Z problematyki polskich pielgrzymek narodowych. Adres polskich zesłańców do Rosji i na Syberię skierowany do papieża Piusa IX z okazji jubileuszu 50-lecia Jego święceń biskupich (1877)

Leszek Wojciechowski

doi:10.18290/teka23.4

Data publikacji : 2023-11-23

Tom 5 (2023)

Z problematyki polskich pielgrzymek narodowych. Adres polskich zesłańców do Rosji i na Syberię skierowany do papieża Piusa IX z okazji jubileuszu 50-lecia Jego święceń biskupich (1877)

Leszek Wojciechowski

https://orcid.org/0000-0001-6024-0127

DOI: https://doi.org/10.18290/teka23.4

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest specjalny list z życzeniami, jaki otrzymał papież Pius IX z okazji jubileuszu 50-lecia swoich święceń biskupich od polskich zesłańców do Rosji i na Syberię. Listy tego rodzaju, o uroczystym charakterze, noszą nazwę adresów (po włosku indirizzi).

Główne uroczystości jubileuszu obchodzono w Rzymie 3 czerwca 1877 r. W związku z jubileuszem przybyły do Rzymu w maju i czerwcu delegacje i pielgrzymki katolików z różnych krajów. Na uroczystości udała się również grupa około 600 polskich pielgrzymów. Była to pierwsza polska pielgrzymka narodowa. Polacy pochodzili głównie z dwóch obszarów, a mianowicie z zaboru austriackiego i z zaboru pruskiego. Oprócz tego znajdowali się wśród nich także nieliczni pielgrzymi z ziem zaboru rosyjskiego. Reprezentowani byli także (przez jedną osobę) Polacy przebywający na zesłaniu w Rosji europejskiej i na Syberii. Na spotkaniu Piusa IX z Polakami 6 czerwca 1877 r. papież otrzymał od pielgrzymów wiele darów; wręczono mu także adresy od ludności polskiej z zaborów austriackiego i pruskiego. Jeden z byłych zesłańców, ks. Justyn Mielechowicz, wręczył także adres od Polaków przebywających na zesłaniu.

W tym artykule przedstawiono zagadnienia związane z przekazem łacińskojęzycznej treści adresu (wersja rękopiśmienna i wersja drukowania) oraz jej polskim przekładem. Ukazano okoliczności, w jakich powstał ten adres. Dokonano również szczegółowej analizy jego treści.

Słowa kluczowe:

Jubileusz Piusa IX z 1877, pielgrzymka narodowa 1877, adres zesłańców polskich, Ignacy Klimowicz, Justyn Mielechowicz

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balboni D., Inventario degli „Indirizzi Pio IX” nella Biblioteca Vaticana, „Archivum Historiae Ponficiae”, 17 (1979), s. 425-432.

Bazylow L., Historia Rosji, t. 2, Warszawa 1985.

Czerwiński M., X. Kardynał Ledóchowski, prefekt św. Kongregacji dla Rozkrewienia Wiary, „Missye Katolickie” 22 (1903), s. 240-243.

Estreicher K., Bibliografia polska XIX stólecia, t. 6-7. Dopełnienia, Kraków 1881.

Galos A., Zieliński Z. Ledóchowski (Halka-Ledóchowski) Mieczysław (1822-1902), w: PSB, t. 16, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971, s. 626-628.

Grochowski L., Kryzys i reorganizacja archidiecezji gnieźnieńskiej w latach 1793-1833, „Nasza Przeszłość”, 24 (1966), s. 203-241.

Górski K., Bażyński Franciszek (1801-1876), w: PSB, t. 1, Kraków 1936, s. 375-376.

Gzella G., Wydawnictwa periodyczne w dorobku księdza Ottona Hołyńskiego, „Nasza Przeszłość”, 118 (2012), s. 129-142.

Historia Kościoła w Polsce, t. 2, cz. 1, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań-Warszawa 1979.

Karwowski S., Ks. dr. Antoni Kantecki. Przyczynek do dziejów Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Poznań 1896.

Kieniewicz S., Historia Polski 1795-1918, Warszawa 1983.

Klimkiewicz W., Kardynał Ledóchowski na tle swe epoki 1822-1902, t. 1-2, Poznań 1988.

Klimkiewicz W., Kardynał Ledóchowski na tle swej epoki 1822-1902, t. 3, oprac. Z. Zieliński, Poznań 1987.

Krasucki J., Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech XX wieku, Poznań 1903.

Kubicki P., Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861-1915, Cz. 1: Dawne Królestwo Polskie, t. 3, Sandomierz 1933.

Kubicki P., Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861-1915, Cz. 3: Uzupełniająca pierwsze dwie, t. 1, Sandomierz 1939.

