Paths of virtue in Vade-mecum. Cyprian Norwid’s poetic aretology

Agnieszka Ziołowicz

doi:10.18290/sn.2020.39.1en

Data publikacji : 2024-12-13

Tom 39 Nr English Version (2021)

Paths of virtue in Vade-mecum. Cyprian Norwid’s poetic aretology

Agnieszka Ziołowicz

https://orcid.org/0000-0002-5335-1125

DOI: https://doi.org/10.18290/sn.2020.39.1en

Abstrakt

The article discusses the concept and imagery of virtue in Norwid’s cycle of poems Vade-mecum, focusing on lyrical pieces that refer directly to this subject (Larva [Larva], Fatum [Fate], Ironia [Irony], Zawody [Disappointments], Centaury [Centaurs], Królestwo [Kingdom], Cnót-oblicze [Face-of-Virtues], Bohater [Hero], Ideał i reformy [Ideal and Reforms], Fortepian Szopena [Chopin’s Grand Piano]). They are nevertheless considered in the light of Norwid’s entire body of work and against the backdrop of ancient – Greek and Roman – as well as Christian aretology. Norwid’s poetic study of virtue remains closely connected with these traditions, but is also inspired by literature (especially Homer, Prudentius and Dante) and art (the iconography of virtue). As the conducted analyses demonstrate, an aretology that involves reflection on virtues such as valour, temperance, justice and kalokagathia constitutes an important factor that binds together Vade-mecum at the levels of the development of the lyrical subject, the epic dimension of the cycle, as well as the anthropological and ethical issues it raises. These facilitate better understanding of Norwid’s concept of the poet-moralist and his diagnosis regarding the crisis of humanity in the 19^thcentury.

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

„Cnoty i wady” [entry], in: Słownik teologii biblijnej, ed. X. Leon-Dufour, transl. and comp. by Bishop K. Romaniuk, Poznań 1990, pp. 160-162.

Domański J., „Chrześcijaństwo a filozofia grecka,” Znak 1992, Issue1, pp. 58-66.

Fert J., Poeta sumienia. Rzecz o twórczości Norwida, Lublin 1993.

Fert J, “Wstęp” and commentary, in: C. Norwid, Vade-mecum, ed. J. Fert, 2nd ed., revised, Wrocław 1999.

Gomulicki J. W., “Norwidowe ‘Idź za mną,’” in: C. Norwid, Vade-mecum, edited and with introduction and addendum by J. W. Gomulicki, 2nd ed., revised, Warszawa 1969.

Gryglewicz F., Wegner H., “Cnót katalogi,” in: Encyklopedia katolicka, collective ed., Vol. III, Lublin 1979, pp. 527-530.

Heza E., „Kryzys arystokratycznego pojęcia areté. Z badań nad historią myśli greckiej,” Etyka 1972, pp. 61-85.

Jaeger W., Early Christianity and Greek Paideia, Harvard University Press 1962.

Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, transl. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa 2001.

Jaroszyński P., „Kalokagathia,” in: Powszechna encyklopedia filozofii, ed. A. Maryniarczyk, Vol. V, Lublin 2004, pp. 444-447.

Katzenellenbogen A., Allegories of the Vitrues and Vices in Medieval Art. From Early Christian Times to the Thirteenth Century, New York 1939.

Klinger F., „Humanität und Humanitas”, in: Römische Geisteswelt, Hamburg-München 1961, pp. 690-732.

Kuhn H., „Humanitas Christiana”, in: Interpretationen der Welt. Festschrift Romano Guardini, ed. H. Kuhn, Würzburg 1965, pp. 151-171.

Kurek J., Paideia rzymska. Model formowania człowieka w myśli Seneki, Epikteta i Marka Aureliusza, Warszawa 2016.

MacIntyre A., Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, transl. A. Chmielewski, Warszawa 1996.

Mazurczak M. U., „Spes – nadzieja pośród personifikacji cnót. Wokół Andrei Pisana drzwi południowych baptysterium we Florencji,” Ethos 2010, Issue 92, pp. 183-199.

