„Cnota w służbie narodu”. Mowa Floriana Stablewskiego wygłoszona na pogrzebie Teofila Magdzińskiego 6 lutego 1889 roku w Bydgoszczy

Katarzyna Grysińska-Jarmuła

doi:10.18290/teka24.35

Data publikacji : 2024-11-22

Tom 6 (2024)

„Cnota w służbie narodu”. Mowa Floriana Stablewskiego wygłoszona na pogrzebie Teofila Magdzińskiego 6 lutego 1889 roku w Bydgoszczy

Katarzyna Grysińska-Jarmuła

https://orcid.org/0000-0003-4830-0101

DOI: https://doi.org/10.18290/teka24.35

Abstrakt

Teofil Magdziński, były powstaniec styczniowy, należał do niewielkiego grona działaczy narodowych funkcjonujących w drugiej połowie XIX wieku na terenie Bydgoszczy, miasta uważanego za bastion niemczyzny na wschodzie. Był wieloletnim reprezentantem Polaków w sejmie pruskim oraz parlamencie niemieckim. Zmarł 1 lutego 1889 roku. Jego śmierć oznaczała utratę kolejnego obrońcy sprawy polskiej na forum parlamentarnym i uszczuplenie grona organiczników wielkopolskich. Pogrzeb T. Magdzińskiego, który odbył się 6 lutego 1889 roku w Bydgoszczy, był wielką manifestacją patriotyczną z licznym udziałem miejscowych Polaków, ale i reprezentantów z całej prowincji. Mowę pogrzebową nad trumną zmarłego wygłosił ks. Florian Stablewski, doskonały orator. Była ona nie tylko laudacją na cześć zmarłego, ale i drogowskazem dla przyszłych pokoleń, wyjaśnieniem, na czym polega patriotyzm, umiłowanie ojczyzny i bycie dobrym chrześcijaninem. W sposób alegoryczny objaśniała los, który spotkał naród polski.

Słowa kluczowe:

ruch narodowy, Bydgoszcz, praca organiczna, mowy pogrzebowe

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bąbiak G., Funeralia narodowe. Patriotyczne pogrzeby Polaków w czasach niewoli (eseje historyczne), Warszawa: Instytut Historii PAN 2016.

Benyskiewicz J., Posłowie polscy w Berlinie w latach 1866-1890, Zielona Góra: Wydawnictwo WSP 1976.

Chamot M., Kościół katolicki w Bydgoszczy w czasie zaborów, „Kalendarz Bydgoski” 2000, s. 105-110.

Ciechańska M., Anhelli Juliusza Słowackiego – opowieść o smutku i śmierci, w: Wzniosłość i makabra w literackich obrazach śmierci, red. M. Kuran, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2014, s. 69-74.

Dwornik L., Kazimierz Kantak, http://krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=1085

Galos A., Roman Komierowski, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/roman-komierowski

Grysińska-Jarmuła K., Bydgoszcz w II połowie XIX i na początku XX wieku. Polskość pomimo wszystko. Inicjatywy i inicjatorzy, „Tabularium Historiae” 13 (2022) [w druku].

Grysińska-Jarmuła K., Postawy narodowe Polaków po upadku powstania styczniowego, „Ziemia Kujawska” 2016, s. 51-60.

Grzybowski M., Z dziejów kościoła katolickiego w Bydgoszczy, w: Bydgoszcz – 650 lat praw miejskich, red. M. Grzegorz, Z. Biegański, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP 1996, s. 51-58.

Grzybowski P., Cmentarz Starofarny i jego rola w świetle historii pozostałych cmentarzy bydgoskich, „Kronika Bydgoska” 13 (1991), s. 123-134.

Jakóbczyk W., Społeczeństwo polskie w obronie narodowości, w: Dzieje Wielkopolski. Lata 1793-1918, red. W. Jakóbczyk, t. 2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1973, s. 473-508.

Jeleniewski M., Bydgoska prasa lokalna i regionalna w latach 1808-2021, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego 2021.

