Parafia św. Kunegundy w McAdoo i jej duszpasterze na łamach „Dziennika Chicagoskiego” w latach 1893-1920

Józef Szymański

doi:10.18290/sp2445.9

Data publikacji : 2024-11-13

Tom 45 (2024)

Parafia św. Kunegundy w McAdoo i jej duszpasterze na łamach „Dziennika Chicagoskiego” w latach 1893-1920

Józef Szymański

https://orcid.org/0000-0003-3799-200X

DOI: https://doi.org/10.18290/sp2445.9

Abstrakt

Miejscowość McAdoo, leżąca w powiecie Schuylkill, wcześniej nosiła nazwę Saylor’s Hill, później Pleasant Hill i była miastem górniczym, inkorporowanym w 1896 r. Od 1880 r. do pracy w kopalniach przybywali tam m.in. Polacy, którzy osiedlali się w dwóch wioskach, obecnie nieistniejących: „Slabtown” i „Honeybrook”. Były to tereny należące do kompani węglowej Lehigh & Wilkes-Barre. Wówczas w powiecie Schuylkill była jedyna polska parafia pw. św. Kazimierza w Shenandoah, PA. Z uwagi na znaczną odległość społeczność polska korzystała z posługi duszpasterskiej w parafii irlandzkiej w Audendried. W tym czasie, w okresie wielkanocnym, dorywczo w kościele irlandzkim miejscowym Polakom posługą duszpasterską służył ks. Antoni Klawiter. Z jego inicjatywy w 1893 r. w Pleasant Hill, PA, zostało założone Towarzystwo ,,Rycerze Kaz. Pułaskiego”. Owi pionierzy podjęli próbę zintegrowania środowiska polskiego poprzez utworzenie polskiej parafii. We wrześniu 1893 r. jej pierwszym proboszczem został ks. Maciej Tarnowski. Pierwsze nabożeństwa sprawowane były w Pleasant Hill, w szkole publicznej przy ul. Grant. Budowy kaplicy na placu parafialnym podjął się w latach 1895-1896 ks. Marek Januszkiewicz. Od sierpnia 1901 r. posługę duszpasterską w parafii podjął ks. Stanisław M. Olesiński, od lipca 1902 r. – ks. dr Józef Biela, a od nowego roku 1904 – ks. Jan Dąbrowski. Parafia liczyła wówczas 150 rodzin i drugie tyleż osób samotnych. Podjęto się budowy nowego kościoła i plebanii. Kolejno, od marca 1906 r. prace te kontynuowali: ks. Ludwik Wojtyś, od września 1907 r. – ks. Paweł Guzik, a od 2 lutego 1908 r. – ks. Stanisław Fróg.

Kolejne zmiany w parafii przyniosła nominacja na proboszcza: od stycznia 1909 r. ks. Józefa Kuczyńskiego, od maja 1910 r. – ks. Wojciecha Sułka, od 1 grudnia 1910 r. – ks. Franciszka Grzywacza, którzy kontynuowali przygotowania do uruchomienia szkoły i sprowadzenia sióstr nauczycielek. 1 września 1913 r. obowiązki te przejął ks. Michał Pachucki, który otworzył szkółkę w bejsmencie z czterema siostrami bernardynkami. W listopadzie 1917 r. na jego miejsce przybył ks. Leon Pateracki. Po jego śmierci, w listopadzie 1918 r. proboszczem został ks. Józef Woda. Z kolei, 24 czerwca 1919 r. urząd ten objął ks. Sebastian Jerzak. Zapoczątkował on najdłuższy wówczas okres pobytu proboszcza w tej parafii. Do jego ważniejszych osiągnięć należała spłata zobowiązań parafialnych wynikających z podjętych inwestycji w wyposażenie kościoła.

Słowa kluczowe:

parafia św. Kunegundy w McAdoo, polska diaspora w McAdoo, polska diaspora w Saylor’s Hill, polska diaspora w Pleasant Hill, duszpasterstwo polskie w McAdoo

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Biesiada J., O zamierzonej Fundacji dla Niezamożnych Literatów Polskich im. ks. Ludwika Antoniego Wojtysia w Poznaniu z roku 1929. Kilka faktów z życia jej Fundatora, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 5(2010), s. 204-205.

Bójnowski L., Ks., Historja parafji polskich w diecezji hartfordskiej w Stanie Connecticut w Stanach Zjednoczonych, New Britain, Conn., 1939.

Buffalo NY., „Telegraf” nr 41, 12 października 1898, s. 1.

