Listy ks. Wincentego Danka do abp. Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1919 (część III)

Józef Wołczański

doi:10.18290/sp2344.16

Data publikacji : 2023-11-21

Tom 44 (2023)

Listy ks. Wincentego Danka do abp. Józefa Bilczewskiego z lat 1900-1919 (część III)

Józef Wołczański

https://orcid.org/0000-0001-6210-1411

DOI: https://doi.org/10.18290/sp2344.16

Abstrakt

Niniejsza edycja źródeł historycznych dotyczy listów duchownego archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego ks. Wincentego Danka (1870-1945) do metropolity lwowskiego abp. Józefa Bilczewskiego (1860-1923). Dokumenty te odnoszą się do lat 1900-1919, a więc niemal całego pontyfikatu lwowskiego hierarchy. Przechowywane są w spuściźnie po metropolicie w Archiwum Archidiecezji Lwowskiej ob. łac. w Krakowie. Nie zachowały się jednak listy abp. Bilczewskiego do ks. Danka. Tym bardziej cenne są te, które stanowią przedmiot niniejszej edycji choćby z tej racji, że nigdy dotąd nie były wykorzystywane w badaniach naukowych. Dodatkowym ich atutem jest zawarta w nich problematyka zabiegów polonijnego duszpasterza w Budapeszcie ks. Danka o zorganizowanie systematycznego duszpasterstwa dla rodaków, a nade wszystko starania o budowę kościoła. Inicjator tej akcji, za aprobatą tak kościelnych i państwowych czynników węgierskich, jak również abp. Bilczewskiego podjął szeroko zakrojoną akcję gromadzenia funduszy i poparcia w środowisku węgierskim, amerykańskim i galicyjskim. Nawiązał kontakty z rodami arystokracji węgierskiej spokrewnionej ze sferami polskiego ziemiaństwa, pozyskał względy osób powiązanych z dworem cesarskim w Wiedniu, zdobył zaufanie niektórych członków rządu i parlamentu Austro-Węgier, co miało zaowocować zabezpieczeniem bazy materialnej planowanej inwestycji. Realizacji tak szczytnej idei przeszkodził wybuch I wojny światowej, wskutek czego finalizacja budowy kościoła pw. Wspomożenia Wiernych doszła do skutku dopiero w 1926 r. Dokonano wówczas poświęcenia świątyni, a jej konsekracja miała miejsce cztery lata później.

Słowa kluczowe:

abp Józef Bilczewski, ks. Wincenty Danek, archidiecezja lwowska obrządku łacińskiego, kościół pw. Wspomożenia Wiernych w Budapeszcie, duszpasterstwo polonijne na Węgrzech, budowa świątyni dla Polaków

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bednarek A., Kantak Kamil, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 8, red. zbior., Lublin: TN KUL 2000, kol. 623-624 (biogram niepełny).

Bibliografia katolickich czasopism religijnych w Polsce 1918-1944, oprac. i red. Z. Zieliński, Lublin: TN KUL 1981.

Biliński Leon, [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Majchrowski, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1994, s. 32.

Buszko J., Jaworski Władysław Leopold, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 11, red. zbior., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1964, s. 115-118.

Buszko J., Korytowski Witold, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 14, red. zbior., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1968, s. 155-157.

Czołowski A., Ciuchciński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 4, red. W. Konopczyński, Kraków: PAU 1938, s. 88-89.

Danek W., Organizacje katolickie na Węgrzech, Warszawa 1920.

Danek W., Robotnicy polscy w Budapeszcie, „Gazeta Podhalańska” 1913, nr 1, s. 9-10.

Der Bonifatius-Verein. Seine Geschichte, seine Arbeit und sein Arbeitsfeld 1849-1899, Paderborn 1899.

Dębowska M., Akcja społeczna w archidiecezji lwowskiej za rządów arcybiskupa Józefa Bilczewskiego (1901-1923), „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1992, t. 61, s. 227-374.

Dunin-Borkowski J.S., Austriaccy radcy tajni w Galicji, Lwów: Księgarnia Seyfartha i Czajkowskiego 1901, s. 59-60.

Engelbert K., Kopp Georg, [w:] Lexikon für Theologie und Kirche, Bd. 6, herausg. von J. Höfer, K. Rahner, Freiburg im Br.: Herder-Verlag 1961, kol. 537-538.

