Berkeley, Psychologism, and the Modes of Existence

Piotr K. Szałek

doi:10.18290/rf25734.12

Data publikacji : 2025-12-29

Tom 73 Nr 4 (2025)

Berkeley, psychologizm i sposoby istnienia

Piotr K. Szałek

https://orcid.org/0000-0003-0805-425X

DOI: https://doi.org/10.18290/rf25734.12

Abstrakt

Niniejszy artykuł ma na celu rekonstrukcję i analizę Berkeleyowskiego pojęcia istnienia świata zewnętrznego. Aby zrealizować to zadanie, doprecyzuję pojęcie istnienia w odniesieniu do rzeczywistości fizycznej, zgodnie z tzw. nową zasadą Berkeleya. Zbadam motywację do podkreślania wagi pojęcia istnienia w kontekście jego założeń metafizycznych oraz możliwych wpływów kontekstu metafizycznego najbliższego filozofii Berkeleya. Egzegeza metafizyczna prac Berkeleya pomaga lepiej zrozumieć niejednoznaczność związaną ze stopniem zależności świata zewnętrznego od umysłu na gruncie jego filozofii. Innymi słowy, pomaga zrozumieć, w jakim sensie świat może być rozumiany w kategoriach psychologistycznych jako część istnienia postrzegającego umysłu.

Słowa kluczowe:

istnienie, umysł, świat zewnętrzny, Kartezjusz, Berkeley

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Zasady cytowania

Szałek, P. K. (2025). Berkeley, psychologizm i sposoby istnienia. Roczniki Filozoficzne, 73(4), 225–243. https://doi.org/10.18290/rf25734.12

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ayers, Michael. 1970. “Substance, Reality and the Great, Dead Philosophers.” American Philosophical Quarterly 7:38–49.

Ayers, Michael. 1975/1998. Introduction to Philosophical Works, by George Berkeley, xv–xxxix. Edited by Michael Ayers. London: Dent.

Ayers, Michael. 1986. “Berkeley and the Meaning of Existence.” History of European Ideas 7:567–73.

Berkeley, George. 1948–57. The Works of George Berkeley, Bishop of Cloyne. Edited by Arthur A. Luce and Thomas E. Jessop. Vols. 1–9. London–Edinburgh: Nelson.

Berkeley, George. 1710. A Treatise concerning the Principles of Human Knowledge. Vol. 2.

Berkeley, George. 1713. Three Dialogues between Hylas and Philonous. Vol. 2.

Berkeley, George. 1729–1730. Philosophical Correspondence with Samuel Johnson. Vol. 2.

Berkeley, George. 1871–1944. Philosophical Commentaries. Vol. 1.

Crane, Tim. 2014. Aspects of Psychologism. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Dancy, Jonathan. 1998. “Editor’s Introduction.” In A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge, edited by Jonathan Dancy, 3–53. Oxford: Oxford University Press.

Daniel, Stephen H. 2021. George Berkeley and Early Modern Philosophy. Oxford: Oxford University Press.

Fields, Keota. 2013. “Berkeley’s Metaphysics of Perception.” Berkeley Studies 24:51–64.

Fields, Keota. 2022. “Berkeley on Perception.” In The Oxford Handbook of Berkeley, edited by Samuel C. Rickless, 256–78. Oxford: Oxford University Press.

Flage, Daniel E. 2001. “Berkeley’s archetypes.” Hermathena 171:7–31.

Grayling, Anthony C. 1986. Berkeley: The Central Arguments. London: Duckworth.

Grayling, Anthony C. 2005. “Berkeley’s Argument for Immaterialism.” In The Cambridge Companion to Berkeley, edited by Kenneth Winkler, 166–89. Cambridge: Cambridge University Press.

Hill, James W. H. 2022: “Berkeley on Ideas and Notions.” In The Oxford Handbook of Berkeley, edited by Samuel C. Rickless, 45–63. Oxford: Oxford University Press.

Judycki, Stanisław. 2000. “Idealizm i spirytualizm.” Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 9 (2):85–105.

Luce, Arthur A. 1945: Berkeley’s Immaterialism. London: Nelson.

McCracken, Charles J. 1999. “Berkeley’s Notion of Spirit.” In The Empiricists: Critical Essays on Locke, Berkeley, and Hume, edited by Margaret Atherton, 159–64. Lanham: Rowman and Littlefield. First published 1986.

Migely, Genevieve. 2022. “Berkeley on Minds.” In The Oxford Handbook of Berkeley, edited by Samuel C. Rickless, 128–49. Oxford: Oxford University Press.

Szałek, Piotr K. 2008. “O genezie Berkeleyowskiej definicji „istnienia”.” In Oblicza filozofii XVII wieku, edited by Stanisław Janeczek, 93–113. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Szałek, Piotr K. 2009. “On the Origins of the Berkeleian Definition of ‘Existence’.” Studies in Logic, Grammar, and Rethoric 15 (28):145–59. (The English version of Szałek [2008].)

Szałek, Piotr K. 2016. Istnienie i umysł. Studium podstaw filozofii George’a Berkeleya. Kraków: Universitas.