Józef Domański – rotmistrz kawalerii narodowej 1863 r., adwokat

Ireneusz Sadurski

doi:10.18290/teka24.28

Data publikacji : 2024-07-04

Tom 6 Nr Specjalny (2024)

Józef Domański – rotmistrz kawalerii narodowej 1863 r., adwokat

Ireneusz Sadurski

https://orcid.org/0000-0002-8014-3014

DOI: https://doi.org/10.18290/teka24.28

Abstrakt

Niniejsze opracowanie poświęcone jest Józefowi Domańskiemu, rotmistrzowi kawalerii powstańczej 1863 i 1864 r. Po ukończeniu szkoły powiatowej w Siedlcach w 1861 r., przeniósł się do I Gimnazjum Gubernialnego na Nowolipkach w Warszawie. Następnie podjął studia w stolicy na Wydziale Prawa i Administracji Szkoły Głównej w Warszawie. Tutaj zastał go wybuch powstania styczniowego. Jako ochotnik kawalerzysta znalazł się w oddziale dowodzonym przez pułkownika Józefa Jankowskiego, „Szydłowskiego”. Działał na rozległym terenie, przenosząc się ze swoją jazdą od przedmieść Warszawy aż po województwo podlaskie, sandomierskie i lubelskie. Uczestniczył w ponad trzydziestu bitwach i potyczkach, w większości zwycięskich. Chcąc uniknąć represji popowstaniowych, w latach 1864-1867 przebywał na emigracji we Francji. Tam też podjął studia prawnicze, które po powrocie do Warszawy w 1868 r. kontynuował w Szkole Głównej. Po ich ukończeniu w 1869 r., uzyskał tytuł magistra prawa i administracji. Pracował jako urzędnik w Komisji Rządowej Sprawiedliwości, jako asesor w Sądzie Poprawczym w Siedlcach, a później jako Obrońca Konsystorski i adwokat przysięgły w Warszawie. Z miastem tym związał się aż do końca życia. Należałoby nieco bardziej krytycznie spojrzeć na brak informacji, że w dotychczasowych badaniach i dostępnej literaturze przedmiotu nie ustalono daty jego śmierci i pochówku.

Słowa kluczowe:

powstanie styczniowe, walka partyzancka, Józef Domański, Antoni Migdalski, I Gimnazjum Gubernialne w Warszawie, Józef Jankowski ps. „Szydłowski”, Dionizy Czachowski, Władysław Kononowicz

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abramowicz I., Marzenia. Pamiętnik o ruchu partyzanckim w województwie grodzieńskim w 1863 i 1864 r., w: Zapomniane wspomnienia, oprac. E. Kozłowski, Warszawa 1981.

Ajdacki P., Rok 1863-1864. Klęska i chwała, w: Śladami powstania styczniowego. Aspekty historyczne i krajoznawcze, red. J. Partyka, M. Żochowski, Warszawa 2014.

Bender R., Śladkowski W., Rola Wisły w powstaniu styczniowym, w: Rola militarna Wisły w dziejach Polski. Zbiór studiów, cz. 1 (Od czasów Piastowskich do 1864 r.), red. K. Myśliński, (Wisła w dziejach i kulturze Polski), Warszawa 1992, s. 113-351.

Bieleń Z., Kampania letnia generała Heydenreicha-Kruka, „Annales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska”, Sectio F, Historia 48 (1993), s. 281-303.

Bieleń Z., Powstańcza działalność Ludwika Lutyńskiego na Podlasiu i w Lubelskiem w latach 1863-1864, „Res Historica” 2021, nr 51, s. 403-429.

Boniecki J., Partyzantka na terenie woj. sandomierskiego w latach 1863-1864, w: Powstanie styczniowe na zachodnim Mazowszu, red. A. Słoniowa, Warszawa 1987.

Borowski S., Szkoła Główna Warszawska 1862-1869 Wydział Prawa i Administracji, Warszawa 1937.

Dąbrowa-Żelkowski W., Wspomnienia moje z 1863 roku jako siedemnastoletniego powstańca, oprac. J. Tomczyk, w: Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki 1863 r., red. T. Mencel, Lublin 1966, s. 181-198.

Dąbrowski W., Powstanie styczniowe w Puszczy Kozienickiej, Warszawa 1974.

Fita S., Pokolenie Szkoły Głównej, Warszawa 1980.

Góra S., Partyzantka na Podlasiu 1863-1864, Warszawa 1976.

Grabiec J., Powstanie styczniowe, Warszawa–Kraków 1920.

Grabiec J., W pięćdziesiątą rocznicę. Rok 1863, Poznań 1913.

Jadczyk K., Dowódcy powstania styczniowego. Portret zbiorowy, Łódź 2016.

