„Revue najstarszy w Europie pod względem sztuki” – Norwid w kręgu pisma „L’Artiste”.

Renata Gadamska-Serafin

doi:10.18290/sn2543.14

Data publikacji : 2025-10-27

Tom 43 (2025)

„Revue najstarszy w Europie pod względem sztuki” – Norwid w kręgu pisma „L’Artiste”.

Renata Gadamska-Serafin

https://orcid.org/0000-0001-5182-6097

DOI: https://doi.org/10.18290/sn2543.14

Abstrakt

Jednym z ważnych wątków relacji Norwida z XIX-wieczną prasą jest jego współpraca w latach 1866-1868 z prestiżowym francuskim czasopismem „L’Artiste” – najstarszym europejskim przeglądem sztuki, którego redaktorem był wówczas Arsène Houssaye. Na początek lat 60. XIX w. przypadł w dziejach tego magazynu okres nazwany później „renesansem akwaforty”, jednak Norwid przekazał redakcji swe akwaforty dopiero w roku 1866, gdy inwestycje na rynku nieruchomości zmusiły Houssaye’a do znacznej redukcji liczby zamieszczanych w „L’Artiste” grafik, co tłumaczy trwające dwa lata problemy z edycją Norwidowych rycin. Ostatecznie „L’Artiste” zamieścił Figure de caractère/Sybillę w lutym 1868 r. oraz Le Prisonnier/Un Martyr w marcu 1868 r. wraz z anonimową przychylną recenzją, której autor (możliwe, że sam Houssaye) odnalazł w stylu Norwida ślady wpływów Leonarda da Vinci, Dürera i Rembrandta. Owocem tej promocji polskiego artysty był cykl sukcesów artystycznych w Paryżu oraz ugruntowanie pozycji Norwida w międzynarodowym świecie artystycznym, natomiast na polu krajowym – znacznie mniej satysfakcjonujący artystę listowny dialog z Józefem Ignacym Kraszewskim.

Słowa kluczowe:

„L’Artiste”, prasa, przegląd sztuk pięknych, grafiki Norwida, Bronisław Zaleski

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bellier de la Chavignerie é., Auvray l., Dictionnaire général des artistes de l’école française depuis l’origine des arts du dessin jusqu’à nos jours: architectes, peintres, sculpteurs, graveurs et lithographes, Paris 1882.

Bénézit E., Dictionnaire critique et documentaire des peintres, sculpteurs, dessinateurs et graveurs de tous les temps et de tous les pays, vol. 1-3, Paris 1911-1923.

Béraldi H., Les graveurs du xixe siècle: guide de l’amateur d’estampes modernes, vol. 1-12, Paris 1885-1892.

Bolesławita B. (Kraszewski J.I.), Ze świata, „Dziennik Poznański” 1868, nr 235, s. 1-2.

Bolesławita B. (Kraszewski J.I.), Rachunki. Z roku 1868, Poznań 1869.

Catalogue des tableaux anciens et modernes, aquarelles, dessins, pastels par Andriessens, Van Artois, E. de Beaumont [et al.] provenant de la collection Arsène Houssaye, [expert] Jules-Eugène Féral, Paris 1905.

Chlebowska E., Cyprian Norwid. Katalog prac plastycznych, t. 5: Prace luźne 3, Lublin 2020.

Chlebowska E., „Enfant endormie”, „Studia Norwidiana” 19: 2001, s. 137-145.

Damiron S., Une grande revue d’art «L’Artiste». Son rôle dans le Mouvement artistique au xixe siècle, ses illustrations. Hors Texte, Répertoire analytique, 1831-1856. Thèse complémentaire pour le doctorat ès-lettres, présentée à la Faculté des Lettres de l’université de Paris, Paris 1946.

Edwards P.J., La revue „LʼArtiste” (1831-1904). Notice bibliographique, „Romantisme” 1990, nr 67: Avatars de lʼartiste, s. 111-118.

Edwards P.J., Théophile Gautier, rédacteur en chef de „LʼArtiste”, w: Théophile Gautier: lʼart et lʼartiste. Actes du colloque international. Montpellier, Université Paul-Valéry, septembre 1982. Complément du No. 4 du „Bulletin de la Société Théophile Gautier”, t. 2, Montpellier 1983, s. 257-268.

Galerie de tableaux anciens et quelques modernes, pastels, dessins, miniatures, sculptures, objets d’art [de la collection Arsène Houssaye], catalogue de vente s’étant tenue les 22 et 23 mai 1896 à lʼHôtel Drouot, préface de Jules Claretie, Paris 1896.

Gautier T., Houssaye A., Coligny Ch., Le Palais pompéien de lʼavenue Montaigne: étude sur la maison gréco-romaine, ancienne résidence du Prince Napoléon, Paris 1866.

Goetz A., „L’Artiste”, une revue de combat des années romantiques (1831-1848), Thèse de doctorat d’histoire de l’art, Université de Paris IV-Sorbonne, Paris 1998.

Houssaye A., Gautier T., Saint-Victor P. (de), Les dieux et les demi-dieux de la peinture, illustr. par L. Calamatta, Paris 1864.

Houssaye A., Histoire de Léonard de Vinci, Paris 1869.

Janin J., Être artiste, „LʼArtiste”, 6 février 1831, s. 9-12.

Lemaitre E., Arsène Houssaye: notes, souvenirs, bibliographie, Reims 1897.

Melbechowska-luty A., Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana Norwida, Warszawa 2001.

Mirecourt E. (de), Arsène Houssaye, Paris 1855.

Moreira de Mello C., „L’Artiste” (1831-1838): l’artiste, les Salons et la critique d’art, w: Romantismes, lʼesthétique en acte, sous la direction de Jean-Louis Cabanès, Nanterre 2009, s. 199-211.

Sanchez P., Seydoux X., Les estampes de „L’Artiste” 1831-1904, t. 1-2, Paris 1998.

Sanchez P., Dugnat G., Dictionnaire des graveurs, illustrateurs et affichistes français et étrangers (1673-1950), préface de Christian Galantaris, expert en livres anciens, vol. 1-5, Dijon 2001.

Węgierska Z., Kronika paryska, literacka, naukowa i artystyczna, t. 3, „Biblioteka Warszawska” 1869, s. 102-121.

Widacka H., Grafika Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana” 3-4: 1985-1986, s. 153-180.

Widacka H., Nieznany Norwid: grafika, Warszawa 1996.

Woch J., „La vie des steppes Kirghizes” Bronisława Zaleskiego, „Sztuka Europy Wschodniej / Искусство Bосточной Европы / Art of Eastern Europe” 2015, nr 3, s. 111-119.

Zaleski B., La vie des steppes Kirghizes, Paris 1865.