countering chemical contamination? The theoretical research methods used include a systemic, comparative and statistical analysis. The author conducts a critical literature research. The empirical part relies on a personal, focused interview.

Keywords:

chemical safety, civil protection, chemical contamination, information security, crisis management, communication

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Kochanowicz, M., & Bryczek-Wróbel, P. (2025). Concept for Strengthening the Chemical Contamination Prevention System to Protect the Population. Roczniki Nauk Społecznych, 53(3), 173–188. https://doi.org/10.18290/rns2025.0031

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Adamkiewicz J. (2023), Skażenia chemiczne, [w:] J. Itrich-Drabarek, A. Misiuk, S. Mitkow i P. Bryczek--Wróbel (red.), Encyklopedia Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa: Elipsa, s. 581.

Aguilera-Caracuel J. i Ortiz-de-Mandojana N. (2013), Green Innovation and Financial Performance on Institutional Approach, Organization & Environment, nr 4, s. 365-385. https://doi.org/10.1177/108602661350793

Ali-Asgharz F., Khosravi Y., Arghami S. i Hasanzadeh Rangi N. (2011), The Effect of HCS on Knowledge and Safety Performance (Case study: Hazardous Chemicals in the Tehran Refinery), Australian Journal of Basic and Applied Sciences, nr 10, s. 564-570.

Anik A, Toha M. i Tareq S. (2024), Occupational Chemical Safety and Management: A Case Study to Identify Best Practices for Sustainable Advancement of Bangladesh, Hygiene and Environmental Health Advances 12, s. 100-110. https://doi.org/10.1016/j.heha.2024.100110

Biskupski A. i Borowik M. (2020), Katastrofa w Bejrucie a zagrożenie bezpieczeństwa publicznego w Polsce wynikające z produkcji i stosowania azotanu(V) amonu, Przemysł Chemiczny, nr 9, s. 1265-1268. https://doi.org/10.15199/62.2020.9.1

Bojar Fijałkowski T. (2019), Prawo sanitarne w systemie prawnej ochrony środowiska w Polsce, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Chen C. i Reniers G. (2020), Chemical Industry in China: The Current Status, Safety Problems, and Pathways for Future Sustainable Development, Safety Science 128, s. 104741. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2020.104741

Dunaj P. (2023), Bezpieczeństwo chemiczne i gwarancje jego zapewnienia w Unii Europejskiej, Rocznik Administracji Publicznej, nr 9, s. 189-204. https://doi.org/10.4467/24497800RAP.23.012.18308

Elhag-Idris G. (2024), Modern Chemical Safety and Green Technology: Innovations for Sustainable Chemical Management in Canada, Advance in Environmental Waste Management & Recycling, nr 3, s. 1-4.

Fehler W. i Bączek P. (2021), Podstawy konceptualizacji polityki bezpieczeństwa w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom chemicznym w Polsce, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW, nr 3, s. 39-57.

Grabowska G. (2001), Europejskie prawo środowiska, Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.

Klepacki B. i Skałbania K. (2017), Formalno-prawne i organizacyjne sposoby zapobiegania zagrożeniom w transporcie paliw płynnych, Ekonomika i Organizacja Logistyki, nr 4, s. 43-50. https://doi.org/10.22630/EIOL.2016.1.4.34.

Kołcz B. (2023), Categorisation of Hazards Caused by Chemical Accidents and Disasters in Terms of Rescue Efforts / Kategoryzacja zagrożeń spowodowanych awariami i katastrofami chemicznymi w aspekcie podejmowanych działań ratowniczych, Safety & Fire Technology, nr 2, s. 64-85. https://doi.org/10.12845/sft.62.2.2023.4

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997, poz. 78).

Kowalska J. (2021), Narażenie spawaczy na czynniki chemiczne emitowane do powietrza w miejscu pracy, Przemysł Chemiczny, nr 2, s. 132-138. https://doi.org/10.15199/62.2021.2.2

Kruczkowska M. (2025), To była największa katastrofa chemiczna na świecie. 40 lat później Indie wywiozły toksyczne odpady, Wyborcza.pl, 4.01, https://wyborcza.pl/7,75399,31589212,to-byla-najwieksza-katastrofa-chemiczna-na-swiecie-40-lat-pozniej.html [dostęp: 04.02.2025].

Krzemińska S., Szewczyńska M. i Jachowicz A. (2024), Narażenie strażaków na substancje chemiczne podczas pożaru, Bezpieczeństwo Pracy, nr 5, s. 12-15. https://doi.org/10.54215/BP.2024.5.11.Krzeminska

Kwilosz T., Filar B. i Miziołek M. (2022), Analiza zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego pyłami charakterystycznymi dla niskiej emisji, Nafta-Gaz, nr 9, s. 688-695. https://doi.org/10.18668/NG.2022.09.06.

