Mistrz i uczeń. Władysław Tatarkiewicz oraz Bolesław Miciński

Ryszard Zajączkowski

doi:10.18290/rf24724.11

Data publikacji : 2024-12-30

Tom 72 Nr 4 (2024)

Mistrz i uczeń. Władysław Tatarkiewicz oraz Bolesław Miciński

Ryszard Zajączkowski

https://orcid.org/0000-0003-3417-3666

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24724.11

Abstrakt

W artykule omówione zostały intelektualne powinowactwa między wybitnymi przedstawicielami dwóch pokoleń polskich filozofów: Władysławem Tatarkiewiczem i Bolesławem Micińskim. Ten pierwszy już w dwudziestoleciu międzywojennym stał się mistrzem dla wielu młodych polskich intelektualistów. Wpłynął również na Micińskiego, który był jego studentem i asystentem w Uniwersytecie Warszawskim, a zmarł młodo we Francji w 1943 r. Kontakty mistrza i ucznia przypadły na lata 1931-1942. Kultura literacka, historyczno-filozoficzna i estetyczna Tatarkiewicza określiły zainteresowania Micińskiego filozofią francuską XVII wieku (Kartezjusz, Pascal), estetyką oraz Kantem. W tym ostatnim przypadku zaowocowało to słynnym esejem Portret Kanta. Obaj przyjaźnili się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem (Witkacym). Cenili jego poglądy estetyczne i zasługi teatralne oraz w różny sposób je propagowali. Autor Szewców uważał ich z kolei za autorytety filozoficzne. Pod kierunkiem Tatarkiewicza Miciński studiował i napisał pracę magisterską pt. Rzeczywistość i jej deformacja w sztuce (1936). Świadczy ona o tym, że odziedziczył po mistrzu maestrię analityczną i kulturę logiczną. Cechą jego filozofowania był też semantyzm, a więc przeprowadzanie analiz językowych szczególnie w przypadku pojęć nieokreślonych i niejasnych. Dla obu wzorcem postępowania badawczego była filozofia analityczna. W roku akademickim 1937/1938 Miciński przebywał we Francji, gdzie pracował pod kierunkiem bliskiego Tatarkiewiczowi Jacquesa Chevaliera. Wpływ francuskiego filozofa na Micińskiego wymaga jednak osobnego opracowania.

Słowa kluczowe:

Władysław Tatarkiewicz, Bolesław Miciński, Witkacy, literatura, estetyka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Błoński, Jan. 1970. „Przedmowa”. W: Bolesław Miciński. Pisma. Eseje, artykuły, listy, 5-18. Kraków: Znak.

Bober, Ireneusz. 1995. „Polskie zjazdy filozoficzne w okresie międzywojennym”. Phaenomena 1: 143-157.

Borowiecka, Ewa. 1977. „Teoria estetyczna w «Historii estetyki» Władysława Tatarkiewicza”. W: Studia o współczesnej estetyce polskiej, red. Sław Krzemień-Ojak, 245-258. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Burek, Tomasz. 1973. „Bolesław Miciński: zwycięstwo nad rozpaczą”. W: Tomasz Burek. Dalej aktualne, 312-343. Warszawa: Czytelnik.

Czardybon, Barbara. 2011. „Doświadczenia marburskie Władysława Tatarkiewicza i Borysa L. Pasternaka. Filo-Sofija 11, nr 2-3(13-14): 505-520.

Dziemidok, Bogdan. 1971. „Pluralizm estetyczny Władysława Tatarkiewicza”. Studia Filozoficzne, nr 6: 121-141.

Głombik, Czesław, red. 2005. Obecność filozofa. Studia historycznofilozoficzne o Władysławie Tatarkiewiczu. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Ingarden, Roman i Władysław Tatarkiewicz. 2021. Korespondencja Romana Witolda Ingardena z Władysławem Tatarkiewiczem. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Jaworski, Marek. 1975. Władysław Tatarkiewicz. Warszawa: Interpress.

Kott, Jan. 1995. Przyczynek do biografii. Zawał serca. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

„Księga Pamiątkowa III Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Krakowie 1936”. 1936. Przegląd Filozoficzny 39, z. 4: 419-420.

Kuczyńska, Alicja, red. 1989. Estetyka pluralistyczna. Sympozjum w setną rocznicę urodzin Władysława Tatarkiewicza. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych.

Miciński, Bolesław. 1937. Rzeczywistość i jej deformacja w sztuce. Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego, sygnatura akt RP 39196.

Miciński, Bolesław. 1970. Pisma. Eseje, artykuły, listy. Kraków: Znak.

„Pamięci Profesora Władysława Tatarkiewicza”. 1980. Studia Filozoficzne, nr 7: 169-173.

Tatarkiewicz, Władysław. 1913. Rozwój w sztuce. Poradnik dla samouków, red. Stanisław Michalski. Warszawa. Wydawnictwo Gebethner i Wolff.

Tatarkiewicz, Władysław. 1922. „O niewyzyskanych źródłach do dziejów nauczania filozofii w Polsce w XVII i XVIII wieku”. Ruch Filozoficzny 7, nr 4-5.

Tatarkiewicz, Władysław. 1929. Descartes et Pascal : mémoire présenté le 4 mars 1929. [S.l: s.n.].

Tatarkiewicz, Władysław.1937. Notatki do wykładów. Manuskrypty. Biblioteka Uniwersytecka KUL.

Tatarkiewicz, Władysław. 1957. „Wspomnienie o St. I. Witkiewiczu”. W: Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa, red. Tadeusz Kotarbiński i Jerzy Eugeniusz Płomieński, 285-293. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Tatarkiewicz, Władysław. 1971. Droga do filozofii i inne rozprawy filozoficzne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tatarkiewicz, Władysław. 1975. „Wyjaśnienie”. Studia Estetyczne 12: 25-32.

Tatarkiewicz, Władysław. 1976. Zapiski autobiograficzne. Biblioteka Główna KUL (rkp. 903).

Tatarkiewicz, Władysław 1977. „O Bolesławie Micińskim”. W: 70 żywotów. Wybrał i zredagował Andrzej Paluchowski, przedmową opatrzył Jerzy Turowicz. Kraków: Znak.

Tatarkiewicz, Władysław. 1992. Pisma z etyki i teorii szczęścia. Wybór, opracowanie i redakcja Paweł J. Smoczyński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Tatarkiewicz, Władysław. 2022. Wykłady, bruliony i notatki z estetyki. T. 1: Zeszyty estetyczno-etyczne. Wykłady, bruliony i notatki zebrali, przepisali, opracowali oraz wstępem poprzedzili Radosław Kuliniak, Mariusz Pandura i Łukasz Ratajczak. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Tatarkiewicz, Władysław (1886-1980). 2022. Pamięć i wspomnienie. Edycję naukową materiałów źródłowych opracowali Radosław Kuliniak, Mariusz Pandura, Łukasz Ratajczak i Jan Jakub Tatarkiewicz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Tatarkiewiczowie, Teresa i Władysław. 1978. Wspomnienia. Przedmowa Krzysztof Tatarkiewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Wiśniewski, Ryszard. 1997. „Władysław Tatarkiewicz w Wilnie”. W: Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, red. Ryszard Jadczak i Józef Pawlak, 87-92. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1938. „O protagorejskim typie umysłowości”. Przegląd Filozoficzny 41, z. 2: 113-223.

Witkiewicz, Stanisław Ignacy. 1977. Pisma filozoficzne i estetyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.