Kumor B., Historia Kościoła, cz. 7, Lublin 1991.

Latos T., Stojałowski Stanisław […] (1845-1911), w: PSB, t. 41, Warszawa–Kraków 2000, s. 11-17

Lichicki Cz., Podolski Edward (1835-1919), w: PSB, t. 27, Wrocław–Warszawa–Kraków 1982, s. 141-143.

Niebelski E., „2000 z górą wiorst przemachaliśmy”. Z diariusza podróży dominikanina Ignacego Klimowicza, w: Wobec roku 1863. Księża w powstaniu styczniowym i ich losy, red. E. Niebelski, Lublin 2015.

Niebelski E., Ignacy Klimowicz OP († 1902) i jego syberyjski diariusz z XIX wieku, w: Dominikanie o Polsce i Polakach od XIII do XX wieku, red. T. Gałuszka, K. Matyja, (Studia i Źródła Dominikańskiej Instytutu Historycznego w Krakowie, 21), Poznań 2020, s. 321-330.

Niebelski E., „Krzewiciele polskich idei”. Duchowni katoliccy zesłani do Imperium Rosyjskiego – czasy polskiej niewoli narodowej, „Nasza Przeszłość”, 126 (2016), s. 111-190.

Niebelski E., „Nieprzejednani wrogowie Rosji”. Duchowieństwo lubelskie i podlaskie w Powstaniu 1863 roku i na zesłaniu, Lublin 2008.

Niebelski E., Słownik lubelskich i podlaskich księży uczestników powstania 1863 roku, Lublin 2011.

Niebelski E., Tunka. Syberyjskie losy księży zesłańców 1863 roku, Wrocław 2011.

Niebelski E., „Wiosna i jesień trwa tu krótko”. Księża zesłańcy 1863 roku w syberyjskiej Tunce, Lublin 2018.

Pasierb J. St., Janocha M., Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, [Warszawa 2000].

Pelczar J. S., Pius IX i jego pontyfikat, t. 1-3, Kraków 1888.

Pelczar J. S, Pius IX i jego wiek, t. 1-3, Kraków 1880-1881.

Pelczar J. S., Pius IX i Polska, Miejsce Piastowe 1914.

Pius IX, w: Encyklopedia Kościelna, red M. Nowodworski, t. 19., Warszawa 1893, s. 437-519.

Pustelak D., Wspólna pielgrzymka Polaków i Rusinów w Galicji do Rzymu w 1881 r., „Istorija religij v Ukraini: Naukovij Szczoricznik”, 27 (2017), z. 2, s. 390-400.

Róg R., Smoczyński Wincenty (1842-1903), w: PSB, t. 19, Warszawa–Kraków 1999, s. 211-214.

Sadlik M., To kopuła świętego Piotra, to Rzym… Wieczne Miasto w relacjach z polskich podróży (1858-1905), „Rocznik Filozoficzny Ignatianum”, 28(2022) nr 1, s. 189-208.

Stachura-Lupa R., Stanisław Tarnowski o pielgrzymce słowiańskiej do Rzymu (1881), w: Południowa Słowiańszczyzna w literaturze polskiej XIX i XX wieku, red. K. Stępnik M. Gabryś, Lublin 2010, s. 131-139.

Szczurowski R., Ksiądz Wincenty Smoczyński – przewodnik pielgrzymów do Rzymu w latach 1888-1900, „Nasza Przeszłość”, 91 (1999), s. 301-330.

Szyndler B., Dzieje cenzury w Polsce do 1919 r., Kraków 1993

Świętochowski R., Klimowicz Ignacy Leonard (1833-1902), w: PSB, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966-1967, s. 629-630.

Tazbir J., Polskie przedmurze chrześcijańskiej Europy, mity a rzeczywistość historyczna, Warszawa 1987.

Trzeciakowski L., Kulturkampf w zaborze pruskim, Poznań 1970.

Villefranche J. M., Pius IX, dzieje, życie, epoka, przeł. M. Nowodworski, Warszawa 1878.

Villefranche J. M., Pius IX, dzieje, życie, epoka, przeł. M. Nowodworski, Warszawa 2001.

Wajda K., Neubauer Antoni (1842-1915), w: PSB, t. 32, Wrocław 1977, s. 681-682.

Wojciechowska M., Kantecki Antoni (1847-1893), w: PSB, t. 11, Wrocław–Warszawa–Kraków 1964-1965, s. 614-616.

Wojna rosyjsko-turecka 1877-1878, red. J. Konarski, Warszawa 1982.

Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Poznań 2007.

Zieliński Z., Tajna administracja archidiecezji gnieźnieńskiej w czasie „Kulturkampfu” (1874- 1886), „Nasza Przeszłość”, 24 (1966), s. 243-257.