Norwid in contemporary poetry. Forms of presence

Wojciech Kudyba

doi:10.18290/sn39sp.6en

Data publikacji : 2024-06-25

Tom 39 Nr Specjalny / English Version (2021)

Norwid w poezji współczesnej. Formy obecności

Wojciech Kudyba

https://orcid.org/0000-0001-5868-3850

DOI: https://doi.org/10.18290/sn39sp.6en

Abstrakt

Artykuł odpowiada na pytanie o to, jaki kształt mają odniesienia do Norwida w tekstach poetów reprezentatywnych dla naszej współczesności. Przedmiotem opisu sąfunkcje takich intertekstualnych nawiązań – najpierw na terenie świadomości zbiorowej. Okazuje się, że w dwudziestoleciu międzywojennym i w czasie wojny sięgano do dzieł romantycznego mistrza na wszystkich etapach budowania własnej literackiej tożsamości. Czytano nie tyle teksty Norwida, ile raczej samych siebie w obliczu jego dzieł. Natomiast po 1956 roku obecność Norwida we wspólnotach pisarzy wyrasta raczej z potrzeb historyków literatury niż z rzeczywistych odniesień międzytekstowych. Ta tendencja obecna jest także na terenie badań twórczości pojedynczych autorów. Zdarza się – zwłaszcza wtedy, gdy mówimy o implicytnych śladach obecności Norwida w poezji współczesnej – że płaszczyzna relacji pomiędzy autorami nie jest przez interpretatorów przywoływana. Bywa, że dialog jako kategoria badawcza znika z pola ich obserwacji, a korpus dzieł Norwida jest traktowany jedynie kontekstowo – staje się pewnego rodzaju lustrem, które służy pełniejszej prezentacji jakieś właściwości twórczości wybranego autora lub motywu, który w niej występuje. Najważniejszych formy funkcjonowania autora Quidama w naszej współczesności to te, które osiągają wymiar spotkania (udanego lub nieudanego). Tak dzieje się w przypadku fascynacji poezją Norwida obecnej m.in. w tekstach Mieczysława Jastruna, Juliana Przybosia, czy też Tadeusza Różewicza.

Słowa kluczowe:

Norwid, intertekstualność, poezja współczesna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abriszewska P., “Literacka refleksja Cypriana Norwida i Zbigniewa Herberta nad historią tryumfalną i historią ukrytą,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp. 249-268.

Adamiec M., “Na co? Po co? I dlaczego? O relacjach Norwid – Herbert kilka myśli,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp. 219-231.

Adamiec M., “Troska o prawdziwe dostojeństwo mowy,” in: Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści, ed. J. Ruszar, Lublin 2006, pp. 46-63.

Bagłajewski A., Obecność romantyzmu, Lublin 2015.

Barańczak S., “Norwid: obecność nieobecnego,” in: S. Barańczak, Tablice z Macondo. Osiemnaście prób wytłumaczenia po co i dlaczego się pisze, Kraków 2018, pp. 89-105.

Barańczak S., “Parę przypuszczeń na temat poezji współczesnej,” in: S. Barańczak, Etyka i poetyka. Szkice 1970-1978, Paris 1979.

Barańczak S., “’Poezja musi być wieczną czujnością.’ Rozmowa z Piotrem Wierzchosławskim,” in: S. Barańczak, Zaufać nieufności. Osiem rozmów o sensie poezji, Kraków 1993, pp. 59-74.

Błoński J., “Norwid wśród prawnuków,” Twórczość, 1967, vol. 5, pp. 67-94.

Brudnicki J.Z., Tadeusz Nowak, Warszawa 1978.

Bukowski J., Filozofia spotkania, Kraków 1987.

Byrtek K., “Poezja Jacka Podsiadły: między kulturą wysoką a popkulturą,” Kwartalnik Opolski, 2018, No. 2/3, pp. 31-44.

Dakowicz P., “Lecz ty spomnisz wnuku…” Recepcja Norwida w latach 1939-1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii, Warszawa 2011.

Dakowicz P., Teoria wiersza polskiego, Sopot 2013.

Dobrowolski S.R., Nad Norwidem. Poezje wybrane, Warszawa 1935.

Fert J., “Norwid – Herbert. Epizod z guzikami,” Roczniki Humanistyczne, 1999, No. 1, pp. 97-118

Fert J., “Norwid i Czechowicz: poszukiwanie ‘czystego tonu,’” Ethos, 2006, No. 1/2, pp. 231-247.

Fiut A., “Spór z Lechitą,” in: A. Fiut, W stronę Miłosza, Kraków 2003, pp. 108-112.

Gutkowska K., Intertekst, historia i (auto)ironia: szkice o twórczości Tadeusza Różewicza, Katowice 2012.