Galos A., Głąbiński Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 8, red. zbior., Wrocław–Kraków–Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1959, s. 102-105.

Golemska A., Szyszko-Bohusz Adolf, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 19, red. zbior., Lublin: TN KUL 2013, kol. 238-239.

Gołębiowski J., Głąbiński Stanisław, [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, red. J. Majchrowski, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1994, s. 39.

Grodziski S., Sejm Krajowy Galicyjski 1861-1914, Kraków: Księgarnia Akademicka 2018.

Grudziński K., Tatka Marek Szczepan, [w:] Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, red. H.E. Wyczawski, Warszawa: Archiwum Prowincji OO. Bernardynów 1981, s. 492.

Jachowski J., Kantak Kamil, [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny, red. A. Gąsiorowski, J. Topolski, Warszawa–Poznań: PWN 1981, s. 313.

Józefowicz M., Kościół polski w Budapeszcie „Małym Rapperswil”, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 1996, t. 65, s. 427-441.

Kalczyńska M., Napieralski Adam, [w:] Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. 2, red. zbior., Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych 1994, s. 147-148.

Kardynał Adam Stefan Sapieha. Książę niezłomny, red. J. Urban, Kraków: PAU 2014.

Kryża L., Powstanie i rozwój parafii, [w:] Kościół i Dom Polski w Budapeszcie, red. L. Kryża, M. Soboltyńska, [b.m.r.], s. 3-33.

Księga Sapieżyńska, red. J. Wolny, t. 1-2, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne 1982-1986.

Kufel R.R., Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim 1945-1956, t. 4, Zielona Góra: Wydawnictwo PDN 2019, s. 66-67.

Kumor B., Likowski Edward, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 2, red. H.E. Wyczawski, Warszawa: ATK 1982, s. 525-527.

Lechicki C., Lubecki Kazimierz Adam, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 17, red. E. Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1972, s. 580-581.

Mandziuk J., Postacie Kościoła katolickiego na Śląsku, Warszawa: Adam Oficyna Wydawniczo- Poligraficzna 2016.

Mieloch Ignacy Marcin, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 421.

Mohl Aleksander, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 434.

Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa: Ośrodek Dokumentacji i Studiów Społecznych 1992.

Pajewski J., Lubomirski Zdzisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 18, red. E. Rostworowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973, s. 68.

Pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914-1918, oprac. J. Pajewski, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2002.

Pater J., Z dziejów wrocławskiego Kościoła, Wrocław: Muzeum Archidiecezjalne 1997.

Polskie czasopisma religijno-społeczne w XIX wieku. Materiały do katalogu, pr. zbior., Warszawa–Lublin: RW KUL 1988.

Popławski Z., Dzieje Politechniki Lwowskiej 1844-1945, Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum 1992.

Rachwał S., Ks. biskup dr Władysław Bandurski. Wzór kapłana-Polaka, Lwów: Towarzystwo Przyjaciół Korpusu Kadetów 1913.

Sapieżyna z Windisch-Graetzów M., My i nasze Siedliska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2003.

Sodalicja Mariańska, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 629-630.

Sopuch Stanisław, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 633.

Starzyński S., Abrahamowicz Dawid, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 1, red. W. Konopczyński, Kraków: PAU 1935, s. 9-10.

Starzyński S., Badeni Stanisław Marcin, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 1, red. zbior., Kraków: PAU 1935, s. 209-211.

Szydłowski Antoni, [w:] Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564-1995, oprac. L. Grzebień, Kraków: WAM 1996, s. 670.

Święty Józef Sebastian Pelczar (1842-1924). Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego i biskup przemyski, red. A. Kubiś, J. Wołczański, Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT w Krakowie 2005.

Tarnawski M., Arcybiskup Józef Bilczewski, Krótki rys życia i prac, Lwów: „Towarzystwo Biblioteka Religijna” 1923.

Tarnowska M., Wspomnienia, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 2002.

Turowski K., Micewski B., Thullie Maksymilian Marceli, [w:] Słownik biograficzny katolicyzmu społecznego w Polsce, t. 3, red. zbior., Lublin: TN KUL 1995, s. 136-137

Wieliczko M., Ksiądz Wincenty Danek (1870-1945), „Studia Polonijne” 17(1996), s. 171-184.

