Klasyczna filozofia prawdy a koncepcja wiedzy obiektywnej Karla R. Poppera

Stanisław Kowalczyk

doi:10.18290/rns2023.0014

Published : 2023-03-30

Vol. 51 No. 1 (2023)

Classical Philosophy of Truth and Karl Popper’s Conception of Objective Knowledge

Stanisław Kowalczyk

DOI: https://doi.org/10.18290/rns2023.0014

Abstract

The paper has two parts. The first part treats of the truth’s conception of classical Christian philosophy of saint Augustin and saint Thomas Aquinas. They give the definition of truth as adaequatio of human intellectual judments and things. The wrong interpretations of truth are consequence disregard’s of truth’s one elements: object of knowledge – things (philosophical idealism) or subject of knowledge – activity of mind (epistemological sensualism). According to the classical philosophy truth is not only objectiv but also constant and universal. The fallowers of Marxism, liberalism and postmodernism accept epistemological and axiological relativism. The second part of paper explains Karl Popper’s conception objectiv knowledge. He rejects epistemology of neopositivism and extreme rationalism, but suggests supercritical theory of objective knowledge. He also proposes the method of tests and mistakes in the scientific search of truth. Popper distinguishs theree parts of world: physical things, human’s consciousness and objective ideas/values. The objective knowledge is possible only in the last world, but she is not certain.

Keywords:

truth, objectiv knowledge, sociology, world

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Arystoteles (1983), Metafizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa: PWN.

Berlin I. (1991), Dwie koncepcje wolności i inne eseje, tłum. D. Grinberg, Warszawa: PWN.

Chmielewski A. (1995), Filozofia Poppera. Analiza krytyczna, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Chmielewski A. (2007), Popper Karl Raimund, [w:] Powszechna Encyklopedia Filozofii, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2007, t. 8, s. 364.

Engels F. (1949), Rozwój socjalizmu od utopii do nauki, tłum. A. Warski, [w:] K. Marks i F. Engels, Dzieła wybrane, Warszawa: Książka i Wiedza.

Fichte J.G. (1958), Powołanie człowieka, tłum. A. Zieleńczyk, Warszawa: PWN.

Hume D. (1963), Traktat o naturze ludzkiej, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Husserl E. (1975), Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, tłum. D. Gierulanka, Warszawa: PWN.

Jabłoński A. (2002), Status teoretyczny i funkcja techniczna wiedzy o społeczeństwie. Wokół myśli Karla R. Poppera i Józefa M. Bocheńskiego, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Jabłoński A. (2006), Budowanie społeczeństwa wiedzy. Zarys teorii społecznej Karla Poppera, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kowalczyk S. (1990), Człowiek w myśli współczesnej. Filozofia współczesna o człowieku, Warszawa: Wydawnictwo „Michalineum”.

Kowalczyk S. (1995), Podstawy światopoglądu chrześcijańskiego,Wrocław: Wrocławska Księgarnia Archidiecezjalna.

Kowalczyk S. (1997), Teoria poznania, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne.

Kowalczyk S. (2002), Zarys filozofii człowieka, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne.

Kowalczyk S. (2004), Idee filozoficzne postmodernizmu, Radom: Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne.

Kowalczyk S. (2007), Człowiek i Bóg w nauce św. Augustyna, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kowalczyk S. (2011), Współczesny kryzys ideowo-aksjologiczny, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Krąpiec M.A. (1959), Realizm ludzkiego poznania, Poznań: Pallottinum.

Lonergan B. (1957), Insight. A Stude of Human Understanding, London: Longmans, Green.

Magee B. (1998), Popper, tłum. P. Dziliński, Warszawa: Prószyński i s-ka.

Mannheim K. (1992), Ideologia i utopia, tłum. J. Miziński, Lublin 1992.

Maritain J. (1988), Prawo naturalne i prawo moralne, [w:] J. Maritain, Pisma filozoficzne, tłum. J. Fenrychowa, Kraków: Znak.

Nietzsche F. (1910/1911), Wola mocy. Próba przemiany wszystkich wartości, tłum. S. Frycz, K. Drzewiecki, Warszawa: Nakład Jakóba Mortkowicza.

Pieper J. (1951), Wahrheit der Dinge, München: Hegner-Bücherei.

Popper K. (1989), Nędza historycyzmu: z dodatkiem fragmentów autobiografii, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa: Wydawnictwo KRAG.

Popper K. (1992), Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, tłum. A. Chmielewski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Państwowe.

Popper K. (1993), Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, tłum. J. Krahelska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Popper K. (1994a), Wiedza a zagadnienia ciała i umysłu. W obronie interakcji, tłum. T. Baszniak, Warszawa: Książka i Wiedza.

Popper K. (1994b), Mit schematu pojęciowego. W obronie nauki i racjonalności, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa: Książka i Wiedza.

Popper K. (1996), Wszechświat otwarty. Argument na rzecz indeterminizmu, tłum. A. Chmielewski, Kraków: Wydawnictwo Znak.

Popper K. (1997a), W poszukiwaniu lepszego świata. Wykłady i rozprawy z trzydziestu lat, tłum. A. Malinowski, Warszawa: Książka i Wiedza.

Popper K. (1997b), Nieustanne poszukiwania. Autobiografia intelektualna, tłum. A. Chmielewski, Kraków: Wydawnictwo Znak.

Popper K. (1999), Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Rorty R. (1996), Przygodność, ironia i solidarność, tłum. W.J. Popowski, Warszawa: Wydawnictwo Spacja.

Ryle G. (1970), Czym jest umysł?, tłum. W. Marciszewski, Warszawa: PWN.

Siemianowski A. (1986), Człowiek i prawda, Poznań: Pallottinum.

Szacki J. (2003), Historia myśli socjologicznej, Warszawa: PWN.

Św. Augustyn, De libero arbitrio 2, 14, 37 PL 32, 1261.

Św. Augustyn, De libero arbitrio II, 3, 7 – II, 15, 39 PL 32, 1243-1262.

Św. Augustyn, De vera religione, 36, 66 PL 34, 151.

Św. Augustyn, Soliloquia 2, 5 PL 32, 889.

Św. Tomasz (1998), Traktat o człowieku, Summa Teologii I, 75-89, tłum. S. Świeżawski, Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Św. Tomasz, Contra Gentes I, 59.

Św. Tomasz, De Veritate q. 1, a. 1. 1.

Twardowski K. (1927), Rozprawy i artykuły filozoficzne, Lwów: Księgarnia S.A. „Książnica-Atlas” T.N.S.W.