“Revelatio Absconditorum”: On the Possible Contribution of Saint Bonaventure to the Contemporary Philosophical Discussion on Divine Hiddenness

Miłosz Hołda

doi:10.18290/rf237102.11

Data publikacji : 2023-06-28

Tom 71 Nr 2 (2023)

“Revelatio absconditorum”. O możliwym wkładzie świętego Bonawentury do współczesnej filozoficznej dyskusji o Bożej ukrytości

Miłosz Hołda

https://orcid.org/0000-0003-0649-2168

DOI: https://doi.org/10.18290/rf237102.11

Abstrakt

We współczesnej wersji dyskusji wokół problem Bożej ukrytości, którą zapoczątkował argument zaprezentowany przez Johna Schellenberga, problem ten postawiony jest w sposób znacznie odbiegający od jego tradycyjnego ujęcia. Nie brakuje jednak odniesień do myślicieli z przeszłości, którzy zmagali się z problemem Bożej ukrytości. Wśród nich pojawiają się sporadyczne odwołania do autorów należących do okresu średniowiecza: św. Anzelma z Canterbury i św. Tomasza z Akwinu. Żaden z autorów biorących udział we współczesnym sporze nie odwołuje się jednak do myśli św. Bonawentury. W swoim tekście zamierzam przedstawić i omówić wątki związane z Bożym ukryciem, które można odnaleźć w teologicznych dziełach św. Bonawentury. Ukażę ich miejsce i znaczenie w systemie teologicznym Mistrza z Bagnoregio. Wskażę także możliwe sposoby wykorzystania tych wątków we współczesnej dyskusji filozoficznej.

Słowa kluczowe:

Święty Bonawentura, revelatio absconditorum, Boża ukrytość, perscrutatio

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bonaventure. 1887. Doctoris Seraphici S. Bonaventurae S. R. E. Episc. Card. Commentaria in Quatuor Libros Sententiarum Magistri Petri Lombardi. Tomus I. In Primum Librum Sententiarum. Ad Claras Aquas (Quaracchi) Prope Florentiam Ex Typographia Collegii S. Bonaventurae. babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=ien.35556001669183&view= 1up&seq=120.

Bonaventure. 1996. On the Reduction of the Arts to Theology. Translation, introduction and commentary by Zachary Hayes. New York: Franciscan Institute, St. Bonaventure University.

Bonaventure. 2002. Itinerarium Mentis in Deum. Edited by Philotheous Boehner and Zachary Hayes. New York: Franciscan Institute Publications.

Bonaventure. 2005. Breviloqium. Translated by Dominic Monti. New York: Franciscan Institute Publications, Saint Bonaventure University.

Bonaventure. 2009. Breviloquium. www.ultramontes.pl/breviloquium_prooemium.htm.

Coakley, Sarah. 2015. “Divine Hiddenness or Dark Intimacy? How John of the Cross Dissolves a Contemporary Philosophical Dilemma.” In Hidden Divinity and Religious Belief. New Perspectives, edited by Adam Green and Eleonore Stump, 229–45. Cambridge: Cambridge University Press.

Davies, Paul. 1993. The Mind of God: The Scientific Basis for a Rational World. London: Simon & Schuster.

Dumsday, Travis. 2013. “A Thomistic Response to the Problem of Divine Hiddenness.” American Catholic Philosophical Quarterly 87 (3): 365–77.

Dumsday, Travis. 2014a. “Divine Hiddenness and Divine Humility.” Sophia 53:51–65.

Dumsday, Travis. 2014b. “Monasticism and the Problem of Divine Hiddenness.” Greek Orthodox Theological Review 59:129–44.

Edwards, Denis. 2010. How God Acts: Creation, Redemption, and Special Divine Action. New York: Fortress Press.

Evans, C. Stephen. 2006. “Can God be Hidden and Evident at the Same Time? Some Kierkegaardian Reflections.” Faith and Philosophy 23:3241–53.

Falque, Emmanuel. 2001. “The Phenomenological Act of Perscrutatio in the Proemium of St. Bonaventure’s Commentary on the Sentences.” Medieval Philosophy and Theology 10:1–22.