Inglot M., “‛A Dorio ad Phrygium’ Cypriana Norwida i ‘apollińskie’ wiersze Zbigniewa Herberta. Paralele,” in: M. Inglot, Wyobraźnia poetycka Norwida, Warszawa 1988, pp. 49-61.

Inglot M., “M. Jastruna lwowskie spotkania z Norwidem (1939-1941).” Studia Norwidiana, Vol. 7: 1989, pp. 119-126.

Inglot M., “W kręgu nawiązań do Norwida,” Polonistyka, 1998, No. 10, pp. 652-656.

Jarzyna A., “Pójście za Norwidem”, Lublin 2013.

Jastrzębski Z., “Pod znakiem Norwida,” Kamena, 1958, No. 16, pp. 1-2.

Kudyba W., “Norwid w szkole,” Studia Norwidiana, Vol. 19: 2002, pp. 186-191.

Kudyba W., “Świętość słowa w wierszu ‘Do Ryszarda Krynickiego – list,’” in: “Nie powinien przysyłać Syna,” ed. J. Ruszar, Kraków 2018, pp. 185-196.

Kwiatkowska A. and Rygielska M., “Przyboś czyta Norwida,” Pamiętnik Literacki, 2015, No. 4, pp. 233-240.

Kwiatkowski J., “Ciemne wiersze Grochowiaka,” in: J. Kwiatkowski, Klucze do wyobraźni. Szkice o poetach współczesnych, 2nd edition, Kraków 1973, pp. 123-131.

Lisowski K., “Z Tadeuszem Różewiczem nie tylko o Norwidzie,” Odra, 2000, No. 4/5, pp. 7-16.

Marciszewski W., “Problem istnienia przedmiotów intencjonalnych,” Studia Semiotyczne, 1973, No. 4, pp. 189-206.

Michałowski P., “(Prze)milczenie współczesności u Norwida i Herberta,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp. 303-320.

Mikołajczak M., Światy z marzenia. Echa romantyczne w poezji Zbigniewa Herberta, Kraków 2013.

Nieukerken A. van, Ironiczny konceptyzm. Nowoczesna polska poezja metafizyczna w kontekście anglosaskiego modernizmu, Kraków 1998.

Nieukerken A. van, “Norwid Europejski,” Studia Norwidiana, Vol. 11: 1993, pp. 25-26.

Pawelec D., Czytając Barańczaka, Katowice 1995.

Piechal M., O Norwidzie (szkice), Warszawa 1937.

Różewicz T., “To, co zostało z nienapisanej książki o Norwidzie,” Kwartalnik Artystyczny 2002, No. 3, pp. 9-25.

Rygielska M., Przyboś czyta Norwida, Katowice 2012.

Rzońca W., “Norwid – uwarunkowania ponowoczesności dzieła,” in: Norwid z perspektywy XXI wieku, ed. Janusz Rohoziński, Pułtusk 2003, pp. 135-152.

Sawicka K., “Norwid Tadeusza Różewicza – deklaracje,” in: Polska literatura współczesna wobec romantyzmu, ed. M. Łukaszuk, D. Seweryn, Lublin 2007, pp. 129-141.

Sawicka K., “Różewicz–Norwid,” in: Dialogi romantyczne, ed. E. Kasperski, T. Mackiewicz, Warszawa–Pułtusk 2008, pp. 391-409.

Sawicka K., “Słowo wobec rzeczywistości – o poezji Tadeusza Różewicza,” Słupskie Prace Filologiczne, Vol. 7, 2009, pp. 136-159.

Skrendo A., “Stanisław Barańczak: widma poezji,” Teksty Drugie 2014, No. 2, pp. 284-306.

Tomczyk M., Jak czytać wiersze?, Bielsko-Biała 2007, pp. 156-168.

Toruń W., “Rozmyślania o cierpieniu: Norwid – Herbert,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp. 279-292.

Toruń W., “’Syn – minie pismo, lecz ty spomnisz, wnuku.’ Herbert − Norwid,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp. 269-278.

Trznadel J., O poezji Mieczysława Jastruna, Wrocław 1954.

Urbanowski M., “’Widma lepszych świtań’: renesansowy psałterz Karola Wojtyły a poezja pokolenia wojennego,” in: Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych, ed. K. Dybciak, Warszawa 2019, pp. 237-264.

Wójcik L., “Wpływ Norwida na poezję Kwadrygi. (Fragmenty),” Przegląd Humanistyczny,

, No. 4, pp. 59-84.

Zach J., “’Czas wzbogacony.’ Norwid i Herbert – próba zbliżenia,” in: Bór nici. Wątki klasyczne i romantyczne w twórczości Zbigniewa Herberta, ed. M. Mikołajczak, Kraków 2011, pp.183-195.