Emigracja w zwierciadle. Wpływ ruchu wychodźczego na życie parafialne w świetle wybranych kronik parafialnych „starego kraju”

Sławomir Zych

doi:10.18290/sp2445.14

Data publikacji : 2024-11-13

Tom 45 (2024)

Emigracja w zwierciadle. Wpływ ruchu wychodźczego na życie parafialne w świetle wybranych kronik parafialnych „starego kraju”

Sławomir Zych

https://orcid.org/0000-0002-1518-9622

DOI: https://doi.org/10.18290/sp2445.14

Abstrakt

Śladem codziennych wydarzeń lokalnych są zapisy w rozmaitych dokumentach. Przykładem tego są kroniki parafialne, które mają za zadanie dokumentować różne zmiany parafialne (organizacyjne, duszpasterskie, personalne, gospodarcze, lokalowe) oraz ocalić je przed zapomnieniem. Jednym z tematów, jakie przewijają się w tych źródłach, jest ruch wychodźczy i jego wpływ na życie parafialne. Tak było zwłaszcza w przypadku ziem galicyjskich, gdzie emigracja zarobkowa, zwłaszcza zamorska, zaznaczyła się już w 1873 r. i trwała aż do wybuchu II wojny światowej. Większość odnotowanych informacji dotyczących emigracji związana była z rozlicznymi donacjami ze strony przebywających na obczyźnie wiernych i finansowaniem przez nich inwestycji parafialnych. Pomoc materialną ze strony środowisk wychodźczych odnotowywano też w okresie powojennym. W kronikach znaleźć również można świadectwa więzi istniejących między parafiami „starego kraju” a kapłanami ordynowanymi już na wychodźstwie. Epizodycznie natrafić można na przykłady działań duszpasterskich duchowieństwa obejmujących emigrantów. Odnotowano również oddziaływanie emigrantów stałych i sezonowych na mieszkańców ich rodzinnych miejscowości.

Słowa kluczowe:

emigracja, Galicja, kronika parafialna, życie parafialne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Kracik J., Kroniki parafialne wczoraj i dziś, „Gorzowskie Wiadomości Kościelne” 21 (1978), nr 5-6, s. 173-178.

Kufel R.R., Jak prowadzić kronikę parafialną? Poradnik, Zielona Góra 2014.

Kufel R.R., Kronika parafialna dawniej i dziś, „Archiva Ecclesiastica” 11 (2018), s. 71-88.

Kumor B., Kronika parafialna, „Currenda” 108 (1958), nr 6, s. 384-387.

Marecki J., Wskazówki ks. Alfonsa Schletza CM na temat prowadzenia kroniki parafialnej i funkcjonowania archiwum parafialnego. Edycja źródła, „Nasza Przeszłość” 135 (2021), s. 309-340.

Olczak S., Kancelaria, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. VII, Lublin 2000, kol. 551-556.

Pogorzelski W., Prowadzenie „Kroniki Parafjalnej”, „Kronika Dyecezyi Kujawsko-Kaliskiej” 13 (1919), s. 345-350.

Praszałowicz D., Makowski K.A., Zięba A.J., Mechanizmy zamorskich migracji łańcuchowych w XIX wieku: Polacy, Niemcy, Żydzi, Rusini. Zarys problemu, Kraków 2004.

Słownik języka polskiego, t. III, red. W. Doroszewski, Warszawa 1961.

Tarnawski J., Emigracja i duszpasterstwo wychodźców z diecezji przemyskiej obrządku łacińskiego w latach 1900-1914, [w:] Studia i materiały z dziejów społecznych Polski południowo-wschodniej, t. I, red. Z. Budzyński, Rzeszów 2003, s. 63-71.

Wilk K., Jak pisać kroniki parafjalne? Uwagi metodyczne, „Ateneum Kapłańskie” 16 (1930), t. 25, s. 2, s. 166-172.

Zych S., Listy ks. Jana Marka z Ameryki Południowej (1905-1908), „Studia Polonijne” 28 (2007), s. 321-329.

Zych S., Opieka duszpasterska nad emigrantami z Galicji do Ameryki na przełomie XIX i XX w., [w:] Emigracja. Galicyjski sen o Ameryce, red. E. Dudek-Młynarska, Ł. Ożóg, D. Drąg, Rzeszów 2012, s. 13-17.

Zych S., Walicki B., Emigracja i opieka duszpasterska nad emigrantami w łacińskiej diecezji przemyskiej za rządów biskupa Józefa Sebastiana Pelczara, [w:] Bogurodzica na ludzkich drogach życia, red. B. Walicki, Sokołów Małopolski 2010, s. 107-150.

Zych S., Walicki B., Osiek Jasielski. Przewodnik po kościelnych i emigracyjnych dziejach miejscowości, Osiek Jasielski 2013.