Sztuka i transcendencja w refleksji estetyczno-religijnej Karola Tarnowskiego

Andrzej Krawiec

doi:10.18290/rf23711.14

Data publikacji : 2023-03-31

Tom 71 Nr 1 (2023)

Sztuka i transcendencja w refleksji estetyczno-religijnej Karola Tarnowskiego

Andrzej Krawiec

https://orcid.org/0000-0002-3230-2201

DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.14

Abstrakt

Na gruncie polskiej estetyki filozoficznej rozważania Karola Tarnowskiego o sztuce odzwierciedlają przemiany, jakie dokonały się w fenomenologii — zwłaszcza francuskiej — w drugiej połowie XX wieku. Myślenie religijne, uwzględniające tradycję scholastyczną oraz klasyczną doktrynę transcendentaliów, okazuje się w wielu aspektach pokrewne fenomenologii donacji Jeana-‑Luca Mariona oraz nieintencjonalnej fenomenologii niewidzialnego życia Michela Henry’ego, ale nie jest z nimi tożsame. Poglądy estetyczne Karola Tarnowskiego, wybitnego filozofa religii i pianisty, odnajdujemy w rozproszonych tekstach, których nie zawsze głównym tematem jest sztuka, dlatego celem niniejszego artykułu jest syntetyczne ujęcie tej szczególnej refleksji w kontekście współcześnie prowadzonych debat usytuowanych wokół fenomenologii.

Słowa kluczowe:

estetyka, fenomenologia, pragnienie metafizyczne, religia, sztuka, tajemnica, Transcendencja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balthasar, Hans Urs von. 1998. Prawda jest symfoniczna. Aspekty chrześcijańskiego pluralizmu. Tł. Ignacy Bokwa. Poznań: W drodze.

Balthasar, Hans Urs von. 2007. „Sztuka i religia”. W: Pisma wybrane. T. 2: Pisma z zakresu sztuki i religii. Tł. Marek Urban i Dorota Jankowska, 84–98. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Czarnecki, Jan. 2015. „Ineffable w filozofii muzyki. Zangwill wobec Jankélévitcha”. Res Facta Nova 16: 53–73. DOI: https//doi.org/10.14746/rfn.2015.16.4

Gadamer, Hans-Georg. 2004. Prawda i metoda. Tł. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heidegger, Martin. 1979. Fenomenologia i teologia. Tł. Józef Tischner. Znak nr 295–296: 119–134.

Heidegger, Martin. 1997. „Źródło dzieła sztuki”. Tł. Janusz Mizera. W: Drogi lasu. Tł. Jerzy Gierasimiuk, Robert Marszałek, Janusz Mizera, Janusz Sidorek i Krzysztof Wolicki, 7–65. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Henry, Michel. 2004. La barbarie. Paris: Quadrige/PUF.

Henry, Michel. 2005. Voir l’invisible. Sur Kandinsky. Paris: Quadrige/PUF.

Henry, Michel. 2011. „Zobaczyć niewidzialne. O Kandinskym”. Tł. Dorota Molińska. Artium Quaestationes 22: 351–367.

Ingarden, Roman. 1988. O dziele literackim. Tł. Maria Turowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Janicaud, Dominique. 1991. Le tournant théologique de la phénoménologie française. Combas: Éditions De L’éclat.

Majewski, Józef. 2022. Krzyż Jezusa i ślepy Amor. Słowo o religijnym przesłaniu instrumentalnych dzieł Jana Sebastiana Bacha. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Marcel, Gabriel. 1995. Tajemnica bytu. Tł. Małgorzata Frankiewicz. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Marion, Jean-Luc. 1996. Bóg bez bycia. Tł. Małgorzata Frankiewicz. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Marion, Jean-Luc. 2007. Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji. Tł. Wojciech Starzyński. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Ricoeur, Paul. 1989. Język, tekst interpretacja. Tł. Katarzyna Rosner i Piotr Graff. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Saison, Maryvonne. 1999. „Le tournant esthétique de la phénoménologie”. Revue d’Esthétique 36: 125–140.

Stróżewski, Władysław. 1981. Istnienie i wartość. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Strożewski, Władysław. 2005. Istnienie i sens. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tarnowski, Karol. 1993. Ku absolutnej ucieczce. Bóg i wiara w filozofii Gabriela Marcela. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.

Tarnowski, Karol. 1999. Wiara i myślenie. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tarnowski, Karol. 2000. Bóg fenomenologów. Tarnów: Wydawnictwo Biblos.

Tarnowski, Karol. 2002. „O pocieszeniu, jakie daje sztuka”, Znak 571: 15–27.

Tarnowski, Karol. 2005. Usłyszeć niewidzialne. Zarys filozofii wiary. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.

Tarnowski, Karol. 2007. Człowiek i Transcendencja. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tarnowski, Karol. 2009. Tropy myślenia religijnego. Kraków: Instytut Myśli Józefa Tischnera.

Tarnowski, Karol. 2017a. Pragnienie metafizyczne. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Tarnowski, Karol. 2017b. W mroku uczonej niewiedzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.