O Bożej ukrytości poważnie i bez ułatwień. Odpowiedź Krytykom

Miłosz Hołda

doi:10.18290/rf23711.25

Data publikacji : 2023-03-31

Tom 71 Nr 1 (2023)

O Bożej ukrytości poważnie i bez ułatwień. Odpowiedź Krytykom

Miłosz Hołda

https://orcid.org/0000-0003-0649-2168

DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.25

Abstrakt

Boża ukrytość jest problemem, który domaga się potraktowania z należytą powagą. Nie należy od tego problemu uciekać. Nie należy również ułatwiać sobie sprawy z Bożym ukryciem przez wprowadzanie rozwiązań, które sprawiają, że napięcie związane z problemem ukrytości znika lub zostaje złagodzone. Zaproponowane przeze mnie w książce Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu rozwiązanie, które nazwałem absconditeizmem, jest próbą zmierzenia się z problemem ukrytości w jego najmocniejszej możliwej postaci. Rozważam ten problem, biorąc pod uwagę również najmocniejszą wersję teizmu, którą określa się jako klasyczny teizm. Artykuł stanowi łączną odpowiedź na teksty, których autorami są Maciej Bała, Ryszard Mordarski oraz Marek Słomka. Odnoszę się do pojawiających się w wyżej wymienionych tekstach krytyk, doprecyzowuję moje stanowisko oraz przedstawiam racje, dla których uważam, iż proponowany przeze mnie absconditeizm, stanowiący poważne i unikające ułatwień ujęcie problemu ukrytości, jest właściwym sposobem podejmowania tego zagadnienia.

Słowa kluczowe:

Boża ukrytość, absconditeizm, Objawienie, nauka, sekularyzacja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Augustyn, św. 1986. Objaśnienia Psalmów. Ps 1–36. Tł. Jan Sulowski. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Bała, Maciej. 2023. „Debata o ukrytości Boga jako odpowiedź na procesy sekularyzacyjne”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 461–470. DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.23.

Barbour, Ian. 2000. When Science Meets Religion. San Francisco: Harper.

Dodds, Michael. 2008. The Unchanging God of Love. Thomas Aquinas and Contemporary Theology on Divine Immutability. Washington: The Catholic University of America Press.

Emery, Gilles. 2005. „Niezmienność Boga miłości i problemy dyskursu o «cierpieniu Boga»”. W: Święty Tomasz Teolog. Wybór Studiów, 381–419. Warszawa, Kęty: Instytut Tomistyczny, Wydawnictwo Antyk.

Gogola, Jerzy. 2021. „Droga na Górę Karmel. Wprowadzenie”. W: Święty Jan od Krzyża. Dzieła. Tł. Bernard Smyrak, 171–180. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.

Guardini, Romano. 1991. Bóg daleki, Bóg bliski. Tł. Jan Koźbiał. Poznań: W drodze.

Heller, Michał. 1994. Kosmiczna przygoda człowieka mądrego. Kraków: Znak.

Heller, Michał. 2008. Ostateczne wyjaśnienia wszechświata. Kraków: Universitas.

Heller, Michał, Alina Michalik i Józef Życiński (red.). 1987. Filozofować w kontekście nauki. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.

Hołda, Miłosz. 2022. „Threefold Hidden God”. TheoLogica: An International Journal for Philosophy of Religion and Philosophical Theology 6, no. 2: 206–218. DOI: https://doi.org/ 10.14428/thl.v6i2.63903

Hołda, Miłosz, i Dominique Lambert. 2021. „The Problem of Divine Hiddenness in the Context of Science”. Roczniki Filozoficzne 69, nr 3: 43–60. DOI: https://doi.org/10.18290/rf21693-3.

Jan Paweł II. 1990. „Posłanie Jego Świątobliwości Ojca Świętego Jana Pawła II do ojca George’a V. Coyne’a Dyrektora Obserwatorium Watykańskiego”. Tł. Jacek Dembek. http://www.obi. opoka.org.pl/zfn/012/zfn01201JanPawel.pdf: 1–10.

Kearney, Richard. 2011. Anatheism. Returning to God after God. New York: Columbia University Press.