Wołczański J., Adam Stefan Sapieha w korespondencji z biskupami Galicji (Małopolski), [w:] Kardynał Adam Stefan Sapieha. Środowisko rodzinne, życie i dzieło, red. S. Stępień, Przemyśl: Południowo-Wschodni Instytut Naukowy 1995, s. 93-141.

Wołczański J., Biogram i bibliografia prac drukowanych błogosławionego Józefa Bilczewskiego za lata 1888-1929, [w:] Błogosławiony Józef Bilczewski arcybiskup metropolita lwowski obrządku łacińskiego. Sesja naukowa na Uniwersytecie Jagiellońskim, Kraków 4-5 czerwca 2002, red. J. Wołczański, Kraków: Papieska Akademia Teologiczna 2003, s. 17-47.

Wołczański J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1939, Kraków: Wydawnictwo bł. Jakuba Strzemię Archidiecezji Lwowskiej obrządku łacińskiego. Oddział w Krakowie 2002.

Wyczawski H.E., Kantak Kamil Juliusz, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 6, red. L. Grzebień, Warszawa: ATK 1983, s. 30-41.

Wyczawski H.E., Pelczar Józef Sebastian, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, t. 3, red. H. E. Wyczawski, Warszawa: ATK 1982, s. 335-346.

Wysocki W.J., Żak A.C., Biskup Władysław Bandurski, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks” 1997.

Zdrada J., Kozłowski Włodzimierz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 15, red. zbior., Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1970, s. 39-40.

Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1997.

Żukowski P.M., Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2: 1780-2012, red. D. Malec, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2014, s. 311-312.

Archidiecezja kalocsko-kecskemétska - Roman Catholic ...pl.qaz.wiki › wiki › Roman_Catholic _Archdiocese_of [dostęp: 3.11.2020].

Księżniczka Maria Karolina Burbon-Burbon (1856-1941 ...pl.qaz.wiki › wiki, Princess_Maria _Carolina_of_Bourbon [dostęp: 2.11.2020].

Maria Szapáry - Historical records and family trees – MyHeritage [dostęp: 2.11.2020].

Year 1919, Necrology [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/events/n1919.html [dostęp: 15.11.2020].

Zalążki i rozkwit ruchu polonijnego, www.bem.hu › Historia, – Bem Egyesület [dostęp: 2.11.2020].

Bishop Jozsef Medard Kohl [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/bishop/bkohl.html [dostęp: 12.11.2020].

Kolos Ferenc Vaszary – Wikipedia, wolna encyklopedia pl.wikipedia.org › wiki › Kolos_Ferenc_ Vaszary [dostęp: 3.11.2020].

Mihály Károlyi – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Mihály_Károlyi [dostęp: 3.11.2020].

János Zichy, hr. Zisci : Myśl Konserwatywna, myslkonserwatywna.pl › janos-zichy-hr-zisc [dostęp: 3.11.2020].

Majláth Gusztáv Károly – Wikipédia hu.wikipedia.org › wiki › Majláth_... [dostęp: 3.11.2020].

János Csernoch – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › János_Csernoc [dostęp: 3.11.2020].

Augustín_Fischer-Colbrie pl.wikipedia.org › wiki ›– Wikipedia, wolna encyklopedia [dostęp: 2.11.2020].

Johannes Baptist Katschthaler – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Johannes_Baptist_Katschthaler [dostęp: 5.11.2020].

Lajos Balás – Wikidata, www.wikidata.org › wiki [dostęp: 8.11.2020].

Wolfgang Radnai – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Wolfgang_Radnai [dostęp: 8.11.2020].

Bishop Lajos Rajner [Catholic-Hierarchy], www.catholic-hierarchy.org/bishop/brajner.html [dostęp: 24.11.2020].

Zyta Burbon-Parmeńska – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Zyta_Bur bon-Parmeńska [dostęp: 16.11.2020].

Wilhelm II Hohenzollern – Wikipedia, wolna encyklopedia, pl.wikipedia.org › wiki › Wilhelm_ II_Hohenzollern [dostęp: 16.11.2020].

Anton Dreher – Wikipedia, en.wikipedia.org › wiki › Anton_Dr [dostęp: 16.11.2020].