Cuba S.L., Rev. Anthony Klawiter: Polish Roman and National Catholic Builder-Priest, „Polish American Studies” 40(1983), nr 2, s. 59-92.

Dzieje polskich parafij w Chicago. 1867 – Parafia św. Stanisława K. – 1910, „Dziennik Chicagoski”, Dodatek II Numeru Jubileuszowego, nr 289, 15 grudnia 1910, s. 2.

Filadelfia, Pa., „Wiarus” nr 22, 29 maja 1913, s. 1.

Gawlik M., Ks., Korespondencja arcybiskupa metropolity lwowskiego Józefa Bilczewskiego z ks. Pawłem Smolikowskim, „Nasza Przeszłość” 89(1998), s. 311-398.

Historia polskich parafij w archidiecezji filadelfijskiej czyli chronologiczno-historyczny opis działalności polskich księży archidiec. Filadelfijskiej. Opracowanie i nakład Filadelfijskiej Grupy VIII Zjednoczenia Kapłanów Polskich w Ameryce, Philadelphia, PA, 1940.

Klerycy z ziem polskich, litewskich i pruskich święceni w Rzymie (XVI - pocz. XX w.). Clerici ex terris Poloniae, Lithuaniae et Prussiae Romae seu Urbe ordinati (saec. XVI ad init. XX), oprac. S. Jujeczka na podstawie kwerendy rzymskiej wykonanej wspólnie z ks. H. Gerlicem, Wrocław 2018.

Kościół Katolicki w Stanach Zjednoczonych w Północnej Ameryce. (Podług danych zawartych w „Sadlier’s Catholic Directory, Almanac and Ordo” na rok 1893). Polskie parafie w prowincjach Milwaukee, New York, Philadelphia, St. Louis i St. Paul, „Dziennik Chicagoski” nr 65, 17 marca 1893, s. 2.

Kronika buffalowska, „Dziennik Chicagoski” nr 227, 29 września 1898, s. 2.

Kronika Parafii Polskiej św. Jacka w La Salle, „Dziennik Chicagoski” nr 171, 20 lipca 1912, s. 12.

Kruszka W., Historya polska w Ameryce. Początek, wzrost i rozwój dziejowy osad polskich w Północnej Ameryce (w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie), t. I-XIII, Milwaukee, Wis., 1905-1908.

Ks. Sułek zasuspendowany, „Ameryka w Toledo i Kuryer Clevelandski” nr 49, 18 czerwca 1892, s. 1.

Kumor B., Ks., Kościelne dzieje Polonii w Connecticut (1870-1986), „Nasza Przeszłość” 73(1990), s. 191-298.

Motyka A., Ks., Duszpasterze diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w okresie niewoli narodowej (1772-1918). Szkice biograficzne (cz. 8: Fróg – Glatzel), „Zwiastowanie”. Pismo Diecezji Rzeszowskiej 30 (2021), nr 4, s. 247-284.

Nowak A., Ks., Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786-1985, t. II: A-J, t. IV: R-Z, Tarnów 2000.

Nowiny krajowe, „Ameryka w Toledo i Kuryer Clevelandski” nr 15, 20 lutego 1892, s. 1.

(Od naszego specyalnego podróżującego korespondenta.) Korespondencye ze Wschodu. Lawrence, Mass., „Dziennik Chicagoski” 20 lipca 1913, s. 8.

Parafia polska pod wezwaniem św. Władysława, „Dziennik Chicagoski” nr 4, 6 stycznia 1913, s. 2.

Parafia w Mc. Due, „Dziennik Chicagoski” nr 63, 20 marca 1906, s. 2.

Pitoń J. CM, Księża polscy w Brazylii 1848-1984, [w:] Zmagania polonijne w Brazylii, t. 4: Owocująca przeszłość, red. T. Dworecki SVD, Warszawa 1987, s. 22-176.

Pogląd w streszczeniu na dzieje parafii św. Jadwigi, w rocznicę 25-cioletnią, skreślił dla „Dz, Chic.” Świadek, „Dziennik Chicagoski” nr 286, 6 grudnia 1913, s. 2.

Polacy w Ameryce, „Dziennik Chicagoski” nr 186, 11 sierpnia 1894, s. 4.

Polacy w Manchester, „Dziennik Chicagoski” nr 67, 22 marca 1898, s. 2.

Polska procesya w Manchesterze, „Dziennik Chicagoski” nr 163, 14 lipca 1898, s. 2.

Poświęcenie kościoła, „Dziennik Chicagoski” nr 56, 7 marca 1907, s. 6.