Ferguson, Kitty. 2007. The Fire in the Equations: Science, Religion, and the Search for God. Grand Rapids: Eerdmans.

Górniak, Adam. 2012. “Koncepcje teologii według Bonawentury i Tomasza z Akwinu.” Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 83:423–39.

Gilson, Etienne. 1940. The Philosophy of Saint Bonaventure. London: Sheed and Ward.

Hayes, Zachary. 1996a. Introduction to On the Reduction of the Arts to Theology, by Bonaventure, 1–10. New York: Franciscan Institute, St. Bonaventure University.

Hayes, Zachary. 1996b. “Commentary on the Text.” In On the Reduction of the Arts to Theology, by Bonaventure. Translated by Zachary Hayes, 11–34. New York: Franciscan Institute, St. Bonaventure University.

Heller, Michał. 2008. “Deciphering the Mind of God.” First Things, 19 March 2008. www.firstthings.com/web-exclusives/2008/03/deciphering-the-mind-of-god.

Hołda, Miłosz, and Dominique Lambert. 2021. “The Problem of Divine Hiddenness in the Context of Science”. Roczniki Filozoficzne 69 (3): 43–60.

Hugh of Saint Victor. 2012. Didascalicon. In Interpretation of Scripture: Theory, edited by Franklin T. Harkins and Frans van Liere, 61–201. Victorine Texts in Translation 3. Turnhout: Brepols Publishers.

Lambert, Dominique. 1999. Sciences et Théologie. Les figures d’un dialogue. Brussels: Lessius.

Lanave, Gregory. 2013. “Bonaventure’s Theological Method.” In A Companion to Bonaventure, edited by Jay Hammond, Wayne Hellmann, and Jared Goff, 81–120. Leiden: Brill.

Monti, Dominic. 2005. Introduction to Breviloqium by Bonaventura, xiii–l. New York: Franciscan Institute Publications, Saint Bonaventure University.

Moser, Paul, and Mark Mccreary. 2010. “Kierkegaard’s Conception of God.” Philosophy Compass 5 (2): 127–35.

Nemoianu, V. Martin. 2015. “Pascal on Divine Hiddenness.” International Philosophical Quarterly 55:325–43.

Nieuwenhove, Rik van. 2021. An Introduction to Medieval Theology. Cambridge: Cambridge University Press.

Przanowski, Mateusz. 2018. Uniżony Bóg w myśli św. Tomasza z Akwinu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Rea, Michael. 2018. The Hiddenness of God. Oxford: Oxford University Press.

Schellenberg, John. 1993. Divine Hiddenness and Human Reason. Ithaca–London: Cornell University Press.

Schellenberg, John. 2004. “Does Divine Hiddenness Justify Atheism?” In Contemporary Debates in Philosophy of Religion, edited by Michael Peterson and Raymond Vanarragon, 30–41. Oxford: Blackwell Publishing.

Schellenberg, John. 2009a. Evolutionary Religion. Oxford: Oxford University Press.

Schellenberg, John. 2009b. The Will to Imagine. A Justification of Skeptical Religion. Ithaca–London: Cornell University Press, 2009.

Schellenberg, John. 2015. The Hiddenness Argument. Philosophy’s New Challenge to Belief in God. Oxford: Oxford University Press.

Speer, Andreas. 2002. “Bonaventure”. In A Companion to Philosophy in the Middle Ages, edited by Jorge Garcia and Timothy Noone, 233–40. Oxford: Blackwell Publishing.

Steenberghen, Fernand van. 1955. The Philosophical Movement in the Thirteenth Century. Lectures Given under the Auspices of the Department of Scholastic Philosophy, The Queen’s College, Belfast. Edinburgh: Nelson.

Swieżawski, Stefan. 2000. Dzieje europejskiej filozofii klasycznej. Warsaw–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Veuthey, Leone. 1971. La filosofia cristiana di San Bonaventura. Roma: Agenzia del Libro Cattolico.

Woźniak, Robert. 2019. “Przełom w teologii św. Bonawentury z Bagnoregio i jego teologiczno-pastoralne konsekwencje w perspektywie współczesności.” Polonia Sacra 56:61–82.