Heinricha Kippinga Liber singularis de cruce et cruciariis w nurcie siedemnastowiecznego piśmiennictwa na temat krzyża jako narzędzia męki Chrystusa

Leszek Wojciechowski

doi:10.18290/teka24.7

Data publikacji : 2024-07-04

Tom 6 Nr Specjalny (2024)

Heinricha Kippinga Liber singularis de cruce et cruciariis w nurcie siedemnastowiecznego piśmiennictwa na temat krzyża jako narzędzia męki Chrystusa

Leszek Wojciechowski

https://orcid.org/0000-0001-6024-0127

DOI: https://doi.org/10.18290/teka24.7

Abstrakt

W artykule omówiono genezę, układ i główne twierdzenia zawarte w Liber singularis de cruce et cruciariis, autorstwa Heinricha Kippinga (1623-1678), niemieckiego uczonego działającego w Bremie, mieście należącym w tym czasie do Szwedów. Zostało ono wydrukowane tamże w 1671 r. Przynależy do nurtu piśmiennictwa poświęconego drzewu Krzyża, który rozwijał się od połowy XVI do końca XVII wieku. Można w nim wyróżnić kilka okresów. Najbardziej twórczy to lata dziewięćdziesiąte XVI i dwudzieste XVII stulecia. Dzieło Kippinga zalicza się do okresu schyłkowego. Autor analizuje różne zagadnienia dotyczące kształtu krzyży i procesu krzyżowania, któremu podlegali skazańcy zasądzeni na tę karę. Liber singularis podzielone jest na 35 exercitationes. W każdym Kipping przedstawia osobne zagadnienie związane z krzyżem i ukrzyżowaniem. W swych analizach sięga do obszernego zestawu źródeł antycznych i wczesnochrześcijańskich. Uwzględnia także dzieła uczonych piszących o drzewie Krzyża w XVI i XVII wieku. Autor podaje własne rozwiązania kwestii dotyczących krzyża i przebiegu procesu krzyżowania. Stosuje przy tym metodę historyczno-filologiczną. Jego praca podsumowuje wspomniany nurt piśmiennictwa.

Słowa kluczowe:

Heinrich Kipping, drzewo Krzyża, piśmiennictwo o drzewie Krzyża, XVII wiek

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alexander Erskein, w: Svenskt biografiskt lexikon, t. 14, Stockholm 1953, s. 463.

Allgemeines Gelehrten Lexicon, red. Ch.G. Jöcher, t. 7 [=3 dodatkowy], Delmenhorst 1810 [reprint: Hildesheim 1960].

Baert B., A Heritage of Holy Wood. The Legend of the True Cross in Text and Image, tłum. z j. holenderskiego L. Preedy, (Culture, Beliefs and Traditions Medieval and Early Modern Peoples, 22), Leiden–Boston 2004.

Bibel Lexicon, red. H. Haag, Einsideln–Zürich–Köln 1968, kol. 990-991.

Borgehammar S., How the Holy Cross was found. From Event to Medieval Legend, (Bibliotheca Theologiae Practicae. Kyrkovetenskapliga studier, 47), Stockholm 1991.

Brandenburger E., Σταανρóσ, Krezigung Jesu und Kreuzestheologie, „Wort und Dienst”, Neue Folge, 10 (1969), s. 17-43.

Dinkler E., Signum Crucis. Aufsätze zum Neuen Testament und zur christlichen Archäologie, Tübingen 1967.

Drijvers J.W., Helena Augusta. The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross, Leiden 1992.

Fédou M., La vision de la Croix dans l’oeuvre de saint Justin philosophe et martyr, „Recherches Augustiennes” 19 (1984), s. 29-110.

Heid S., Kreuz, Jerusalem, Kosmos. Aspekte frühchristlichen Staurologie, Münster 2001.

Hoppe R., Der Triumph des Kreuzes. Studien zum Verhältnis des Kolossenbriefes zur paulinischen Kreuzestheologie, (Stuttgarter Biblische Beiträge, 28), Stuttgart 1994.

Jensen R.M., The Cross. History, Art and Controversy, Cambridge–London 2017.

Kobielus S., Krzyż Chrystusa. Od znaku i figury do symbolu i metafory, Warszawa 2000.

Krause K.E.H., Kipping Hinrich, w: Allgemeine Deutsche Biographie, t. 15, Leipzig 1882, s. 786.

La Croix. Représentations théologiques et symboliques, éd. J.-M. Prieur, Genève 2004.

Lexicon aller Gelahrten die Seit der Reformation in Bremen gelebt […], t. 1, Bremen 1818.

Nouvelle biographie générale : depuis les temps les plus reculés jusqu’á nos jours, t. 27, Paris 1858 [Copenhague 1967].

Pénaud P., Le Visage du Christ. Iconographie de la Croix, Paris 2009.

Scavizzi G., Arte e architectura sacra. Cronache e documenti sulla controversia tra riformati e cattolici (1500-1550), Roma 1982.

Scavizzi G., The Cross: A 16th Century Controversy, „Storia dell’arte” 65 (1989), s. 27-43.

Skubiszewski P., La Croix dans le premier art chrétien, Paris 2002.

Tristan F., Les premières images chretiennes. Du symbole à l’icône, IIe-VIe siècle, [b.m., Fayard] 1996.

Wilson P.H., Wojna trzydziestoletnia 1618-1648. Tragedia Europy, tłum. M. Kopałczyński, Oświęcim 2017.

Wojciechowski L., Drzewo przenajszlachetniejsze. Problematyka Drzewa Krzyża w chrześcijaństwie zachodnim (IV-poł. XVII w.). Od legend do kontrowersji wyznaniowych i piśmiennictwa specjalistycznego, Lublin 2003.