Elżbietanki w diecezji warmińskiej po II wojnie światowej w świetle zachowanej dokumentacji w Archiwum Akt Nowych Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie

Andrzej Kopiczko

doi:10.18290/teka24.17

Data publikacji : 2024-07-04

Tom 6 Nr Specjalny (2024)

Elżbietanki w diecezji warmińskiej po II wojnie światowej w świetle zachowanej dokumentacji w Archiwum Akt Nowych Archidiecezji Warmińskiej w Olsztynie

Andrzej Kopiczko

https://orcid.org/0000-0002-9834-2433

DOI: https://doi.org/10.18290/teka24.17

Abstrakt

W artykule przedstawiono dzieje Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w diecezji warmińskiej po 1945 r. Na tym terenie podjęło ono działalność już w 1864 r. i w kolejnych dziesięcioleciach utworzyło 24 domy. Jednak po II wojnie światowej, wskutek strat osobowych i zmian granic diecezji, elżbietanki pracowały tylko w dziewięciu placówkach. Już na początku lat pięćdziesiątych XX wieku – z powodu represji – opuściły Kwidzyn, natomiast zaraz po wojnie utworzyły dom w Olsztynie. Ten też nie przetrwał długo, ponieważ w 1948 r. w miejsce elżbietanek przybyły siostry Rodziny Maryi. Poza Kwidzynem placówki przedwojenne przetrwały w Bartoszycach, Biesowie, Orzechowie, Ostródzie, Postolinie i Straszewie. Natomiast po 1945 r., poza Olsztynem, w 1951 r. utworzono jeszcze dom w Nowym Kawkowie. Elżbietanki w swoich placówkach koncentrowały się na ambulatoryjnej pielęgnacji chorych, dziełach miłosierdzia w ramach Caritas, opiece nad kościołami i katechizacji. Jednak po 1970 r. zamykały swoje domy, a w momencie podziału diecezji warmińskiej w 1992 r. już na jej terenie nie było żadnego; ostatni został zlikwidowany w 1989 r. w Nowym Kawkowie.

Słowa kluczowe:

elżbietanki, zgromadzenia, zakony, działalność dobroczynna, diecezja warmińska

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Jurkiewicz E., Historia parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Ostródzie w latach 1945-1989, Olsztyn 2004.

Kaczmarek E., Dlaczego przeszkadzały? Polityka władz partyjnych i rządowych wobec żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w latach 1945-1956, Warszawa 2007.

Kopiczko A., Kościół warmiński a polityka wyznaniowa po II wojnie światowej, Olsztyn 1996.

Krebs M., Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy w diecezji warmińskiej w latach 1933-1993, „Studia Warmińskie” 32(1985), s. 308-321.

Krebs M.Ł., Męczennice XX wieku ze Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy, w: Męczennicy Kościoła Warmińskiego XX wieku, red. J. Guzowski, Olsztyn 2004, s. 55-69.

Meiwes R., Klosterleben in bewegten Zeiten. Die Geschichte der ermländischen Katharinenschwestern (1914-1962), Paderborn 2016.

Mertens J., Historia Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety 1842-1992, t. 1-2, Warszawa 2021.

Obłąk J., Dzieje diecezji warmińskiej w okresie dwudziestolecia (1945-1965), „Nasza Przeszłość” 22(1965), s. 183-261.

Rozynkowski W., S. Tymotea (Marianna) Ropińska, w: Toruński Słownik Biograficzny, t. 5, Toruń 2007, s. 182-183.

Schaefer E., Zgromadzenie Sióstr Świętej Elżbiety (Studia i materiały do historii chrześcijaństwa w Polsce nr 10), Lublin 1996.

Sztylc K.Ż., Prowincja Toruńska Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety w latach 1946-2006, Toruń 2010.

Sztylc Ż., Nikiel P.M., Cebula K., Zipzer T., Kemnic P.A., Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety w latach 1945-1989 w Polsce, Lublin 2018.

Wiśniewski J., 60-lecie pracy sióstr elżbietanek w parafii Straszewo (1928-1988), w: tegoż, Pomezania. Z dziejów kościelnych, Elbląg 1996, s. 406-411.

Wiśniewski J., Dzieje parafii Postolin (XIII-XX), w: tegoż, Pomezania. Z dziejów kościelnych, Elbląg 1996, s. 228-304.

Wiśniewski J., 800-lecie duszpasterstwa katolickiego w Postolinie, „Studia Elbląskie” 7(2006), s. 69-78.

Wojtkowski J.M., Parafia św. Jana Ewangelisty w latach 1945-2005 w świetle akt Kurii i Archiwum Archidiecezji Warmińskiej, w: Kawkowo Nowe i Stare. 650 lat, red. R. Andrukiewicz, Nowe Kawkowo 2005, s. 75-101.

Wojtyniak P.H., Dom zakonny Zgromadzenia Sióstr Serafitek w Bartoszycach w latach 1961-1991, Olsztyn 1996.

Zając M.H., Kryptonim „X-2”. Siostry elżbietanki ofiarami przemocy w PRL (1954-1956), Wrocław–Poznań 2004.

Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008.

Zawadzki W., Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety na Warmii do 1945 roku, w: W służbie Bogu bogatemu w miłosierdzie w Archidiecezji i Metropolii Warmińskiej. Księga jubileuszowa Księdza Arcybiskupa dra Wojciecha Ziemby Metropolity Warmińskiego i Wielkiego Kanclerza Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z okazji 50-lecia święceń prezbiteratu i 35-lecia sakry biskupiej, red. K. Parzych-Blakiewicz, J.J. Pawlik, P. Rabczyński, M. Żmudziński, Olsztyn 2017, s. 477-491.