Przegląd prasy polskiej w Ameryce, „Zgoda” – Unity, 30 września 1897, s. 6.

Reading Pa., „Zgoda” – Unity, 21 listopada 1918, s. 2.

Seminarium Kieleckie, „Kurjer Lwowski” nr 262, 21 września 1893, s. 6.

Shenandoah Pa., „Wiarus” nr 45, 14 listopada 1901, s. 1.

Sprostowanie, „Wiarus” nr 4, 20 stycznia 1910, s. 8.

Szymański J., Ks., Kaszubscy duszpasterze w służbie rodakom w Stanach Zjednoczonych, [w:] Emigracja kaszubska. Zjawisko. Ludzie. Ośrodki, red. D. Kalinowski, Wejherowo–Słupsk 2020, s. 161-207.

Szymański J., Ks., Parafia NSPJ w New Britain i jej duszpasterze na łamach „Dziennika Chicagoskiego” w latach 1894-1920, „Studia Polonijne” 41(2020), s. 145-164.

Ś. p. ks. Maciej Tarnowski, „Dziennik Chicagoski” nr 217, 19 września 1910, s. 4.

Śp. ks. Ludwik Wojtyś, „Kielecki Przegląd Diecezjalny” 8-9(1929), s. 226.

The Polish American Encyclopedia, ed. J.S. Pula, Jefferson 2011.

Walaszek A., Życie na pograniczu i „życie pomiędzy". Polacy w zagłębiu antracytowym w Luzerne County, Pensylwania, z innymi grupami w tle (1753-1902), Kraków 2011.

Walicki B., Słudzy ołtarza: duszpasterze sokołowscy pierwszej połowy XX wieku. Szkice biograficzne, Sokołów Małopolski 2012.

Who’s Who in Polish America. A biographical Direktory of Polish-American Leaders and Distinguished Poles Rewident in The Americas, red. F. Bolek, New York 1943.

Wiadomości drobne z Nowej Anglii. Z gazety Bostońskiej. W South Deerfield. Mass., „Dziennik Chicagoski” – Dodatek Niedzielny, 8 czerwca 1913, s. 10.

W Pleasant Hill, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 167, 20 lipca 1893, s. 2.

Wspomnienie pośmiertne (ś. p. ks. Maciej Tarnowski), „Dziennik Chicagoski” nr 218, 20 września 1910, s. 4.

Wyliczenie miejscowości Ameryki Północnej zamieszkałych przez Polaków, „Przegląd Emigracyjny” 1(1892), 15 lipca, s. 16-18.

Zahajkiewicz Sz., Księża i parafie polskie w Stanach Zjednoczonych Pół. Am., Chicago 1897.

Z Fall River Mass., „Dziennik Chicagoski” nr 28, 2 lutego 1900, s. 2.

Z Fall River Mass., „Wiarus” nr 36, 7 września 1899, s. 1.

Z Filadelfii, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 118, 20 maja 1907, s. 1.

Z Filadelfii, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 35, 11 lutego 1907, s. 4.

Z Filadelfii, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 63, 20 marca 1906, s. 2.

Z niw polskich w Ameryce. Shenandoah, „Wiarus” nr 28, 14 lipca 1904, s. 1.

Z Orchard Lake, Mich. (Własna korespondencya Dziennika Chicagoskiego), „Dziennik Chicagoski” nr 61, 15 marca 1915, s. 4.

Z Philadelphii, PA., „Dziennik Chicagoski” nr 287, 7 grudnia 1917, s. 2.

Z Shenandoah, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 164, 13 lipca 1904, s. 4.

Z Shenandoah, Pa., „Wiarus” nr 29, 22 lipca 1915, s. 1.

Z życia Polaków w Ameryce. Wrażenia z podróży po polskich osadach w Stanach Zjednoczonych. Dla „Dziennika Chicagoskiego” spisał Ignacy Kowalski. (Ciąg dalszy.), „Dziennik Chicagoski” nr 124, 27 maja 1905, s. 2.

Z Życia Polaków w Ameryce. Z Filadelfii Pa., Własna korespondencja „Dziennika Chicagoskiego”. Filadelfia, 1 listopada 1907 r., „Dziennik Chicagoski” nr 259, 5 listopada 1907, s. 6.

Z życia Polaków w Ameryce. Z Filadelfii, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 118, 20 maja 1907, s. 3.

Z życia Polaków w Ameryce. Z Filadelfii, Pa., „Dziennik Chicagoski” nr 279, 29 listopada 1904, s. 2.