English
Język Polski
Jak mówił Cyprian Norwid? W poszukiwaniu głosu poety
Abstrakt
Artykuł omawia te elementy fonetyki Cypriana Norwida, które udało się zrekonstruować na podstawie graficznych cech jego rękopisów, a także na podstawie informacji o życiorysie językowym poety, przede wszystkim o czasie jego życia oraz mazowieckim pochodzeniu. Na wymowę Norwida składały się prawdopodobnie następujące cechy charakterystyczne dla polszczyzny XIX wieku: obecność samogłosek pochylonych é i ó, synchroniczna wymowa i inna niż dziś dystrybucja nosówek, przedniojęzykowa artykulacja ł, dźwięczność h, synchroniczna realizacja spółgłosek zmiękczonych wargowych, brak wyrównania dźwięczności w grupach typu kw, sw, św, cw, ćw, tw, chw oraz szerszy od współczesnego zakres proparoksytonezy. Do obecnych w idiolekcie Norwida mazowizmów brzmieniowych należały natomiast: formy bez przegłosu, stosowanie połączeń kie, gie w miejsce ogólnopolskich ke, ge oraz ubezdźwięczniająca fonetyka międzywyrazowa. Z kolei z wpływami kresowymi można powiązać częstsze niż w polszczyźnie ogólnej stosowanie o zamiast ó, jak również zastępowanie spółgłosek twardych miękkimi. Zaprezentowany obraz tworzą własności, które autor Vade-mecum dzielił z innymi użytkownikami polszczyzny swojego czasu i środowiska. O ściśle indywidualnych cechach jego wymowy, a także o charakterystycznych dla niego zachowaniach parajęzykowych można wnioskować jedynie pośrednio, odwołując się do relacji osób, które miały z nim kontakt. Z przeglądu takich świadectw wyłania się wizerunek rozmówcy obdarzonego pięknym tembrem głosu, posługującego się wyrazistą intonacją i gestami trafnie zespolonym z wypowiedzią.
Słowa kluczowe:
fonetyka, wymowa, idiolekt Cypriana, język pisarza, życiorys językowySzczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