Kołodziejczyk, Bartłomiej. 2020. „«Est Deus omnino simplex?» Prostota Boga w ujęciu św. Tomasza z Akwinu”. Roczniki Filozoficzne 68, nr 1: 77–97. DOI: https://doi.org/10.18290/ rf20681-4

Koszkało, Martyna, i Marek Pepliński. 2016. „Prostota”. W: Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, red. Janusz Salamon, 87–107. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Lennox, John. 2018. Czy nauka pogrzebała Boga?. Tł. Grażyna Gomola i Aleksander Gomola. Poznań: W drodze.

Leftow, Brian. 2004. „Eternity and Immutability”. W: The Blackwell Guide to the Philosophy of Religion, red. William Mann, 48–77. Oxford: Blackwell.

Marion, Jean-Luc. 2016. Idol i dystans. Tł. Wojciech Starzyński i Urszula Idziak-Smoczyńska. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Matka Teresa. 2015. „Pójdź, bądź moim światłem”. Prywatne pisma Świętej z Kalkuty. Tł. Miłosz Habura, Kraków: Znak.

Miller, Frederick. 2015. Próba wiary świętej Teresy z Lisieux. Tł. Wojciech Makarewicz. Poznań: Flos Carmeli.

Mordarski, Ryszard. 2016. „Wieczność”. W: Przewodnik po filozofii religii. Nurt analityczny, red. Janusz Salamon, 141–153. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Mordarski, Ryszard. 2023. „Czy współczesne rozumienie Bożej ukrytości prowadzi do ateizmu?”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 389–412. DOI: https://doi.org/10.18290/ rf23711.19.

Moreland, James. 2008. Consciousness and the Existence of God. A Theistic Argument. New York, London: Routledge.

Peacocke, Arthur. 1991. Teologia i nauki przyrodnicze. Tł. Leszek Sokołowski. Kraków: Znak.

Piwowarczyk, Marek. 2017. „Prostota Boga”. W: Filozofia Boga. Część II: Odkrywanie Boga, red. Stanisław Janeczek i Anna Starościc, 357–393. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Polkinghorne, John. 2008. Nauka i stworzenie. Tł. Marek Chojnacki. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Przanowski, Mateusz. 2010. „Wprowadzenie do kwestii VII: O prostocie Bożej istoty”. W: Św. Tomasz z Akwinu. Kwestie dyskutowane o mocy Boga. Tom. IV. Tł. różni, 5–62. Kęty, Warszawa: Wydawnictwo Marek Derewiecki, Instytut Tomistyczny.

Przanowski, Mateusz. 2015a. „Niezmienność Boga a ofiara Chrystusa”. W: Mateusz Przanowski. Święty Tomasz z Akwinu o Bogu. Studia teologiczne, 359–384. Warszawa: Instytut Tomistyczny.

Przanowski, Mateusz. 2015b. „Prostota — centralne zagadnienie nauki o Bogu”. W: Mateusz Przanowski, Święty Tomasz z Akwinu o Bogu. Studia teologiczne, 53–135. Warszawa: Instytut Tomistyczny.

Salij, Jacek. 2007. „Jak nieskończenie doskonały i niezmienny Bóg może interesować się swoim stworzeniem?”. Przegląd Tomistyczny 13, nr 1: 161–172.

Słomka, Marek. 2023. „Wieczne problemy (nie)działania Boga w świecie oraz godzenia «Boga filozofii» z «Bogiem Objawienia». Refleksje na kanwie książki M. Hołdy «Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu»”. Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 [ten numer]: 437–452. DOI: https://doi.org/10.18290/rf23711.21.

Tichy, Rafał. 2013. Ukryte oblicze. O mistyce i mesjanizmie. Poznań: Flos Carmeli.

Vanstone, W.H. 1977. Love’s Endeavour, Love’s Expense. London: Darton, Longmann, and Todd.

Weinandy, Thomas. 1985. Does God Change? The Word’s Becoming in the Incarnation. Still River: St. Bede’s Publications.

Życiński, Józef. 2002. Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego. Lublin: TN KUL.

Życiński, Józef. 2009. Wszechświat emergentny. Bóg w ewolucji przyrody. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Życiński, Józef. 2010. Metafizyka more biologico. W: Michał Heller, Józef Życiński. Pasja wiedzy, 103–121. Kraków: Petrus.