Kongregacja Nadzwyczajnych Spraw Kościelnych wobec kontrowersyjnych elekcji biskupów przez kapituły w państwach niemieckich (1821-1871)

Anna Barańska

doi:10.18290/teka24.23

Published : 2024-07-04

Vol. 6 No. Specjalny (2024)

Congregation for Extraordinary Ecclesiastical Affairs and Controversial Episcopal Elections by the Chapters in German States (1821-1871)

Anna Barańska

https://orcid.org/0000-0002-8509-7520

DOI: https://doi.org/10.18290/teka24.23

Abstract

The present paper discusses the conflicts between the Holy See and the Protestant German states (Prussia, Hanover, Baden, Württemberg, Electoral Hesse, Hesse-Darmstadt, Nassau) related to the government’s interference in episcopal elections and the choice of controversial candidates. The study covers the period from the publication of the bull De salute animarum which defined the relations between the papacy and Prussia (1821) to the unification of Germany (1871). Primary sources are the archival records of the Congregation for Extraordinary Ecclesiastical Affairs, the papal consultative body. In the surveyed period the Congregation held 11 sittings devoted to the questionable elections. They concerned the affairs of Breslau (1836 and 1842), Trier (1837-1840), Limburg (1841), Hildesheim (1841), Rottenburg (1846-1847) and Freiburg im Breisgau (1869). The study sheds new light on the long-standing dispute about the interpretation of agreements concluded between the Holy See and the respective governments in the 1820s and on Rome’s policy towards state authorities and local Churches.

Keywords:

Congregation for Extraordinary Ecclesiastical Affairs, episcopal elections in the 19th century, Catholic Church in the Protestant states in Germany

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Aschoff H.-G., Das Verhältnis von Staat und katholischer Kirche im Königreich Hannover (1813-1866), Hildesheim 1976.

Błaszczyk T., Działalność kościelna Antoniego i Augustyna Theinerów, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 12 (2004), nr 2, s. 39-51.

Cologne P., Les catholiques dans la Confédération germanique, w: Histoire religieuse de l’Allemagne, éds. P. Cologne, R. Lill, Paris 2000.

Fąka M., Stan prawny Kościoła katolickiego w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1815-1850 w świetle prawa pruskiego. Studium prawnohistoryczne, Warszawa 1975.

Hagen A., Geschichte der Diözese Rottenburg, t. 1, Stuttgart 1956.

Hirschfeld M., „Kriecher vor dem Königsthron” oder kirchentreuer Katholik? Zu Leben und Wirken von Joseph Knauer (1764-1844) als Großdechant der Grafschaft Glatz und Fürstbischof von Breslau, „Arbeitsgemeinschaft Grafschaft Glatz. Kultur und Geschichte” 15 (2016), s. 1-9.

Höhler M., Geschichte des Bistums Limburg mit besonderer Rücksichtname auf das Leben und Wirken des dritten Bischofs Peter Josef Blum, Limburg 1908.

Hohmann F.G., Domkapitel und Bischofswahlen in Paderborn von 1821 bis 1856, „Westfälische Zeitschrift” 121 (1971), s. 365-450.

Józefczyk M., Translacja bulli „De salute animarum” i dokumentów korygujących granice diecezji warmińskiej w 1861 i 1922 r., „Studia Elbląskie” 18 (2017), s. 9-35. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/ element/bwmeta1.element.ojs-issn-1507-9058-year-2017-volume-18-article-1a022386-3500-303b-828f-92dae96cf79e.

Karłowski K., Z dziejów elekcji kapitulnej arcybiskupów gnieźnieńskich i poznańskich w latach 1821-1925, tekst przejrzał, poprawił oraz posłowiem opatrzył M. Fąka, Poznań 2002.

Kopiczko A., Reorganizacja Kościoła katolickiego w Prusach na podstawie bulli „De salute animarum”, „Kościół w Polsce. Dzieje i Kultura” 12 (2013), s. 65-85.

Korybut-Woroniecki A., Państwo Pruskie wobec Kościoła Katolickiego w latach 1837-1842, Toruń 2006.

Lill R., Bref aperçu sur l’histoire des relations entre les Églises et l’État en Allemagne depuis le 19e siècle, przeł. z niem. J. Mortier, w: La laïcité en question. Religion, État et société en France et en Allemagne du 18e siècle à nos jours, éd. S. Le Grand, Villeneuve d’Ascq 2008, s. 87-100. https://books.openedition.org/septentrion/75611.

Mandziuk J., Historia Kościoła katolickiego na Śląsku. Czasy nowożytne, t. 3, cz. 1 (1742-1845), Warszawa 2007.

Mandziuk J., Wrocławska kapituła katedralna, Wrocław 2021.

Mańkowski A., Kanoniczne elekcje biskupów chełmińskich po emanacji bulli „De salute animarum”, „Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej” 76 (1933), nr 1, s. 51-57.

Pásztor L., La Congregazione degli Affari Ecclesiastici Straordinari tra il 1814 e il 1850, „Archivum Historiae Pontificiae” 6 (1968), s. 191-318.

Pater J., Poczet biskupów wrocławskich, Wrocław 2000.

Pettinaroli L., Les ‘sessioni’ de la congrégation des Affaires ecclésiastiques extraordinaires: évaluation générale (1814-1938) et remarques sur le cas russe (1906-1923), „Mélanges de l’École française de Rome. Italie et Méditerranée” 2010, s. 493-537. https://journals.openedition. org/mefrim/585.

Rogier L.J., Bertier de Sauvigny R., Hajjar J., Historia Kościoła, t. 4: 1715-1848, przeł. T. Szafrański, Warszawa 1987.

Sitarz M., Rada do Spraw Publicznych Kościoła, w: Encyklopedia Katolicka, t. 16, red. E. Gigilewicz, Lublin 2012, kol. 1072-1073.

Urban W., Leopold hr. Sedlnicki książę biskup wrocławski 1836-1840 na tle dziejów Kościoła na Śląsku w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa 1955.

Valentin Ch., Ultramontanisierung durch die päpstliche Diplomatie? Der Apostolische Nuntius Michele Viale Prelà in München (1838-1845), Stuttgart 2020.

Wisłocki J., Kapitulne elekcje biskupów w Wielkopolsce i na Pomorzu po 1821 r., „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 13 (1979), nr 1, s. 205-214.

Zieliński Z., Kościół katolicki w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1848-1865, Lublin 1973.