Jakiej filozofii potrzebujemy? Uwagi o filozofii widzianej także pro futuro

Ryszard Kleszcz

doi:10.18290/rf24722.10

Published : 2024-06-28

Vol. 72 No. 2 (2024)

What Philosophy Do We Need? Notes on Philosophy also Viewed Pro Futuro

Ryszard Kleszcz

https://orcid.org/0000-0002-4618-6598

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24722.10

Abstract

This text on metaphilosophical issues is dedicated to Professor Stanisław Judycki. The article consists of two parts. In the first one, I do it characteristics of philosophy and from this perspective I analyze the issue of its relationship to specific disciplines, worldview and religion. The methodological specificity of philosophy argues for the need to distinguish it from each of these three spheres. In the second part, I address the problem of the role and importance of philosophy in the situation of ongoing cultural and technological changes. This raises questions about whether philosophical reflection will lose its position and role in culture in the future. In this context, I point out the reasons why the future position of philosophy may be no less important than the current one. At the same time, I analyze the features that such a philosophy of the future should have.

Keywords:

metaphilosophy, philosophy towards science, religion and worldview, philosophy in the future and its features: methodology, tradition, openness and pluralism

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Ayer, Alfred Jules. 1959 (red). Logical positivism, Glencoe, III, Free Press.

Bocheński, Józef Maria. 1993, Sens życia i inne eseje, Kraków: Philed.

Broad, Charlie Dunbar. 1924. „Critical and Speculative Philosophy: Personal Statements”. W: Contemporary British Philosophy, red. J.H. Muirhead, 77–100. First series, London: G. Allen & Unwin.

Elzenberg, Henryk. 2002 [1963]. Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Gawroński, Alfred. 2011. Wizja i argumentacja. Od lektury Homera do teorii metatekstu. Kraków: Znak.

Husserl, Edmund. 1992 [1911]. Filozofia jako ścisła nauka. Tłum. Włodzimierz Galewicz. Biblioteka Aletheia. Warszawa: Aletheia.

Ingarden, Roman, 1987 [1947]. Spór o istnienie świata. T. I: Ontologia egzystencjalna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jaroński, Feliks. 1970 [1810], „Jakiej filozofii Polacy potrzebują?”. W: W. Tatarkiewicz (autor wyboru) Jakiej filozofii Polacy potrzebują, 3–42. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jaspers, Karl. 2000 [1953]. Wstęp do filozofii, Tł. Anna Wołkowicz. Wrocław: Siedmioróg.

Jaspers, Karl. 2019 [1948], Filozofia. Tłum. Mirosław Żelazny. T. 1. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Judycki, Stanisław. 1993. „Czy istnieją specyficzne metody filozoficzne?”. Kwartalnik Filozoficzny 21, z. 4: 15–39.

Judycki, Stanisław. 2004, Świadomość i pamięć. Uzasadnienie dualizmu antropologicznego. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Judycki, Stanisław. 2012. „Filozofia i świat współczesny”. Analiza i Egzystencja 18: 5–18.

Judycki, Stanisław. 2012. Epistemologia. T. I-II. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo w Drodze – Instytut Tomistyczny.

Kleszcz, Ryszard. 2020. Profile metafilozoficzne. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kleszcz, Ryszard. 2020a. „Roman Ingarden i dyskusje metafilozoficzne”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 29, nr 4 (116): 103–122.

Kleszcz, Ryszard. 2021. Logika, metafilozofia, filozofia religii. Siedem studiów filozoficznych, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Kleszcz, Ryszard. 2022. „O filozofii. Krótkie studium metafilozoficzne”. Człowiek i Społeczeństwo, t. 53: „Paradygmaty metafilozofii – historia i współczesność”, red. Andrzej Wawrzynowicz: 65–85.

Kleszcz, Ryszard. 2023, „Język i filozofia religii. Analiza i dyskusja”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 2: 373–396.

Kołakowski, Leszek. 1967. Kultura i fetysze. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Kołakowski, Leszek. 2022, Mini-wykłady o maxi-sprawach. Trzy serie. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Metallmann, Joachim. 1939. „Nauka, pogląd na świat, filozofia”. Przegląd Współczesny 18: 72–95, 120–45.

Nozick, Robert. 1995. The Nature of Rationality. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Peterson, Michael, William Hasker, Bruce Reichenbach i David Basinger. 1991, Reason & Religious Belief: An Introduction to the Philosophy of Religion. New York, Oxford: Oxford University Press.

Perzanowski, Jerzy. 1985. „Logika a filozofia. Uwagi o zasięgu analizy logicznej w naukach filozoficznych”. W: Jak filozofować. Studia z metodologii filozofii, red. Jerzy Perzanowski, 229–261. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Putnam, Hilary. 1998, Wiele twarzy realizmu i inne eseje. Przeł. Adam Grobler. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sellars, Wilfrid. 2023 [1963], Nauka, percepcja, rzeczywistość. Tłum. Sylwia Wilczewska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Stenmark, Mikael. 1997. „What is Scientism?”. Religious Studies 39: 15–32.

Strawson, P[eter] F[rederick]. 1980 [1959], Indywidua. Próba metafizyki opisowej. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Szubka, Tadeusz. 2000, Filozofia analityczna. Koncepcje, metody, ograniczenia. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.

Taliaferro, Charles. 2012. „The Project of Natural Theology”. W: The Blackwell Companion to Natural Theology, red. William Lane Craig i J[ames] P[orter] Moreland, 1–23. Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.

Twardowski, Kazimierz. 1927. „O potrzebach filozofii polskiej”. W: Idem. Rozprawy i artykuły filozoficzne. Zebrali i wydali uczniowie, 129–168. Lwów: Księgarnia S.A. „Książnica Atlas”.

Wainwright, William J. 1999, Philosophy of Religion. Belmont, CA: Wadsworth Publishing Company.

Wainwright, William J., red. 2005, The Oxford Handbook of Philosophy of Religion. Oxford, New York: Oxford University Press.

Waismann, Frederick. 1959. „How I See Philosophy”. W: Logical positivism, red. A[lfred] J[ules] Ayer, 345–380. Glencoe, III: Free Press.

Williamson, Timothy. 2015. The Philosophy of Philosophy. Hoboken, NJ: Wiley-Blackwell.

Williamson, Timothy. 2019 [2018]. O co chodzi w filozofii?. Przeł. Alicja Chybińska i Bogdan Dziobkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2019.

Whitehead, Alfred North. 2020 [1933], Przygody idei. Tłum. Marek Piwowarczyk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Woleński, Jan. 1990. „Argumentacje filozoficzne”. Edukacja Filozoficzna” 10: 43–59.

Woleński, Jan. 1993. Metamatematyka a epistemologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Woleński, Jan. 2005. Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza, realizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wolniewicz, Bogusław. 1993, Filozofia i wartości. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.