Nic nadzwyczajnego. Wielki fakt wiary i jego naturalistyczne wyjaśnienie

Stanisław Ruczaj

doi:10.18290/rf23714.9

Data publikacji : 2023-12-28

Tom 71 Nr 4 (2023)

Nic nadzwyczajnego. Wielki fakt wiary i jego naturalistyczne wyjaśnienie

Stanisław Ruczaj

https://orcid.org/0000-0003-4115-376X

DOI: https://doi.org/10.18290/rf23714.9

Abstrakt

W swojej książce Między ukryciem a jawnością (2023) profesor Jacek Wojtysiak utrzymuje, że przy założeniu ateistycznego naturalizmu nie da się przekonująco wyjaśnić „wielkiego faktu wiary”, to jest zjawiska historycznej trwałości i powszechności przekonania o istnieniu Boga. W tym artykule polemizuję z tą tezą. Odwołując się do wybranych koncepcji z zakresu religioznawstwa kognitywnego, naszkicowuję naturalistyczne wyjaśnienie powstawania wierzeń religijnych.

Słowa kluczowe:

wiara, naturalizm, religioznawstwo kognitywne, Jacek Wojtysiak

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Barrett, Justin L. 2004. Why Would Anyone Believe in God? Walnut: AltaMira Press.

Barrett, Justin L., i Rebekah A. Richert. 2003. „Anthropomorphism or Preparedness? Exploring Children’s God Concepts”. Review of Religious Research 44 (3): 300–312.

Bering, Jesse. 2002. „The Existential Theory of Mind”. Review of General Psychology 6 (1): 3–24.

Bering, Jesse. 2012. The Belief Instinct: The Psychology of Souls, Destiny, and the Meaning of Life. New York: W.W. Norton & Company.

Dawes, Gregory. 2011. „In defense of naturalism.” International Journal for Philosophy of Religion 70, no. 1: 3–25.

De Cruz, Helen. 2014. „Cognitive Science of Religion and the Study of Theological Concepts.” Topoi 33, no. 2: 487–497.

De Cruz, Helen, i Johan De Smedt. 2023. Teologia naturalna? Religioznawstwo kognitywne a dowody na istnienie Boga. Przeł. Maja Białek, Miłosz Puczydłowski i Stanisław Ruczaj. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gervais, Will, Aiyana Willard, Ara Norenzayan i Joseph Henrich. 2011. „The Cultural Transmission of Faith: Why Innate Intuitions are Necessary, but Insufficient, to Explain Religious Belief”. Religion 41, no. 3: 389–410.

Gray, Kurt, i Daniel M. Wegner. 2010. „Blaming God for Our Pain. Human Suffering and the Divine Mind”. Personality and Social Psychology Review 14, no. 1: 7–16.

Hume, David. 1962. Dialogi o religii naturalnej. Naturalna historia religii. Przeł. Anna Hochfeldowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe [PWN].

Kant, Immanuel. 1986. Krytyka władzy sądzenia. Przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe [PWN].

Kelemen, Deborah. 2004. “Are Children ‘Intuitive Theists’? Reasoning about Purpose and Design in Nature”. Psychological Science 15, no. 5: 295–301.

Lanman, Jonathan A., i Michael D. Buhrmester. 2017. „Religious Actions Speak Louder Than Words: Exposure to Credibility-enhancing Displays Predicts Theism”. Religion, Brain & Behavior 7, no. 1: 3–16.

Leech, David, i Aku Visala. 2011. „Naturalistic Explanation for Religious Belief”. Philosophy Compass 6, no. 8: 552–563.

McCauley, Robert N. 2011. Why Religion Is Natural and Science Is Not. Oxford: Oxford University Press.

Oviedo, Lluis. 2018. „Explanatory limits in the cognitive science of religion: Theoretical matrix and evidence levels”. W: New Developments in the Cognitive Science of Religion, red. Hans van Eyghen, Rik Peels i Gijsbert van den Brink, 15–34. New York: Springer International Publishing.

Plantinga, Alvin. 2000. Warranted Christian Belief. New York: Oxford University Press.

Schellenberg, John. 2019. „Is Plantinga-Style Christian Philosophy Really Philosophy?” W: Christian Philosophy: Conceptions, Continuations, and Challenges, red. J. Aaron Simmons, 229-243. Oxford: Oxford University Press.

Sztajer, Sławomir. 2013. „Religioznawstwo kognitywne — jego osiągnięcia i ograniczenia”. Studia z Kognitywistyki i Filozofii Umysłu 7, nr 1: 98–114.

Talmont-Kamiński, Konrad. 2013. Religion as Magical Ideology. How the Supernatural Reflects Rationality. Durham: Acumen.

Tremlin, Todd. 2006. Minds and Gods: The Cognitive Foundations of Religion. Oxford: Oxford University Press.

Van Inwagen, Peter. 2009. „Explaining Belief in the Supernatural Some Thoughts on Paul Bloom’s ‘Religious Belief as an Evolutionary Accident’”. W: The Believing Primate: Scientific, Philosophical, and Theological Reflections on the Origin of Religion, red. Jeffrey Schloss i Michael Murray, 128–138. Oxford: Oxford University Press.

White, Claire. 2018. „What Does the Cognitive Science of Religion Explain?” W: New Developments in the Cognitive Science of Religion, red. Hans van Eyghen, Rik Peels i Gijsbert van den Brink, 35–59. New York: Springer International Publishing.

White, Claire. 2021. An Introduction to the Cognitive Science of Religion. Connecting Evolution, Brain, Cognition, and Culture. Kindle Edition. New York: Taylor and Francis.

Wojtysiak, Jacek. 2023. Między ukryciem a jawnością. Esej z filozofii religii i teologii filozoficznej. Kraków: Wydawnictwo WAM.