Moral Perfection and Freedom in the Philosophy of Anthony Ashley Cooper, Third Earl of Shaftesbury

Adam Grzeliński

doi:10.18290/rf24723.4

Data publikacji : 2024-09-27

Tom 72 Nr 3 (2024)

Doskonałość moralna i wolność w filozofii Anthony'ego Ashleya Coopera, trzeciego hrabiego Shaftesbury

Adam Grzeliński

https://orcid.org/0000-0002-4007-6507

DOI: https://doi.org/10.18290/rf24723.4

Abstrakt

W artykule analizuję znaczenie pojęć dyspozycji moralnej i wolności w filozofii Anthony’ego Ashleya Coopera, trzeciego Earla Shaftesbury’ego (1671–1713) oraz ich związek z zagadnieniami tożsamości osobowej i doświadczenia estetycznego. Wskazuję, że tożsamość osobowa i wolność nie są dane człowiekowi z natury, ale raczej stanowią cel rozwoju osobowego. W ten sposób uzupełniam interpretację przedstawioną przez Laurenta Jaffro i Ruth Boeker, wskazując, że rygoryzm moralny charakterystyczny dla stanowiska stoickiego jest w ujęciu Shaftesbury’ego łagodzony przez wiarę we współczucie łączące ludzi oraz przez wagę, jaką przywiązuje on do doświadczenia piękna. Shaftesbury rozumie zatem wolność jako rezultat samodoskonalenia i wewnętrznej teleologicznej determinacji człowieka, a także jako wolność polityczną, będącą wynikiem wolnej debaty publicznej. Postulat wolności społecznej i politycznej łączy Shaftesbury’ego z wolnomyślicielami, takimi jak John Toland i Anthony Collins.

Słowa kluczowe:

Anthony Ashley Cooper Shaftesbury, tożsamość osobista, piękno, cnota, wolność, wolnomyślicielstwo

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aldridge, Alfred Owen. “Shaftesbury and the Deist Manifesto.” Transactions of the American Philosophical Society 41, no. 2 (1951): 297–385.

Arregui, Jorge V., and Pablo Arnau. “Shaftesbury: Father or Critic of Modern Aesthetics?” British Journal of Aesthetics 34, no. 4 (1994): 350–62.

Boeker, Ruth. “Shaftesbury on Liberty and Self-Mastery.” In “New Perspectives on Agency in Early Modern Philosophy.” Special issue, International Journal of Philosophical Studies 27, no. 5 (2019): 731–52.

Carroll, Ross. “Ridicule, Censorship, and the Regulation of Public Speech: The Case of Shaftesbury.” Modern Intellectual History 15, no. 2 (2018): 353–80.

Christensen, Johnny. An Essay on the Unity of Stoic Philosophy. Copenhagen: Munsgaard, 1962.

Gadamer, Hans-Georg. Truth and Method. Translated by Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall. London: Continuum, 2006.

Grean, Stanley. Shaftesbury’s Philosophy of Religion and Ethics: A Study in Enthusiasm. Athens: Ohio University Press, 1967.

Hume, David. A Treatise of Human Nature. Edited by Ernest Mossner. London: Penquin Books, 1985.

Jaffro, Laurent. “Cyrus’ Strategy. Shaftesbury on Human Frailty and the Will.” In New Ages, New Opinions. Shaftesbury in his World and Today, edited by Patrick Mueller, 153–66. Bristol: Peter Lang, 2014.

Jaffro, Laurent. “The Passions and Actions of Laughter in Shaftesbury and Hutcheson.” In Thinking about the Emotions: A Philosophical History, edited by Alix Cohen, Robert Stern, 130–49. Oxford: Oxford University Press, 2017.

Klein, Lawrence. Shaftesbury and the Culture of Politeness, Moral Discourse and Cultural Politics in Early Eighteenth-Century England. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.

Klein, Lawrence. “Introduction.” In Shaftesbury: Characteristics of Men, Manners, Opinions, Times, edited by Lawrence Klein, vii–xxxi . Cambridge: Cambridge University Press, 1999.

Mijuskovic, Ben. “Hume and Shaftesbury on the Self.” Philosophical Quarterly 21, no. 85 (1971): 324–36.

More, Henry. Enthusiasmus Triumphatus, or, A Discourse of the Nature, Causes, Kinds and Cure of Enthusiasme. In A Collection of Several Philosophical Writings of Dr. Henry More, 1–51. London, 1662.

Rorty, Amelie Oxenberg. “‘Pride Produces the Idea of Self’: Hume on Moral Agency.” Australasian Journal of Philosophy 68, no. 3 (1990): 255–69.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. Askêmata. Vol. 2/6. Edited, translated and annotated by Wolfram Benda, Christine Jackson-Holzberg, Patrick Müller, and Friedrich A. Uehlein. Stuttgart: Frommann-Holzboog, 2011. Standard Edition.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. Characteristics of Men, Manners, Opinions, Times. Edited by Lawrence E. Klein. Oxford: Oxford University Press, 1999.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. “Pathologia. A Theory of the Passions.” Translated and edited by Laurent Jaffro, Christian Maurer, and Alain Petit. History of European Ideas 39, no. 2 (2013): 221–40.

Shaftesbury, Anthony Ashley Cooper. The Life, Unpublished Letters, and Philosophical Regimen. Edited by Benjamin Rand. London–New York: Swan Sonnenschein, The Macmillan Co., 1900.

Simonutti, Luisa. “English Guests at ‘De Lantaarn’. Sidney, Penn, Locke, Toland, and Shaftesbury.” In Benjamin Furly 1646–1714. A Quaker Merchant and His Milieu, edited by Sarah Hutton, 31–66. Florence: Leo S. Olschki Editore, 2007.

Stolnitz, Jerome. “On the Significance of Lord Shaftesbury in Modern Aesthetic Theory.” The Philosophical Quarterly 11, no. 43 (1963): 97–113.

Szécsényi, Endre. “Freedom and Sentiments: Wit and Humour in the Augustan Age.” Hungarian Journal of English and American Studies 13, nos. 1–2 (2008): 79–91.

Townsend, Dabney. “Shaftesbury’s Aesthetic Theory.” The Journal of Aesthetics and Art Criticism 41, no. 2 (1982): 205–13.

Wallace, Robert. Antitrinitarian Biography; or Sketches of the Lives and Writings of Distingushed Antitrinitarians. 3 vols. London, 1850.