Związki religii i techniki

Halina Rarot

doi:10.18290/rf23711.16

Data publikacji : 2023-03-31

Tom 71 Nr 1 (2023)

Związki religii i techniki

Halina Rarot

https://orcid.org/0000-0002-9095-0872

DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.16

Abstrakt

Autorka analizuje, z punktu widzenia filozofii kultury, historyczną i współczesną kwestię relacji między religią a techniką. W wyniku tego filozoficznego namysłu stwierdza, że relacja ta może przyjmować cztery różne postaci. Zaprezentowana typologia relacji między religią a techniką staje się następnie narzędziem do znalezienia odpowiedzi na pytanie, czy religie światowe w ich wymiarze światopoglądowym i instytucjonalnym mogą odnieść się w sposób konstruktywny (a nie wyłącznie pesymistyczno-krytyczny) do coraz bardziej skomplikowanych zagadnień cywilizacyjnych z przełomu XX i XXI wieku.

Słowa kluczowe:

religia, technika, niezależność, konflikt, dialog, integracja, technoteizm, religiotechnika

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abdus Salam, Mohammad. 1983. „Science and Technology in the Islamic World”, przemówienie programowe wygłoszone na Konferencji Nauki i Technologii w Islamabadzie, 1983. Za: Ian Buruma i Avishai Margalit. Occidentalism: The West in the Eyes of its Enemies. New York: The Penguin Press, 2005.

Ansusa Putra, D.I., i Mohammad Hidayaturrahman. 2020. „The Roles of Technology in al-Quran Exegesis in Indonesia”. Technology in Society 63(2):101418. DOI: https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101418.

Barbour, Ian G. 1993. „Jak układają się stosunki między nauką i teologią?”. Tł. Stanisław Wszołek. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 15, 2: 3–22.

Barbour, Ian G. 1967. Religion and Science. History and Contemporary Issues. San Francisco: Harper San Francisco.

Benedykt XVI, papież. 2009. Encyklika Caritas in veritate. Stolica Święta. Dostęp 24.02.2023. https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20090629_caritas-in-veritate.html.

Bierdiajew, Mikołaj. 1995. „Człowiek i maszyna. Problem socjologii i metafizyki techniki”, tł. Ewa Matuszczyk. Idea: Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych 7: 45–67.

Błasiak, Zbigniew. 1999. „Sztuczna inteligencja zagrożeniem ludzkiej tożsamości? Głos w dyskusji nad kondycją człowieka pod koniec XX wieku”. Colloquia Communia 2 (69): 107–108.

Bokov, Georgij. 2018. „Religion and science: conflict or dialogue? (Study of worldviews and social contradictions in Russian society)”. Konfliktołogija 13(4): 102–104.

Buruma, Ian, i Avishai Margalit. 2005. Okcydentalizm. Zachód w oczach wrogów. Tł. Adam Lipszyc. Kraków: Universitas.

Dennett, Daniel, i Alvin Plantinga. 2014. Nauka i religia. Czy można je pogodzić? Tł. Michał Furman i Łukasz Kwiatek. Kraków: Copernicus Center Press.

Epshteyn, Mikhail. 2009. „Tekhnika — religiya — gumanistika. Dva razmyshleniya o dukhovnom smysle nauchno-tekhnicheskogo progressa”. Voprosy filosofii 12, 19-29 [Эпштейн, Михаил. 2009. „Техника — религия — гуманистика. Два размышления о духовном смысле научно-технического прогресса”. Вопросы философии 12: 19-29].

Ferré, Frederick. 1990. Technology and Religion. Research in Philosophy and Technology. Vol. 10. London and Greenwich: JAI Press.

Franciszek, papież. 2015. Encyklika Laudato si. Stolica Święta. Dostęp 24.02.2023. https:// www. vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica- laudato-si.html.

Gould, Stephen Jay. 2002. Skały wieków. Nauka i religia w pełni życia. Tł. Jacek Bieroń. Poznań: Zysk i S-ka (oryginał Rocks of Ages. Science and Religion in the Fullness of Life. Ballantine Books, 1999).

Jan Paweł II, papież. List apostolski Szybki rozwój. Opoka.org.pl. Dostęp 24.02.2023. https:// opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/szybkir_24022005.html

Karns Alexander, Jennifer. 2020. „Introduction: the entanglement of technology and religion”. History and Technology. An International Journal 36, issue 2: Religion and Technology: 165-186. DOI: https://doi.org/10.1080/07341512.2020.1814513.

Katina, Michael. 2021. „Religion, Science, and Technology”. An Interview with Metropolitan Kallistos Ware. Technology and Society. Dostęp 15.07.2021. https://technologyandsociety.org/religion-science-and-technology-an-interview-with-metropolitan-kallistos-ware/.

Lekka-Kowalik, Agnieszka. 2013. „Nauka — zwierciadło dla religii”. W: Bezpieczeństwo człowieka a religia, red. Edward Jarmoch i Izbela Trzpil, 11–20. Siedlce: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach.

Lekka-Kowalik, Agnieszka. 2015. „Technika i aksjologia. W stronę wartości”. Ethos 28, nr 3 (111): 330-336.

Lizut, Rafał. 2014. Technika a wartości: spór o aksjologiczną neutralność artefaktów. Lublin: Wydawnictwo Naukowe Academicon.

Marty, Martin E. 1988. „Fundamentalism as a Social Phenomenon”. Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences” 42, no. 2: 15–29.

Mitcham, Carl. 1994. Thinking through Technology. The Path between Engineering and Philosophy. Chicago, Ill: University of Chicago Press.

Noble, David F. 2017. Religia techniki. Boskość człowieka i duch wynalazczości. Tł. Krzysztof Kornas. Kraków: Copernicus Center Press.

Pieliński, Krzysztof. 2011. „Koniec historii – utopia technokratyczna. The End of History – Technocratic Utopia”. Economy and Management 3: 19–31.

Rarot, Halina. 2021. „Religia techniki Mikołaja Fiodorowa”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 30, nr 2: 127–141. DOI: https://doi.org/10.24425/pfns.2021.137375.

Schuurman, Egbert. 2011. „Technology and Religion: Islam, Christianity and Materialism”. Koers: Bulletin for Christian Scholarship 76, no. 2: 373–386. DOI: https://doi.org/10.4102/koers.v76i2.21

Włodarczyk, Rafał. 2017. „Wymiary fundamentalizmu religijnego w ujęciu teoretycznym”. W: Między ekskluzją a inkluzją w edukacji religijnej, red. Monika Humeniuk i Iwona Paszenda, 15–36. Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.

Zdybicka, Zofia.1985. „Religia i technika”. Roczniki Filozoficzne 52, z. 2: 453–455.