Smętarze Chrześćjan. Norwidowskie czytanie przestrzeni sepulkralnej. Z lektury poematu Ruiny

Magdalena Woźniewska-Działak

doi:10.18290/sn2543.5

Published : 2025-10-27

Vol. 43 (2025)

Christian cemeteries. Norwid’s reading of funeral space. From the poem Ruins

Magdalena Woźniewska-Działak

https://orcid.org/0000-0002-9041-2345

DOI: https://doi.org/10.18290/sn2543.5

Abstract

The article is an attempt to present the theological dimension of the poem Ruiny Cypriana Norwid. The author of the article focuses on the ways of talking about human death and resurrection, confirming the poet’s deep religiosity. Norwidʼs understanding of the problems of Christian eschatology also allows for the reconstruction of the concept of sepulchral art inscribed in the text of the early poem. The article emphasizes the novelty of Norwidʼs interpretation of a municipal cemetery − as a sacred burial place and culture-forming space, in which the shape and appearance of graves and the sculptures decorating them, understood as works of religious art, play a key role.

Keywords:

death, resurrection, eschatology, ruins, sepulchral art, Norwid

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Cemetery art – sztuka cmentarna – L’art de cimetière, red. O. Czerner, I. Juszkiewicz, Wrocław 1995.

Chlebowska E., Gdy „ciało w ducha, a duch powraca w ciało”. Wątki eschatologiczne w plastyce Norwida, „Pamiętnik Literacki” 2021, z. 3, s. 31-52.

Chlebowska E., Cyprian Norwid. Katalog prac plastycznych, t. I-VII, Lublin 2014-2023.

Chlebowska E., Szmaragd cesarza Tyberiusza – „prawdziwe” wizerunki Chrystusa w twórczości Norwida, „Studia Norwidiana” 36: 2018, s. 117-140.

Dudziak B., „Ruiny” z „Pięciu zarysów obyczajowych” Cypriana Norwida, „Studia Norwidiana” 17-18: 1999-2000, s. 93-110.

Halkiewicz-Sojak G., Wobec tajemnicy i prawdy. O Norwidowskich obrazach „całości”, Toruń 1998, s. 124-133.

Karamucka M., Antyczny Rzym Norwida, Poznań 2016.

Karłowicz D., Arcyparadoks śmierci. Męczeństwo jako kategoria filozoficzna – pytanie o dowodową wartość męczeństwa, Warszawa 2021.

Kolbuszewski J., Wiersze z cmentarza. O współczesnej epigrafice wierszowanej, Wrocław 1985.

Królikiewicz G., Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków 1993.

Marchewka P., Z romantycznych rodowodów biblijnych. Apostoł Paweł w twórczości Cypriana Norwida, Poznań 2009.

Merdas A., Łuk przymierza. „Biblia” w poezji Norwida, Lublin 1983.

Norwid a chrześcijaństwo, red. J. Fert, P. Chlebowski, Lublin 2002.

Pleskaczyńska K., Kreowanie przestrzeni umarłych. Dziedzictwo kultury, wyzwania przeszłości, Poznań 2015.

Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, przekł. M. Węcławski, Poznań 1984.

Rudkowski T.M., Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Panteon polski, Wrocław 2014.

Sawicki S., O „Śmierci” Cypriana Norwida, w: tegoż, Norwid – od strony prawnuków, teksty wybrała i wstępem opatrzyła M. Woźniewska-Działak, posłowie P. Chlebowski, Dębinki–Kielce 2024, s. 133-146.

Tertulian Q.S.F., Apologetyk, z łaciny tłumaczył, wstęp i objaśnienia J. Sajdak, Poznań 1947.

Wasilewska-Lipke Z., Cmentarz jako opowieść. Co opowiada stary cmentarz w Dieweg Uccle, „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” 2012, nr 2(5), s. 99-125.

Wiraszka M., Wykorzystanie publikacji francuskich przy realizacji nagrobków na cmentarzach Warszawy w latach 1840-1860. Wzornik Josepha Marty’ego, „Saeculum Christianum” 2018, t. XXV, s. 284-311.

Wołoszyn B., Norwid ocala. Heroizm, śmierć i zmartwychwstanie w twórczości romantyka, Kraków 2008.

Wóycicki K.W., Cmentarz Powązkowski pod Warszawą, t. I, Warszawa 1855.

Zuccaro C., Teologia śmierci, przeł. K. Stopa, Kraków 2004.