Melina L. ks., „Problematyka cnoty we współczesnej teologii moralnej,” transl. P. Mikulska, Ethos 2010, Issue 92, pp. 61-77.

Misztal H., „Heroiczność cnót,” in: Encyklopedia katolicka, collective ed., Vol. IV, Lublin 1993, pp. 798-799.

Pańpuch Z., „Areté,” in: Powszechna encyklopedia filozofii, ed. A. Maryniarczyk, Vol. I, Lublin 2004, pp. 318-325.

Pańpuch Z., „Aretologia,” in: Powszechna encyklopedia filozofii, ed. A. Maryniarczyk, Vol. I, Lublin 2004, pp. 325-329.

Pańpuch Z., „Męstwo,” in: Powszechna encyklopedia filozofii, ed. A. Maryniarczyk, Vol. VII, Lublin 2006, pp. 140-143.

Pańpuch Z., W poszukiwaniu szczęścia. Śladami aretologii Platona i Arystotelesa, Lublin 2015.

Patzek B., Homer i jego czasy, transl. M. Tycner, Warszawa 2007.

Pawlak W., „Z dziejów pojęcia “humanitas” (do XVII wieku),” in: Humanitas. Projekty antropologii humanistycznej, Part 1: Paradygmaty – tradycje – profile historyczne, ed. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa 2009-2010, pp. 168-186.

Ripa C., Ikonologia, transl. I. Kania, Kraków 2004.

Stabryła S., „Humanitas Christiana w poezji Prudencjusza,” in: Świadek Chrystusowych cierpień. Prace dedykowane Księdzu Profesorowi Adamowi Kubisiowi, Kraków 2004, pp. 839-853.

Stabryła S., „Z badań nad poezją Prudencjusza,” in: Stromata historica in honorem Romani Mariae Zawadzki, Kraków 2006, pp. 677-695.

Stabryła S., Chrześcijański świat poezji Prudencjusza, Kraków 2011.

Starowieyski M., ks., „‘Psychomachia’ Prudencjusza, czyli katecheza o cnotach i grzechach,” Ethos 2010, Issue 92, pp. 171-182.

Stróżewski W., „Doskonałe-wypełnienie. „O ‘Fortepianie Szopena’ Cypriana Norwida,” Pamiętnik Literacki 1979, Issue 4, pp. 43-72.

Stróżewski W., „Filozofia człowieka w ‘Vade-mecum’ Cypriana Norwida,” in: stróżewski W., O wielkości. Szkice z filozofii człowieka, Kraków 2002, pp. 7-27.

Stróżewski W., „Chopin i Norwid,” in: stróżewski W., Wokół piękna. Szkice z estetyki, Kraków 2002, pp. 289-307.

Witek S., Wegner H., “Cnota,” in: Encyklopedia katolicka, collective ed., Vol. III, Lublin 1979, pp. 521-527.

Włodarski M., „Motyw ‘psychomachii’ w literaturze polskiej XV i XVI wieku,” Pamiętnik Literacki 1983, Issue 2, pp. 3-22.

Ziołowicz A., „Norwidowskie miary i oglądy heroizmu,” Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU 2018, pp. 113-133.

Agnieszka Ziołowicz

agnieszka.ziolowicz@uj.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-5335-1125

Afiliacja:

Jagiellonian Universityy in Kraków Polska

Biogram

Agnieszka Ziołowicz – professor, employed at the Department of the History of Enlightenment and Romantic Literature, Faculty of Polish Studies, Jagiellonian University. Her main research areas includehistory of Romantic and post-Romantic literature; 19th-century dramaturgy; aesthetic and anthropological contexts of 19th-century literature. Author of several books (Misteria polskie. Z problemów misteryjności w polskim dramacie romantycznym i modernistycznym; Dramat i romantyczne „Ja”. Studium podmiotowości w dramaturgii polskiej epoki romantyzmu; Poszukiwanie wspólnoty. Estetyka dramatyczności a więź międzyludzka w literaturze epoki romantyzmu (preliminaria), Komedia dworkowa, Eklektyzmy, synkretyzmy, uniwersa. Z estetyki dzieła epoki oświecenia i romantyzmu) as well as scholarly articles and editions of source texts.