Smętarze Chrześćjan. Norwidowskie czytanie przestrzeni sepulkralnej. Z lektury poematu Ruiny

Magdalena Woźniewska-Działak

doi:10.18290/sn2543.5

Data publikacji : 2025-10-27

Tom 43 (2025)

Smętarze Chrześćjan. Norwidowskie czytanie przestrzeni sepulkralnej. Z lektury poematu Ruiny

Magdalena Woźniewska-Działak

https://orcid.org/0000-0002-9041-2345

DOI: https://doi.org/10.18290/sn2543.5

Abstrakt

Artykuł jest próbą prezentacji teologicznego wymiaru poematu Ruiny Cypriana Norwida. Uwaga autorki artykułu koncentruje się na sposobach mówienia o śmierci i zmartwychwstaniu człowieka, poświadczających głęboką religijność poety. Norwidowskie rozumienie problemów eschatologii chrześcijańskiej pozwala również na zrekonstruowanie wpisanej w tekst wczesnego poematu koncepcji sztuki sepulkralnej. W artykule pada akcent na nowatorstwo Norwidowej interpretacji cmentarza komunalnego – jako świętego miejsca pochówku i przestrzeni kulturotwórczej, w której kluczową rolę odgrywa kształt i wygląd grobów oraz zdobiących je rzeźb rozumianych jako dzieła sztuki religijnej.

Słowa kluczowe:

śmierć, zmartwychwstanie, eschatologia, ruiny, sztuka sepulkralna, Norwid

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Cemetery art – sztuka cmentarna – L’art de cimetière, red. O. Czerner, I. Juszkiewicz, Wrocław 1995.

Chlebowska E., Gdy „ciało w ducha, a duch powraca w ciało”. Wątki eschatologiczne w plastyce Norwida, „Pamiętnik Literacki” 2021, z. 3, s. 31-52.

Chlebowska E., Cyprian Norwid. Katalog prac plastycznych, t. I-VII, Lublin 2014-2023.

Chlebowska E., Szmaragd cesarza Tyberiusza – „prawdziwe” wizerunki Chrystusa w twórczości Norwida, „Studia Norwidiana” 36: 2018, s. 117-140.

Dudziak B., „Ruiny” z „Pięciu zarysów obyczajowych” Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana” 17-18: 1999-2000, s. 93-110.

Halkiewicz-Sojak G., Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach „całości”, Toruń 1998, s. 124-133.

Karamucka M., Antyczny Rzym Norwida, Poznań 2016.

Karłowicz D., Arcyparadoks śmierci. Męczeństwo jako kategoria filozoficzna – pytanie o dowodową wartość męczeństwa, Warszawa 2021.

Kolbuszewski J., Wiersze z cmentarza. O współczesnej epigrafice wierszowanej, Wrocław 1985.

Królikiewicz G., Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków 1993.

Marchewka P., Z romantycznych rodowodów biblijnych. Apostoł Paweł w twórczości Cypriana Norwida, Poznań 2009.

Merdas A., Łuk przymierza. „Biblia” w poezji Norwida, Lublin 1983.

Norwid a chrześcijaństwo, red. J. Fert, P. Chlebowski, Lublin 2002.

Pleskaczyńska K., Kreowanie przestrzeni umarłych. Dziedzictwo kultury, wyzwania przeszłości, Poznań 2015.

Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, przekł. M. Węcławski, Poznań 1984.

Rudkowski T.M., Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Panteon polski, Wrocław 2014.

Sawicki S., O „Śmierci” Cypriana Norwida, w: tegoż, Norwid – od strony prawnuków, teksty wybrała i wstępem opatrzyła M. Woźniewska-Działak, posłowie P. Chlebowski, Dębinki–Kielce 2024, s. 133-146.

Tertulian Q.S.F., Apologetyk, z łaciny tłumaczył, wstęp i objaśnienia J. Sajdak, Poznań 1947.

Wasilewska-Lipke Z., Cmentarz jako opowieść. Co opowiada stary cmentarz w Dieweg Uccle, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2012, nr 2(5), s. 99-125.

Wiraszka M., Wykorzystanie publikacji francuskich przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach 1840-1860. Wzornik Josepha Marty’ego, „Saeculum Christianum” 2018, t. XXV, s. 284-311.

Wołoszyn B., Norwid ocala. Heroizm, śmierć i zmartwychwstanie w twórczości romantyka, Kraków 2008.

Wóycicki K.W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą, t. I, Warszawa 1855.

Zuccaro C., Teologia śmierci, przeł. K. Stopa, Kraków 2004.