Jeleniewski M., Ilustrowany przewodnik po cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy, Bydgoszcz: Dom Wydawniczy Margrafsen 2022.

Kaczór K., Historia miasta zaklęta w pomnikach, https://expressbydgoski.pl/historia-miasta-zakleta-w-pomnikach/ar/11388625

Kotowski A., Zwischen Staatsräson und Vaterlandesliebe. Die polnische Fraktion im Deutschen Reichstag 1871-1918, Düsseldorf: Droste Verlag 2007.

Kozłowski J., Wielkopolska pod pruskim zaborem w latach 1815-1918, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2004.

Kutta J., Magdziński Teofil, w: Bydgoski słownik biograficzny, red. J. Kutta, t. 2, Bydgoszcz: Kujawsko Pomorskie Towarzystwo Kulturalne 1995, s. 96-97.

Molik W., Wzór osobowy ziemianina polskiego w Wielkim Księstwie Poznańskim w drugiej połowie XIX i początkach XX wieku, w: Ziemiaństwo polskie 1795-1945, red. J. Leskiewiczowa, Warszawa: Instytut Historii PAN 1985, s. 121-146.

Nowicki R., Druki okolicznościowe świadectwem walki z uciskiem narodowym, „Napis” 15 (2009), s. 213-223.

Nowicki R., Mowy pogrzebowe okresu zaborów jako źródło poznania wzorców osobowych, w: Druki ulotne i okolicznościowe – wartości i funkcje. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Wojnowice, 8-10 października 2004, red. K. Migoń, M. Skalska-Zlat, A. Żbikowska-Migoń, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2006, s. 239-253.

Odnowione groby na cmentarzu Starofarnym. TMMB zadbało o nagrobek Teofila Magdzińskiego, https://bydgoszczinformuje.pl/odnowione-groby-na-cmentarzu-starofarnym-tmmb-zadbalo-o-nagrobek-teofila-magdzinskiego/ [dostęp: 25.20.2024].

Okoniewski S., Śp. X. dr Floryan Stablewski, arcybiskup gnieźnieński i poznański, „Przegląd Kościelny” 10 (1906), nr 60, s. 402-407.

Olszewska M., Stylizacja biblijna w „Anhellim” Juliusza Słowackiego, „Fides” – Biuletyn Bibliotek Kościelnych 1998, nr 2, s. 79-89.

Orman-Michta E., Rezler M., Florian Stablewski, https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/florian-stablewski

Piotrowska M., Narodowe widowiska kulturowe. Uroczystości żałobne i rocznicowe w Wielkopolsce (1815-1914), Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2011.

Piotrowska M., Nie dla nich romantyczny parnas? Kilka słów o mowach pogrzebowych…, „Słupskie Prace Filologiczne”. Seria Filologia Polska 8 (2010), s. 261-275.

Religa Ł., Grób Teofila Magdzińskiego skromnie ukryty na Starofarnym, https://www.portalkujawski.pl/bydgoszcz/item/7747-grob-teofila-magdzinskiego-skromnie-ukryty-na-starofarnym

Rettig M., Bromberg czyli Bydgoszcz naszych przodków na łamach prasy, t. 2: (1875-1894), Bydgoszcz: Imprint 2022.

Społeczna kwesta na rzecz ratowania zabytków na Cmentarzu Starofarnym w Bydgoszczy, https://bydgoszczinformuje.pl/spoleczna-kwesta-na-rzecz-ratowania-zabytkow-na-cmentarzu-starofarnym-w-bydgoszczy/

Śmigiel K., Florian Stablewski, Arcybiskup gnieźnieński i poznański 1841-1906, Gniezno: Gaydentinum 1993.

Trzeciakowski L., Posłowie polscy w Berlinie 1848-1928, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2003.

Wojciak J., Stosunki polityczne i narodowościowe w latach 1850-1914, w: Historia Bydgoszczy, t. 1: Do roku 1920, red. M. Biskup, Warszawa–Poznań: PWN 1991, s. 451-484.