O moralnym obowiązku cytowania kolegów i innych cnotach filozofów

Krzysztof Saja

doi:10.18290/rf25734.1

Data publikacji : 2025-12-29

Tom 73 Nr 4 (2025)

O moralnym obowiązku cytowania kolegów i innych cnotach filozofów

Krzysztof Saja

https://orcid.org/0000-0003-2282-5866

DOI: https://doi.org/10.18290/rf25734.1

Abstrakt

Artykuł argumentuje na rzecz tezy, że istnieje etyczny obowiązek cytowania kolegów w tekstach akademickich. Zdając sobie sprawę z wagi idei prawdy, obiektywności i bezstronności, autor wskazuje również na zagrożenie wynikające z „nadmiaru” źle rozumianej bezstronności w badaniach filozoficznych. Twierdzi, że brak odniesień do lokalnych badaczy w polskim dyskursie filozoficznym jest przejawem braku uczciwości akademickiej, przyczyniając się do sztucznego „pseudo-dialogu” z międzynarodowymi autorytetami przy jednoczesnym pomijaniu krajowych debat. Choć umiędzynarodowienie nauki jest istotne, nadmierna obiektywność i oderwanie od lokalnych dyskusji osłabiają kreatywność intelektualną oraz spójność wspólnoty akademickiej. Artykuł odwołuje się do klasycznych teorii etycznych, aby wykazać, że cytowanie kolegów to moralny obowiązek – nie tylko kwestia sprawiedliwości i wdzięczności, lecz także kluczowy element w tworzeniu żywego, naukowego dialogu.

Słowa kluczowe:

rzetelność naukowa, cytowanie, etyka stosowana, etyka, filozofia, umiędzynarodowienie nauki, debata filozoficzna, kryzys filozofii

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Saja, K. (2025). O moralnym obowiązku cytowania kolegów i innych cnotach filozofów. Roczniki Filozoficzne, 73(4), 5–17. https://doi.org/10.18290/rf25734.1

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejuk, Artur. 2014. „Etyka pracownika nauki”. Rocznik Tomistyczny 3: 205–215.

Anscombe, Gertrude E. M. 1958. „Modern Moral Philosophy”. Philosophy 33 (124): 1–19.

Czeżowski, Tadeusz. 1967. „W sprawie deontologii pracownika naukowego”. Etyka 2: 111–121.

Czeżowski, Tadeusz. 1989. „O rzetelności, obiektywności i bezstronności w badaniach naukowych”. W: Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł J. Smoczyński, 225–228. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Frankfurt, Harry G. 2008. O wciskaniu kitu. Tłum. Hanna Pustuła. Warszawa: Czuły Barbarzyńca Press.

Gettier, Edmund L. 1963. „Is Justified True Belief Knowledge?”. Analysis 23 (6): 121–123. https://doi.org/10.2307/3326922.

Gutowski, Piotr. 2015. „Filozofia jako poszukiwanie mądrości”. W: Filozofia 2.0. Paradygmaty i instytucje, red. Maciej Soin i Przemysław Parszutowicz, 31–47. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Kitler, Waldemar. 2024. „Nieprawidłowości w badaniach naukowych. Wybrane problemy”. Wiedza obronna 287 (2): 206–231. https://doi.org/10.34752/2024-2-10.

Kripke, Saul A. 1972. „Naming and Necessity”. W: Semantics of Natural Language, red. Donald Davidson i Gilbert Harman, 253–355. Dordrecht: Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-94-010-2557-7_9.

Leszczyński, Damian. 2015. „Filozofia jako zawód i jako powołanie. Filozofia współczesna a medytacje filozoficzne”. W: Filozofia 2.0. Paradygmaty i instytucje, red. Maciej Soin i Przemysław Parszutowicz, 75–90. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Majchrowska, Gabriela, i Kamil Tomkiewicz. 2015. „Patologie życia naukowego”. Nauczyciel i Szkoła (2): 93–102.

Nagel, Thomas. 1997. Widok znikąd. Tłum. Cezary Cieśliński. Warszawa: Fundacja „Aletheia”.

Ostrowski, Jan. 2020. „Jak nas globalizują”. W: Etos i etyka w badaniach i w nauczaniu, red. Lucjan Suchanek, 49–53. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Parfit, Derek. 1987. Reasons and Persons. Oxford: Clarendon Press.

Piłat, Robert. 2015. „Filozofia jako radykalna krytyka”. W: Filozofia 2.0. Paradygmaty i instytucje, red. Maciej Soin i Przemysław Parszutowicz, 49–74. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Polska Akademia Nauk [= PAN]. 2024. „Kodeks etyki pracownika naukowego. Załącznik do uchwały nr 6/2024 Zgromadzenia Ogólnego PAN z dnia 5 grudnia 2024 r.” PAN.pl. https://pan.pl/app/uploads/2025/02/KodeksEtykiPracownika.pdf.

Polska Akademia Nauk [= PAN]. 2025. „Stanowisko nr 1/2025 Prezydium Polskiej Akademii Nauk z dnia 21 stycznia 2025 r. w sprawie nagannych strategii publikacyjnych”. PAN.pl. https://pan.pl/stanowisko-prezydium-polskiej-akademii-nauk-w-sprawie-nagannych-strate gii-publikacyjnych/.

Putnam, Hilary. 1975. „The Meaning of «Meaning»”. Minnesota Studies in the Philosophy of Science 7: 131–193.

Raubo, Agnieszka, i Marek Wroński. 2017. „Nierzetelność naukowa w publikacjach akademickich”. Rocznik Pedagogiczny 40: 157–172.

Ross, William D. 1930. The Right and the Good. Oxford: Clarendon Press.

Rutkowski, Mirosław. 2021. „Wulgaryzacja naukowych standardów”. W: Mirosław Rutkowski. Przywracanie sensu: studia nad wybranymi zagadnieniami filozofii współczesnej, 267-307. Warszawa: Semper.

Saja, Krzysztof. 2015. Etyka normatywna. Między konsekwencjalizmem a deontologią. Kraków: Universitas.

Singer, Peter. 1972. „Famine, Affluence, and Morality”. Philosophy and Public Affairs 1 (3): 229–243.

Singer, Peter. 2004. Wyzwolenie zwierząt. Tłum. Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Soin, Maciej. 2015. „Zewnętrzne przyczyny kryzysu filozofii”. W: Filozofia 2.0. Paradygmaty i instytucje, red. Maciej Soin i Przemysław Parszutowicz, 225–260. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Szubka, Tadeusz. 2015. „Filozofia w dobie projektów badawczych”. W: Filozofia 2.0. Paradygmaty i instytucje, red. Maciej Soin i Przemysław Parszutowicz, 207–224. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Szutta, Artur. 2013. „Metoda refleksyjnej równowagi. Część I: prezentacja metody”. Diametros (35): 129–149.

Thomson, Judith J. 1971. „A Defense of Abortion”. Philosophy and Public Affairs 1 (1): 47–66.

Twardowski, Kazimierz. 1933. O dostojeństwie uniwersytetu. Poznań: Uniwersytet Poznański.

Williams, Bernard. 1999. Ile wolności powinna mieć wola?. Tłum. Tadeusz Baszniak, Tomasz Duliński i Michał Szczubiałka. Warszawa: Fundacja „Aletheia”.

Wittgenstein, Ludwig. 2012. Dociekania filozoficzne. Wyd. 3, 5 dodr. Tłum. Bogusław Wolniewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Woleński, Jan. 2020. „Głos w dyskusji”. W: Etos i etyka w badaniach i w nauczaniu, red. Lucjan Suchanek, 109–113. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.