Lorenz W. (2020), Użycie broni chemicznej przez Rosję – konsekwencje dla NATO, Polski Instytut Studiów Międzynarodowych, nr 252 (2184).

Milszewski J. (2024), Orlen Lietuva. 1,8 ton ropy wyciekło do Bałtyku, Gospodarkamorska.pl, 9.02, https://www.gospodarkamorska.pl/orlen-lietuva-18-ton-ropy-wycieklo-do-baltyku-76310 [dostęp: 1.10.2024].

Murakami H. (2021), Podziemie. Największy zamach w Tokio, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.

Pająk M., Szostak M. i Sławiński M. (2012), Badania geostatystyczne skażenia środowiska leśnego Uroczyska Grodzisko w Bielańsko-Tynieckim Parku Krajobrazowym, Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji 24, s. 245-256.

Pakulska D. (2015), Zagrożenia chemiczne związane z eksploatacją gazu łupkowego, Medycyna Pracy, nr 1, s. 99-117. https://doi.org/10.13075/mp.5893.00147

PAP (2014), Skażenie wody po wycieku chemicznym w USA, WNP, 10.01, https://www.wnp.pl/przemysl/chemia/skazenie-wody-po-wycieku-chemicznym-w-usa,215528.html [dostęp: 04.02.2025].

Radlak A. (2024), Nielegalne i niebezpieczne w ogniu, Przegląd Pożarniczy, https://www.ppoz.pl/czytelnia/ratownictwo-i-ochrona-ludnosci/nielegalne-i-niebezpieczne-w-ogniu/idn:3293 [dostęp: 1.11.2024].

Rutkowska A. i Rusek P. (2020), Rynek nawozów fosforowych oraz zróżnicowanie zawartości fosforu w glebach Polski, Przemysł Chemiczny, nr 3, s. 381-385. https://doi.org/10.15199/62.2020.3.5

Solarz J. (2005), Skażenia chemiczne – typologia zagrożeń, Zeszyty Naukowe AON, nr 4(93), s. 310-325.

Syeda S. (2020), Framework for Sound Management of Chemicals: Toward a Sustainable Chemicals Industry in Bangladesh, ACS Chemical Health & Safety, nr 5, s. 288-298. https://doi.org/10.1021/acs.chas.0c00039

Szewczyńska M., Dobrzyńska E., Pośniak M. i Jeżewska A. (2011), Czynniki chemiczne w zakładach fryzjerskich – zagrożenia i profilaktyka, Bezpieczeństwo Pracy, nr 1, s. 14-17.

Szklarski Ł. (2024), The Threat of Cbrn Terrorism: An Overview and Omprovised Use of Chemical, Biological, Radiological and Nuclear Materials, Zeszyty Naukowe SGSP, nr 91, s. 39-62. https://doi.org/10.5604/01.3001.0054.7565

Szuster P. (2024), Substancje chemiczne zawarte w odzieży i ich wpływ na środowisko. Przegląd praktyk przemysłowych i ekologicznych alternatyw, ResearchGate.net, https://www.researchgate.net/publication/385168864_Substancje_chemiczne_zawarte_w_odziezy_i_ich_wplyw_na_srodowisko_Przeglad_praktyk_przemyslowych_i_ekologicznych_alternatyw [dostęp: 1.11.2024].

Thomas A. (2021), Effects of Chemical Warfare: A Selective Review and Bibliography of British State Papers. London: Taylor & Francis.

Ustawa z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej (Dz.U. 2024, poz. 1907, z późn. zm.).

Wysong M. i Landals J. (1999), New Software Allows Weyerhaeuser to Master Chemical Safety Compliance, The Forestry Chronicle, nr 5, s. 861-862. https://doi.org 10.5558/tfc75861-5

Xu S., Chen Y., Lyulyov O. i Pimonenko T. (2023), Green Technology Innovation and High-Quality Economic Development: Spatial Spillover Effect, Prague Economic Papers, nr 3, s. 292-319. https://doi.org/10.18267/j.pep.833

Zhu W. i Zou J. (2022), The Impact of Green Technology Innovation of New Energy Companies on Earnings Sustainability in China – Based on the Regulatory Effect of Green Finance Development, American Journal of Industrial and Business Management, nr 8, s. 1348-1362. https://doi.org/10.4236/ajibm.2022.128073