Norwid’s drama of “social transfigurations”

Agnieszka Ziołowicz

doi:10.18290/sn39sp.3en

Data publikacji : 2024-06-25

Tom 39 Nr Specjalny / English Version (2021)

Norwidowski dramat „transfiguracji społecznych”

Agnieszka Ziołowicz

https://orcid.org/0000-0002-5335-1125

DOI: https://doi.org/10.18290/sn39sp.3en

Abstrakt

Artykuł zawiera rozważania na temat Norwidowskiej koncepcji dramatu i teatru, zakładającej ich ścisły związek z życiem społecznym i jego historycznymi przemianami. Analizy wypowiedzi metadramatycznych i metateatralnych poety, czyli przede wszystkim szkicu Widowiska w ogóle uważane, Białych kwiatów, fragmentów wykładów O Juliuszu Słowackim oraz przedmowy do Pierścienia Wielkiej-Damy, dostarczają szeregu argumentów na rzecz tezy o intencjonalnym kształtowaniu przez Norwida dramaturgii osnutej wokół idei „transfiguracji społecznych”. Co więcej, charakter jego dorobku dramatopisarskiego pozwala na zastosowanie w interpretacji poszczególnych dziełantropologiczno-socjologicznych kategorii dramatu społecznego i widowiska kulturowego. Większość utworów dramatycznych Norwida unaocznia bowiem sytuację przemiany społecznej, ujętej w ramy obrzędów przejścia i steatralizowanych praktyk społecznych (społeczne ceremonie, rytuały interakcyjne). Dzięki temu Norwidowski dramat staje się artystyczną reprezentacją sił działających w przestrzeni życia zbiorowego, narzędziem ich rozumienia w duchu antropologii społecznej, a także ważnym czynnikiem formowania człowieka.

Słowa kluczowe:

Cyprian Norwid, estetyka dramatu, dramat społeczny, widowisko kulturowe, obrzędy przejścia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antropologia widowisk. Zagadnienia i wybór tekstów, compiled by A. Chałupnik, W. Dudzik, M. Kanabrodzki, L. Kolankiewicz, introduction and editing by L. Kolankiewicz, Warszawa 2005.

Babcock B. A., “Reflexivity: Definitions and Discriminations,” in: Signs about Signs. The Semiotics of Self-References, ed. B. A. Babcock, New York 1980.

Buchowski M., Magia i rytuał, Warszawa 1993.

Dunajski A., Chrześcijańska interpretacja dziejów w pismach Cypriana Norwida, Lublin 1985.

Feliksiak E., Norwid i Vico, Przegląd Humanistyczny 1968, Issue 3.

Gennep van A., Rites de passage, Paris 1909.

Goffmann E., Rytuał interakcyjny, transl. A. Szulżycka, Warszawa 2006.

Hałas E., Interakcjonizm symboliczny. Społeczny kontekst znaczeń, Warszawa 2006.

Maisonneuve J., Rytuały dawne i współczesne, transl. M. Mroczek, Gdańsk 1995.

Myerhoff B., Camino L. A., Turner V., “Rites of Passage,” in: Encyclopaedia of Religion, ed. M. Eliade, New York 1987, Vol. 12.

On Cyprian Norwid. Studies and Essays, vol. 1: Syntheses, ed. A. Brajerska-Mazur, E. Chlebowska, Berlin 2019.

Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, ed. J. J. MacAloon, transl. K. Przyłuska-Urbanowicz, Warszawa 2009.

Sawicki S., Norwida walka z formą, Warszawa 1986.

Schechner R. Collective Reflexivity: Restoration of Behavior, in: A Crack in the Mirror: Reflexive Perspectives in Anthropology, eds. B. Myerhoff, J. Ruby, Philadelphia 1982.

Sławińska I., O komediach Norwida, Lublin 1953.

Sławińska I., Reżyserska ręka Norwida, Kraków 1971.

Sławińska I., “Chrześcijańska drama” Norwida, Studia Norwidiana, Vol. 3-4, 1985-1986.

Świontek S., Norwidowski teatr świata, Łódź 1985.

Turner V., Schism and Continuity in an African Society, Manchester 1957.

Turner V., The Ritual Process: Structure and Anti-Structure, Chicago 1969.

Turner V., Teatr w codzienności, codzienność w teatrze, transl. P. Skurowski, Dialog 1988, Issue 9.

Turner V., Gry społeczne, pola i metafory. Symboliczne działanie w społeczeństwie, transl. W. U sakiewicz, Kraków 2005.

Zach-Błońska J., Monolog różnogłosy. O dramatach współczesnych Cypriana Norwida, Kraków 1993.

Ziołowicz A., “Norwidowski dramat wieloperspektywiczny,” in: eadem, Dramat i romantyczne “Ja.” Studium podmiotowości w dramaturgii polskiej doby romantyzmu, Kraków 2002.

Ziołowicz A., “Między starożytnością a współczesnością. Formy tragedii w twórczości Cypriana Norwida,” in: Długie trwanie. Różne oblicza klasycyzmu, eds. R. Dąbrowski and B. Dopart, Kraków 2011.

Żwirkowska E., Tragedia kultur. Studium o tragedii historycznej C. K. Norwida “Kleopatra i Cezar,” Lublin 1991.