Problem świadomości i modalny racjonalizm

Karol Polcyn

doi:10.18290/rf25734.5

Data publikacji : 2025-12-29

Tom 73 Nr 4 (2025)

Problem świadomości i modalny racjonalizm

Karol Polcyn

https://orcid.org/0000-0003-2892-4048

DOI: https://doi.org/10.18290/rf25734.5

Abstrakt

W debacie nad tym, czy świadomość fenomenalna ma naturę fizyczną istotne jest pytanie o związek pomiędzy tym, co pojmowalne, a tym, co możliwe. Nie można a priori wykluczyć, że nasze duplikaty fizyczne nie mają świadomości. Czy świadczy to o tym, że są możliwe światy, gdzie takie duplikaty występują, co w rezultacie oznaczałoby, że materializm jest fałszywy? Argument dwuwymiarowy, sformułowany przez Davida Chalmersa, udziela na to pytanie odpowiedzi twierdzącej na podstawie analizy powodów, dla których w ogóle mówimy o światach możliwych. Ma z niej wynikać prawdziwość tezy ogólnej, że scenariuszom rozumianym jako maksymalne i spójne hipotezy na temat świata rzeczywistego zawsze odpowiadają światy możliwe. Analiza pojęcia możliwości nie uzasadnia jednak powyższej tezy. Wyjaśnia ona być może, dlaczego mamy dobre racje, by sądzić, że scenariuszom poza dziedziną psychofizyczną odpowiadają światy możliwe, ale nie uzasadnia tezy, że scenariuszom na temat dystrybucji własności fizycznych i fenomenalnych (np. scenariuszom zombi) odpowiadają światy możliwe.

Słowa kluczowe:

świadomość, materializm, modalność, racjonalność, pojęcia fenomenalne, sytuacja epistemiczna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Polcyn, K. (2025). Problem świadomości i modalny racjonalizm. Roczniki Filozoficzne, 73(4), 75–93. https://doi.org/10.18290/rf25734.5

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balog, Katalin. 2012. „Acquaintance and the Mind-Body Problem”. W: New Perspectives on Type Identity: The Mental and the Physical, red. Simone Gozzano i Christopher Hill, 16–42. Cambridge: Cambridge University Press.

Block, Ned, i Robert Stalnaker. 1999. „Conceptual Analysis, Dualism and the Explanatory Gap”. Philosophical Review 108 (1): 1–46.

Chalmers, David J. 1996. The Conscious Mind. In Search of a Fundamental Theory. Oxford: Oxford University Press.

Chalmers, David. 2002. „Consciousness and Its Place in Nature”. W: Philosophy of Mind: Classical and Contemporary Readings, red. David Chalmers, 147–272. Oxford: Oxford University Press.

Chalmers, David. 2003. „The Content and Epistemology of Phenomenal Belief”. W: Consciousness: New Philosophical Perspectives, red. Quentin Smith i Aleksandar Jokic, 220–272. Oxford: Oxford University Press.

Chalmers, David. 2007. „Phenomenal Concepts and the Explanatory Gap”. W: Phenomenal Concepts and Phenomenal Knowledge: New Essays on Consciousness and Physicalism, red. Torin Alter i Sven Walter, 167–194. Oxford: Oxford University Press.

Chalmers, David. 2010. The Character of Consciousness. Oxford: Oxford University Press.

Chalmers, David. 2014. „Strong Necessities and the Mind-Body Problem: A Reply”. Philosophical Studies 167 (3): 785–800.

Chalmers, David, i Frank Jackson. 2001. „Conceptual Analysis and Reductive Explanation”. Philosophical Review 110 (3): 315–361.

Diaz-Leon, Esa. 2010. „Can Phenomenal Concepts Explain the Explanatory Gap?”. Mind 119 (476): 933–951.

Goff, Philip. 2017. Consciousness and Fundamental Reality. Oxford: Oxford University Press.

Hill, Christopher. 1997. „Imaginability, Conceivability, Possibility, and the Mind-Body Problem”. Philosophical Studies 87 (1): 61–85.

Hill, Christopher S., i Brian P. McLaughlin. 1999. „There Are Fewer Things in Reality Than Are Dreamt of in Chalmers’ Philosophy”. Philosophy and Phenomenological Research 59 (2): 445–454.

Kripke, Saul A. 1980. Naming and Necessity. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Levine, Joseph. 2007. „Phenomenal Concepts and the Materialist Constraint”. W: Phenomenal Concepts and Phenomenal Knowledge: New Essays on Consciousness and Physicalism, red. Torin Alter i Sven Walter, 145–166. Oxford: Oxford University Press.

Levine, Joseph. 2020. „A Posteriori Materialism”. W: The Oxford Handbook of the Philosophy of Consciousness, red. Uriah Kriegel, 387–404. Oxford: Oxford University Press.

Loar, Brian. 1997. „Phenomenal States”. W: The Nature of Consciousness, red. Ned Block, Owen Flanagan i Güven Güzeldere, 597–616. Cambridge, MA: MIT Press.

Loar, Brian. 1999. „David Chalmers’ The Conscious Mind”. Philosophy and Phenomenological Research 59 (2): 465–472.

Papineau, David. 2002. Thinking About Consciousness. Oxford: Oxford University Press.

Papineau, David. 2007. „Phenomenal and Perceptual Concepts”. W: Phenomenal Concepts and Phenomenal Knowledge: New Essays on Consciousness and Physicalism, red. Torin Alter i Sven Walter, 111–144. Oxford: Oxford University Press.

Papineau, David. 2020. „The Problem of Consciousness”. W: The Oxford Handbook of the Philosophy of Consciousness, red. Uriah Kriegel, 14–35. Oxford: Oxford University Press.

Papineau, David. 2021. The Metaphysics of Sensory Experience. Oxford: Oxford University Press.

Tye, Michael. 2003. „A Theory of Phenomenal Concepts”. W: Minds and Persons, red. Anthony O’Hear, 91–106. Cambridge: Cambridge University Press.