Jadczyk K., Szermierz wolności: rzecz o Michale Mareckim – żołnierzu armii honwendów 1848-1849, oficerze wojsk austriackich i sułtańskich, garibaldczyku oraz wodzu powstańczym 1863-1864, „Niepodległość i Pamięć” 24 (2017), nr 1, s. 55-77.

Kozłowski E., Jankowski Józef, w: Polski słownik biograficzny, t. 10, red. K. Lepszy, Wrocław 1962-1964, s. 542-543.

Kozłowski E., Od Węgrowa do Opatowa 3.02.1863 – 21.02.1864. Wybrane bitwy z Powstania Styczniowego, Warszawa 1962.

Kraushar A., Siedmiolecie Szkoły Głównej Warszawskiej, 1862-1869. Wydział Prawa i Administracji. Notatki do historii szkół prawa w Polsce, Warszawa–Kraków 1883.

Krzemiński Z., Sławni warszawscy adwokaci, Warszawa 2007.

Liniewski J.S., Pamiętniki, fragmenty z lat 1861-1864, wstęp i oprac. J. Tomczyk, w: Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki, red. T. Mencel, Lublin 1966, s. 131-180.

Łossowski P., Żołnierze minionych lat, Warszawa 1976.

Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin 1997.

Maliszewski J., Notatki biograficzne uczestników z oryginalnymi ilustracjami, Warszawa 1932.

Medyński A., Ilustrowany przewodnik po Cmentarzu Łyczakowskim, Lwów 1937.

Migdalski A., Wspomnienia rotmistrza kawalerii narodowej z 1863/1864, wstęp i oprac. W. Śladkowski, w: Powstanie styczniowe na Lubelszczyźnie. Pamiętniki, red. T. Mencel, Lublin 1966, s. 199-223.

Niebelski E., Zmierzch powstania styczniowego w Lubelskim i na Podlasiu (1864-1872), Lublin 1993.

Pietrzykowski R., Dionizy Czachowski 1810-1863, Warszawa 1983.

Płoski S., Heydenreich Michał Jan, w: Polski słownik biograficzny, t. 9, red. K. Lepszy, Wrocław 1960-1961, s. 498-499.

Polski A., Kasprzak A., W hołdzie przeszłości. Miejsca pamięci powstania styczniowego w województwie lubelskim, Lublin–Fajsławice 2012.

Pomarański S., Ostatnia kampania gen. Kruka-Heydenreicha, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 5 (1932).

Przyborowski W., Dzieje 1864 roku, t. 4, Kraków 1905.

Ramotowska F., Warszawa przedstyczniowa. Przebudzenie: „rewolucja moralna”, Warszawa 2018.

Ratajczyk L., Polska wojna partyzancka 1863-1864. Okres dyktatury Romualda Traugutta,

Warszawa 1966.

Ratajczyk L., Urzędowy wykaz potyczek wojsk carskich w Królestwie Polskim w 1863-1864 r., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 8 (1962), z. 2, s. 275-324.

Sadurski I., Antoniego Migdalskiego – ucznia gimnazjum lubelskiego powstańcze boje w 1863 roku, w: Rok 1863 w kilku odsłonach, red. E. Niebelski, Lublin 2016, s. 91-101.

Samborski (Ostoja) H., Wspomnienia z powstania 1863 i pobytu na Syberyi, Warszawa 1916.

Spiskowcy i partyzanci 1863 r., red. S. Kieniewicz, Warszawa 1967.

Stella Sawicki J., Z krwawej przeszłości, w: W czterdziestą rocznicę Powstania styczniowego 1863-1903, Lwów 1903.

Szwedo B., Powstańcy styczniowi odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari, Mińsk Mazowiecki–Warszawa–Tarnobrzeg 2013.

Śladkowski W., Józef Jankowski i warszawiacy na polach bitewnych Lubelskiego i Podlasia w 1863 r., w: Polska–-Mazowsze. Dzieje polityczno-militarne, gospodarka i kultura. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Szczepańskiemu w 65. rocznicę urodzin i 40-lecie pracy naukowej, red. A. Kosecki, R. Turkowski, Pułtusk 2013, s. 391.

Święcicki J.A, Weterani 1863 r. – Narodowi!, Warszawa 1920.

Wojciechowski J.S., Weterani 1863-1864 roku w II Rzeczypospolitej, „Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego” 2021, nr 2 (16), s. 65-66.

Wojtkiewicz S.S., Czachowski i inni, Warszawa 1973.

Wyczańska K., Polacy w Komunie Paryskiej 1871 r., Warszawa 1957.

Załęczny J., Tradycje patriotyczne elementem kształcenia zbiorowej świadomości historycznej w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2017.