On Freedom in Hobbes's Philosophy

Krzysztof Wawrzonkowski

doi:10.18290/rf24723.7

Data publikacji : 2024-09-27

Tom 72 Nr 3 (2024)

O wolności na gruncie filozofii Hobbesa

Krzysztof Wawrzonkowski

https://orcid.org/0000-0003-2792-1312

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24723.7

Abstrakt

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie poglądów Tomasza Hobbesa dotyczących wolności. Omawiam w nim sposób, w jaki filozof pojmuje wolność i dziedzinę ludzkich działań, w ramach których, jego zdaniem, może się ona przejawiać. Rekonstruuję przy tej okazji zarówno stan natury, w jakim przyszło człowiekowi żyć w mniej uspołecznionych czasach, jak i stan państwowości, w ramach którego funkcjonuje on od czasu stworzenia tego sztucznego ciała jakim jest państwo. Hobbesowskie odwołanie się do łacińskich terminów jus i lege, czyli uprawnienie i prawo, a także ich konsekwentne stosowanie w kolejnych pismach filozofa ułatwia dokładniejsze określenie zakresu przypisywanej człowiekowi wolności oraz wyjaśnia różnice, jakie w tej materii zachodzą pomiędzy poddanym a suwerenem. To ostatecznie ta relacja poddany–suweren okazuje się centralna dla jasnego i pełnego zrozumienia zagadnienia wolności. Dlatego też jej omówieniu poświęcam stosunkowo najwięcej miejsca w artykule.

Słowa kluczowe:

Hobbes, wolność, uprawnienie, prawo, stan natury, stan państwowości, ciało sztuczne, Lewiatan, Elementy prawa, De Cive, suweren, poddany

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Hobbes, Thomas. The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury. Vol. 1. Elements of Philosophy. The First Section, Concerning Body, Written in Latin by Thomas Hobbes of Malmesbury; And Translated into English. Edited by William Molesworth. London, 1839.

Hobbes, Thomas. The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury. Vol. 2. Philosophical Rudiments Concerning Government and Society by Thomas Hobbes of Malmesbury. Edited by William Molesworth. London, 1841.

Hobbes, Thomas. The English Works of Thomas Hobbes of Malmesbury. Vol. 3. Leviathan or the Matter, Form, and Power of a Common-Wealth Ecclesiastical and Civil. Edited by William Molesworth. London, 1839.

Hobbes, Thomas. The Elements of Law, Natural and Politic: To which Are Subjoined Selected Extracts from Unprinted Mss. of Thomas Hobbes. Edited with a preface and critical notes by Ferdinand Tönnies. London: Elibron Classics, 2007.